Fractal

✔ Νέες εκδόσεις: απ’ τον Αλέξανδρο Κοτζιά και τον Κωστή Παλαμά στο Λάρα Λαζάρεβιτς και τον Σωτήρη Δημητρίου/ 9 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

Αλέξανδρος Κοτζιάς «Τα παιδιά του Κρόνου», επιμέλεια: Μαρία Ρώτα, εκδ. Πατάκη, σελ. 550

Τέσσερις νουβέλες που διαδραματίζονται την 21η Μαΐου 1958, εννιά έτη από το πέρας του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου και μόλις δέκα μέρες από τις εκλογές που ανέδειξαν για πρώτη φορά ένα αριστερό κόμμα σε αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή των Ελλήνων. Μετά τις εκλογές αυτές, ενισχύονται οι μηχανισμοί “απόκρουσης” της “κομμουνιστικής απειλής” και ταυτόχρονα οι μηχανισμοί εκείνοι που θα οδηγήσουν το 1967 στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Από τη συγγραφική επιλογή του συγκεκριμένου χρόνου, που τοποθετείται στη μέση ακριβώς της περιόδου την οποία ο Αλέξανδρος Κοτζιάς χαρακτήρισε νεοελληνικό “τριακονταετή πόλεμο” (1943-1973), είναι φανερό πως οι νουβέλες που συγκεντρώνονται για πρώτη φορά στον τόμο αυτό δεν συναρτώνται απλώς με την ιστορική συγκυρία. “Τα παιδιά του Κρόνου” είναι ουσιαστικά τα παιδιά της Ιστορίας (“η ίδια η Ιστορία, από τη μια στιγμή στην άλλη, εκμηδένισε τις διαστάσεις μας”). Σε όλες τις νουβέλες του Αλέξανδρου Κοτζιά, η ιστορική τομή του 1958 συνυπάρχει με την τομή στην ανθρώπινη ζωή των ηρώων. Δέσμιοι των παρανοήσεών τους, μέσα από έκρυθμες και οριακές καταστάσεις επαναβιώνουν το παρελθόν τους και αναμετρώνται την 21η Μαΐου 1958 με τις κρίσιμες εμπειρίες της ζωής τους.

 

Σωτήρης Δημητρίου «Ντιάλιθ’ ιμ, Χριστάκη», εκδ. Πατάκη, σελ. 112

“Λέγεται ότι το πρώτο βιβλίο εκβάλλει µε ορµή. Ίσως γιατί ο συγγραφέας ενδιαφέρεται πρωτίστως για την ιστορία του. Πιθανώς αυτή η ορµή αφήνει βαθύτερα ίχνη στον αναγνώστη. Τουλάχιστον στον τότε συγκαιρινό του.
Ο τρόπος χτίζεται λιθαράκι λιθαράκι µε τα χρόνια. Το “τίποτα” πλέον µπορεί να γίνει διήγηµα. Και ίσως είναι πιο πιθανόν -κι από την έλλειψη προθέσεως- να φωτίσει, κατά τι, κάτι.
Ίσως η αλήθεια -αν υπάρχει- ταυτίζεται µε την παρηγορία των µορφών. Όπως ίσως συµβαίνει και µε τις όψεις της -εσαεί κρυβοµένης- φύσεως”. Σ. Δ.

 

 

 

Ηλίας Γκότσης «Μια μικρή άγνωστη λύπη», εκδ. Αρμός, σελ. 400

Το παρόν βιβλίο είναι ένα βιωματικό μυθιστόρημα που μιλά για την σχέση μας με την απώλεια, τα συναισθήματα, τις αφηγήσεις για τον εαυτό μας και τη ζωή μας. Μιλά ακόμα για την μνήμη και τους ανθρώπους που κουβαλάμε μέσα μας, για την συμφιλίωση και την συγχώρεση.

 

 

 

 

 

 

 

Όλγα Νικολαΐδου «Άνεμος ωραίος», εκδ. Αρμός, σελ. 264

Οι λέξεις δεν είναι μόνο ο τρόπος να γράφουμε και να μοιραζόμαστε τις ιστορίες μας. Έχουν κι αυτές την δική τους ιστορία, την δική τους διαδρομή. Μια διαδρομή που έχει νόημα να διασχίζεται με ευγνωμοσύνη, γιατί ακόμη και στα πιο σκοτεινά, ακόμη και στα πιο δύσκολα σημεία της, δώρα προσφέρει. Όπως άλλωστε και η ζωή.

 

 

 

 

 

Ελένη Περινού «Ε, και;», εκδ. Αρμός, σελ. 486

Το παρόν βιβλίο είναι ένα Μια λεπτουργηματική καταγραφή ψυχικών κινήσεων και διαθέσεων που βασίζεται σε αληθινά περιστατικά! Ένα αριστούργημα πραγματικής ζωής σημερινών ανθρώπων, που συγκινεί, διεγείρει και καθηλώνει.Ο Άρης θεραπευτής και η Άννα θεραπευόμενή του. Ανάμεσα τους γεννιέται ένας έρωτας, τουλάχιστον αντιδεοντολογικός. Τα δεν και τα πρέπει εμφανίζονται άμεσα με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο, απομακρύνοντας τις καρδιές των ανθρώπων, στερώντας τους τη χαρά της ζωής. Παράξενα παιχνίδια της μοίρας χαράζουν την πορεία της ψυχής, ζητώντας της να ανταποκριθεί, να επιλέξει η ίδια ποιόν δρόμο θα ακολουθήσει μέχρι να ανακαλύψει τη δική της αλήθεια.

 

 

Ξένη πεζογραφία:

 

Λάζα Λαζάρεβιτς «Στις όχθες του Σάβου», Μετάφραση: Βλάνταν Τζόρζεβιτς, εκδ. Ενύπνιο, σελ. 104

Ο Λάζα Λαζάρεβιτς θεωρείται ένας από τους κορυφαίους Σέρβους συγγραφείς του 19ου αιώνα και αρκετοί αναφέρονται σε αυτόν ως “ο Σέρβος Τουργκένιεφ”. Πρωταρχικό μέλημά του είναι να προσεγγίσει τα δεσμά που κρατούν φυλακισμένη την ανθρώπινη ψυχή και να τα επιλύσει, ίσως όχι με τον καλύτερο, αλλά τουλάχιστον με έναν διαφορετικό τρόπο.
Χαρακτηριστικό των διηγημάτων του -το μόνο έργο του που μας παραδίδεται- είναι η κλιμακωτή κορύφωση του δραματικού ύφους, η ενδελεχής σκιαγράφηση των χαρακτήρων, η ολοκληρωμένη ψυχολογική ανάλυσή τους. Ο αναγνώστης πλημμυρίζει συγκίνηση ακόμα και από τον τρόπο που ο συγγραφέας παρουσιάζει τα άψυχα αντικειμένα, λες και τους μεταδίδει πνοή κατευθείαν μέσα από την καρδιά του.
“Στις όχθες του Σάβου”, η ζωή είναι δοσμένη σε όλη της την τραγικότητα και την ανθρώπινη τρυφερότητα.

 

 

Δοκίμια:

 

Κωστής Παλαμάς «Σημειώματα στο περιθώριο», Ο ποιητής μιλά για τη ζωή και την τέχνη, επιμέλεια: Μάρα Ψάλτη, εκδ. Πατάκη, σελ. 445

“Τολμώ να σημειώσω στη φροντίδα και των γνώριμων και των αγνώριστων φίλων μου πως τα “Σημειώματα στο περιθώριο” σχετιζόμενα με το ατύπωτο βιβλίο (αν θα τυπωθή) της “Ποιητικής μου” είναι για μένα σε πολλά η ποιητική μου η ίδια σε ό,τι μπορεί να κλείση γενικώτερα ή βραχυλογικώτερα εκφρασμένο. Ή, καλύτερα είναι τα “Σημειώματα στο περιθώριο” μια εισαγωγή στην “Ποιητική μου”, καθώς είναι “Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου” τα προπύλαια που μας μπάζουν στη “Φλογέρα του Βασιλιά”. Στα σημειώματά μου αυτά βρίσκεται συγκεντρωμένο όλο σχεδόν το στοχαστικό μου σύνολο”.
Κωστής Παλαμάς
Τα “Σημειώματα στο περιθώριο” δημοσιεύονται αρχικά στον περιοδικό τύπο, στο μεγαλύτερο μέρος τους στο περιοδικό “Ο Νουμάς” και, δευτερευόντως, στα περιοδικά “Οι Νέοι”, “Καλλιτεχνία” και “Παντογνώστης”, καλύπτοντας ένα διάστημα δεκατεσσάρων ετών (1909-1923). Στην Εισαγωγή του βιβλίου από τη Μάρα Ψάλτη προτείνεται η ανάγνωσή τους ως δυνητικών εγγραφών τριών διακριτών ημερολογίων (σύστοιχων προς την τριπλή παλαμική ποιητική), εκτιμάται το ιδιαίτερο στίγμα και η θέση τους στην εργογραφία Παλαμά και αναπτύσσονται οι εκδοτικές αρχές που ακολουθούνται με αναδρομή στις πρώτες δημοσιεύσεις των κειμένων. Μετά το κύριο μέρος των 180 “Σημειωμάτων” του Παλαμά, το οποίο συμπληρώνεται από Παράρτημα με αθησαύριστα σημειώματα, ακολουθεί η ενότητα των Σημειώσεων με επεξηγήσεις όρων και ονομάτων, παραπομπή στις παλαμικές πηγές και σύνδεση των αναφερομένων στα “Σημειώματα” με άλλα παλαμικά κείμενα. Από τη σημερινή σκοπιά, στα «Σημειώματα στο περιθώριο» μοντέρνες δεν είναι μόνο οι απόψεις του Παλαμά, αλλά και η φόρμα με την οποία μας παραδίδονται. Ο προγραμματικά διακοπτόμενος και αποσπασματικός χαρακτήρας των σημειωμάτων, η συνεχής διαπλοκή βίου και έργου, οι εναλλαγές τόνου και η συσσώρευση ετερόκλητου υλικού αποτελούν στοιχεία που καθιστούν τα παλαμικά marginalia ιδιαίτερα ελκυστικά για τον σύγχρονο αναγνώστη. Αν ποιητικά είναι ο χαμηλόφωνος Παλαμάς των σύντομων λυρικών ποιημάτων εκείνος που φαίνεται να κερδίζει τις τελευταίες δεκαετίες το αναγνωστικό ενδιαφέρον, τότε κατ’ αναλογίαν και κριτικά μπορούμε να στραφούμε στον Παλαμά της συνεπτυγμένης ποιητικής, την οποία συνθέτουν τα σημειώματα αυτά, αρθρωμένης σπονδυλωτά σε παραδειγματικά τεμνόμενες παραγράφους.

 

 

Βιβλία για παιδιά:

 

Σοφία Ζαραμπούκα «Αργοναυτική εκστρατεία», εικονογράφηση: Σοφία Ζαραμπούκα, εκδ. Πατάκη, σελ. 60

Νέος, ωραίος, καλόκαρδος αλλά και εκδικητικός, φτάνει στην Ιωλκό ο Ιάσονας για να απαιτήσει τον θρόνο που έχει κλέψει ο θείος του απ’ τον πατέρα του. Ο πονηρός Πελίας τού ζητάει πρώτα μια χάρη.

 

 

 

Φωτεινή Φραγκούλη «Το πίσω μπαλκόνι», εικονογράφηση: Εύη Τσακνιά, εκδ. Πατάκη, σελ. 46

Η πασίγνωστη συγγραφέας -και γάτα- Πουπέτα Πουπετέλλη ανακαλύπτει στο πίσω μπαλκόνι τα ποιήματα της Μελένιας, της άλλης γάτας του σπιτιού. Φιλότεχνη κι ευαίσθητη καθώς είναι, τα διαβάζει και συγκινείται από τα τέλεια γατικά της Μελένιας, αλλά και από τον εσωτερικό της κόσμο. Ώστε λοιπόν συγκατοικούσε τόσον καιρό με μια ποιήτρια τόσο σεμνή, που κράτησε κρυφό το χάρισμά της! Πώς θα της εκφράσει τα συναισθήματά της τώρα που η Μελένια είναι πια “μακριά”; Έτσι, η Πουπέτα ανακαλύπτει μια μεγάλη αλήθεια για τη ζωή: “Οι τσιγκουνιές στην αγάπη είναι μεγάλη χαζομάρα”.
Το πίσω μπαλκόνι ολοκληρώνει τον κύκλο μιας μεγάλης αγάπης, που ξεκίνησε με το Κατ-γατ-καραγάτ.


Φαγούρα
Κάτω από τις πατούσες
Στα νυχάκια μου
Φαγούρα

(μετάφραση από τα γατικά: Φωτεινή Φραγκούλη)

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top