Fractal

✔ Νέες εκδόσεις: 12 καινούργια βιβλία

Επιμέλεια: Ελένη Γκίκα //

 

 

 

Ελληνική πεζογραφία:

 

Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης «Η ιδιωτική μου αντωνυμία», εκδ. Κίχλη, σελ. 176

Εστιάζοντας σε περιστατικά που έχουν αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ψυχή και στον νου ενός αγοριού που μεγαλώνει στα χρόνια της Μεταπολίτευσης σε ένα χωριό της Μακεδονίας, ο συγγραφέας προσπαθεί να διασώσει από τη λήθη έναν κόσμο που έχει πια οριστικά χαθεί, την παραδοσιακή αγροτική κοινωνία, χωρίς όμως να ενδίδει στην εξιδανίκευση ή στη νοσταλγία. Η αθωότητα του παιδιού που ανακαλύπτει τον κόσμο, η απλότητα της καθημερινής ζωής και οι μικρές χαρές της συνυπάρχουν με τον μόχθο για τον επιούσιο, με τους στενούς ορίζοντες της επαρχίας, που αδυνατούν να συγκρατήσουν τη νεανική ορμή, με τη βαριά σκιά του Εμφυλίου, και ασφαλώς με τα σύγχρονα αδιέξοδα. Στις ιστορίες του Παναγιώτη Χατζημωυσιάδη ο κόσμος του χθες συναντά το παρόν, η συγκίνηση τον στοχασμό και το ατομικό Εγώ το συλλογικό Εμείς.
Ποιο είναι όμως το βασικό χαρακτηριστικό της γραφής αυτής της συλλογής από μικρά πεζά και μινιατούρες; Δεν πρόκειται για τα σπαράγματα μιας ιδιωτικής μνήμης, για μια, έστω αποσπασματική, αυτοβιογραφία. Ο συγγραφέας επιχειρεί κάτι διαφορετικό. Αποτυπώνοντας τα πολλαπλά είδωλα του Εγώ, ενός Εγώ που διαστέλλεται για να περιλάβει το Εμείς, αναστοχάζεται συνάμα για τα όρια και τη λειτουργία της αυτοβιογραφίας. Έτσι, η Ιδιωτική του Αντωνυμία, που συναρθρώνεται ψηφίδα την ψηφίδα μέσα από τα επάλληλα στρώματα της μνήμης, των βιωμάτων και του αναστοχασμού, συναντά εντέλει τη Συλλογική μας Αντωνυμία, και βέβαια την ίδια τη λογοτεχνία.

 

Δημήτρης Πιατάς «Σινέ Λαύκος», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 176

Οδοιπορικό επιστροφής σ’ ένα εξοχικό σπίτι του 1875, στον Λαύκο Μαγνησίας, σ’ ένα χωριό μέσα στα χιόνια του χειμώνα. Ριπές μνήμης, αποτυπώματα που χάνονται, επεισόδια ανολοκλήρωτα, ήχοι που σβήνουν. Μυθικά ονόματα με σημερινά επώνυμα.

 

 

 

 

 

Συλλογικό «Το μυστικό», επιμέλεια: Αμάντα Μιχαλοπούλου, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 200

Στην καρδιά κάθε ενδιαφέρουσας αφήγησης κρύβεται ένα μυστικό, κάτι που δεν γνωρίζει ο αφηγητής, ή ο αναγνώστης, ή και οι δυο τους. Ένας ρευστός, απροσδιόριστος πυρήνας που μας κάνει να σκιρτούμε όταν κάποιος ψιθυρίζει.Η συγγραφέας Αμάντα Μιχαλοπούλου ζήτησε από 17 νέους συγγραφείς, μαθητές της στη δημιουργική γραφή, να γράψουν ιστορίες γύρω από κάποιο μυστικό που αποκαλύφθηκε ή έμεινε για πάντα κρυμμένο. Συγκεντρώθηκαν έτσι 17 διηγήματα για μυστικά που δημιούργησαν ενοχές, θυμό, επιθυμία για εκδίκηση, ακόμα και απρόβλεπτη αδράνεια. Μυστικά μικρά και μεγάλα που ανατέμνουν την κρυφή ζωή, την παραβατικότητα, την ιερότητα της εξομολόγησης. Μυστικά που μας ενθαρρύνουν να ξεσκεπάσουμε νοερά, καθώς διαβάζουμε, τα δικά μας μυστικά και τον τρόπο με τον οποίο επέδρασαν στη ζωή μας και στη ζωή των άλλων. Η συλλογή συμπληρώνεται από ένα ακόμα μυστικό, εκείνο της συμβίας στο διήγημα του Ροΐδη «Ψυχολογία Συριανού συζύγου». Η «Ψυχολογία Συριανής συζύγου» είναι μια απόπειρα να παρακολουθήσουμε τη μυστική ζωή των παραμελημένων δευτεραγωνιστών στην ιστορία της λογοτεχνίας. Αλλά κι ένα παιχνίδι των νέων συγγραφέων που διασκεδάζουν ακόμα γράφοντας, που μεταμορφώνονται σε Homo Ludens.
Γράφουν οι: Γιάννης Γορανίτης, Γιολάντα Γραμματικάκη, Ευγενία Δούρου, Κατερίνα Καζολέα, Ευδοκία Κατσουρού, Λένα Κομίνη, Αλεξάνδρα Κωνσταντιδέλλη, Ηλιάνα Κωτσίλα, Δήμητρα Λουκά, Άννα Μερτζάνη, Ντομινίκ Ανδρεάδου-Μολίν, Αθηνά Μπαλή, Εύη Μυλωνάκη, Χριστίνα Ντούση, Μυρτώ Σεϊζάνη, Μαρίνα Τουπάι και Όλγα Κοζάκου-Τσιάρα.
Τα έσοδα από την πρώτη έκδοση θα διατεθούν για τις υπηρεσίες της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Μέριμνα».

 

 

Ξένη πεζογραφία:

 

Yuri Herrera «Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου», Μετάφραση: Μαργαρίτα Μπονάτσου, εκδ. Καστανιώτη, σελ. 272

Στις Δουλειές του Βασιλείου εισχωρούμε στα άδυτα ενός καρτέλ και παρακολουθούμε την καθημερινότητα στο παλάτι ενός βαρόνου ναρκωτικών μέσα από τα μάτια ενός συνθέτη κορίδο. Ο αφηγητής τούτης της ιστορίας, ο Λύκος, πολλά γράμματα δεν ξέρει, ωστόσο ξεχειλίζει από ένα ταλέντο που του επιτρέπει να μεταπλάθει σημαντικά γεγονότα σε τραγούδια, κι αυτό τον κάνει Καλλιτέχνη. Στα “Σημάδια πριν το τέλος του κόσμου” πρωταγωνιστεί η αξέχαστη Μακίνα, μια νεαρή γυναίκα που ξέρει να επιβιώνει στον βίαιο κόσμο των αντρών. Αφήνοντας πίσω τη ζωή της στο Μεξικό προκειμένου να αναζητήσει τον αδελφό της, και επιχειρώντας να διασχίσει μια επικράτεια από την οποία δεν υπάρχει επιστροφή, εισέρχεται λαθραία στις ΗΠΑ με δύο μυστικά μηνύματα – ένα από τη μητέρα της και ένα από τον υπόκοσμο. Στη Μετοικεσία των σωμάτων δύο αντίπαλες εγκληματικές οικογένειες χρειάζονται εξίσου τον ήρωα, τον Απολυτρωτή, για μια επιβεβλημένη εκεχειρία. Το ένστικτό του αλλά και οι οδηγίες της κυβέρνησης τον προειδοποιούν να μείνει κλεισμένος μέσα, όμως αυτός γλιστράει στο υπογάστριο της πόλης με σκοπό να κανονίσει την ανταλλαγή των σωμάτων που κρατούνται εκατέρωθεν σε ομηρία.

 

 

Αστυνομικό Μυθιστόρημα:

 

Haylen Beck «Εφιάλτης στην Αριζόνα», Μετάφραση: Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 376

Η Όντρα θέλει απλώς να φτάσει στην Καλιφόρνια. Επιτέλους, βρήκε το κουράγιο να εγκαταλείψει τον καταπιεστικό της σύζυγο για να κάνει μια καινούργια αρχή με τα δυο παιδιά της. Διέσχισε τη χώρα προσεκτικά, από παράδρομους, με τα δυο παιδιά στο πίσω κάθισμα· κι όταν ένας σερίφης την σταματά στη μέση της ερήμου της Αριζόνας, η Όντρα πασχίζει να κρύψει τη νευρικότητά της. Πρέπει να το κάνει. Έπειτα όμως ο σερίφης βγάζει από το πορτ μπαγκάζ της ένα σακουλάκι με ναρκωτικά που η Όντρα πρώτη φορά βλέπει, και η νευρικότητά της γίνεται πανικός. Νομίζει ότι συνέβη το χειρότερο. Αλλά δυστυχώς, κάνει λάθος. Το χειρότερο έρχεται.
Ένα αγωνιώδες θρίλερ για τον αγώνα μιας γυναίκας να σώσει ό,τι αγαπά κόντρα στο αδιανόητο κακό.

 

 

Ιστορία:

 

Michel Kaplan «Γιατί το Βυζάντιο;», Μετάφραση: Μαρίζα Ντεκάστρο, Κατιάννα Μίχα, εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 448

Ο καταξιωμένος βυζαντινολόγος Michel Kaplan μάς παραδίδει ένα έργο εξαιρετικά πρωτότυπο: ξαναγράφει την ιστορία έντεκα αιώνων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας λαμβάνοντας υπόψη τις δυσκολίες και τις αναγκαιότητες (πολιτικές, θρησκευτικές, γεωγραφικές, πολιτισμικές) που χαρακτήρισαν τη μοναδική πορεία της και εστιάζοντας στους παράγοντες που εξηγούν τη μακροβιότητά της. Ταυτόχρονα αποτιμά την κληρονομιά του Βυζαντίου στη διαμόρφωση της σύγχρονης Ευρώπης: στον πολιτισμό, στην τέχνη, στην κρατική οργάνωση.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία και οι έντεκα αιώνες της ιστορίας της δεν αξίζουν, παραφράζοντας την ηρωίδα του Ρακίνα: “ούτε αυτή την υπερβολική τιμή ούτε αυτή την περιφρόνηση”. Η μακροβιότητά της δεν οφείλει τίποτε στην τύχη, αλλά οφείλει τα πάντα σε μία εξαιρετική ιδεολογική κατασκευή. [Michel Kaplan]

 

 

Θάνος Μ. Βερέμης, Γιάννης Σ. Κολιόπουλος, Ιάκωβος Δ. Μιχαηλίδης «1821 / Η δημιουργία ενός έθνους- κράτους», εκδ. Μεταίχμιο, σελ. 432

H ανεξαρτησία από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ήρθε για τους Έλληνες έπειτα από σχεδόν μια δεκαετία σκληρού ένοπλου αγώνα και δοκιμασίας (1821-1830). Η κατακερματισμένη κοινωνία των επαναστατημένων στάθηκε εμπόδιο στον συντονισμό δυνάμεων οι οποίες συγκροτούσαν αντίπαλα δίκτυα, το καθένα με τη δική του ιεραρχία και τους δικούς του ξεχωριστούς στόχους. Δεν είναι συνεπώς περίεργο ότι μετά τη συνεργασία των δύο πρώτων ετών του Αγώνα ακολούθησαν οι εμφύλιες συγκρούσεις. Παρ’ όλα αυτά, η Επανάσταση ανταποκρίθηκε στη βασική φιλοδοξία όσων αγωνίστηκαν: τη δημιουργία ενός ενιαίου, ελεύθερου κράτους.
Μια συνθετική προσέγγιση του θεμελιακού για τους Έλληνες γεγονότος και των πρώτων χρόνων του νέου ελληνικού κράτους.

 

 

Παιδική και εφηβική λογοτεχνία:

 

Μαρκ Τουέιν, Φίλιπ Στεντ «Η αρπαγή του πρίγκιπα Μαργαρίνη», εικονογράφηση: Έριν Στεντ, Μετάφραση: Αθηνά Δημητριάδου, εκδ. Πατάκη, σελ. 152

Σ’ ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι, ένα βραδάκι, τη δεκαετία του 1880, ο Μαρκ Τουέιν καθόταν με τις κορούλες του, που τον θερμοπαρακαλούσαν να τους πει μια ιστορία. Αφού διάλεξαν μια εικόνα από ένα περιοδικό, για να γίνει μια αρχή, ο Τουέιν άρχισε να τους διηγείται το παραμύθι του Τζόννυ, ενός φτωχού αγοριού που βρέθηκε με κάτι μαγικούς σπόρους στην τσέπη και στη συνέχεια πήρε μέρος στην επιχείρηση απελευθέρωσης ενός πρίγκιπα που είχε απαχθεί. Αργότερα, ο Τουέιν θα κρατήσει στα γρήγορα κάποιες πρόχειρες σημειώσεις, όμως η ιστορία θα μείνει ημιτελής… μέχρι τις μέρες μας.
Οι σημειώσεις αυτές του Μαρκ Τουέιν εντοπίστηκαν στο Αρχείο Μαρκ Τουέιν στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια του Μπέρκλεϋ και αποτελούν τώρα τον καμβά ενός παραμυθιού, όπως αναπτύχθηκε έναν αιώνα αργότερα.
Συγκεκριμένα, το 2011, ο δόκτωρ Τζον Μπερντ, μελετητής του Τουέιν στο Πανεπιστήμιο Γουίνθροπ, εντόπισε το απόσπασμα του παραμυθιού στο αρχείο του Μπέρκλεϋ, καθώς αναζητούσε υλικό που να σχετίζεται με το φαγητό, με προοπτική να γράψει ένα βιβλίο μαγειρικής αλά Μαρκ Τουέιν. Είχε ζητήσει να δει τον συγκεκριμένο φάκελο διότι περιείχε τη λέξη “Oleomargarine”. Και τότε ταύτισε την ιστορία με ένα ημιτελές παιδικό παραμύθι, που ταίριαζε με την ημερολογιακή εγγραφή του Τουέιν για τη φάση της αφήγησης στο Παρίσι. Ο δόκτωρ Ρόμπερτ Χερστ, γενικός επιμελητής του Αρχείου Μαρκ Τουέιν, πιστεύει ότι ήταν η πρώτη φορά που κάποιος μελέτησε ενδελεχώς τις συγκεκριμένες σημειώσεις και αναγνώρισε τη σημασία τους. Ο δόκτωρ Μπερντ μοιράστηκε την ανακάλυψή του με τη δόκτορα Σίντυ Λόβελ, τότε διοικητική διευθύντρια της Οικίας και του Μουσείου Μαρκ Τουέιν στο Χάρτφορντ του Κοννέκτικατ.
Και το 2014 ο εκδοτικός οίκος Doubleday Books for Young Readers αγόρασε τα δικαιώματα συνεργασίας με την Οικία και το Μουσείο Μαρκ Τουέιν και με το Αρχείο Μαρκ Τουέιν προκειμένου να δημιουργήσει ένα εντελώς καινούριο έργο, βασισμένο στις σημειώσεις του Μαρκ Τουέιν.
Έτσι, με το αποσπασματικό σκιαγράφημα του Τουέιν και έχοντας ως οδηγό μια ιστορία που στην πορεία σταματά, ο συγγραφέας Φίλιπ Στεντ έγραψε ένα παραμύθι που εικάζει ποια θα ήταν η εξέλιξη, εάν ο Τουέιν είχε ολοκληρώσει το σχέδιό του.
Με τη χαριτωμένη, χιουμοριστική και συχνά σπαρακτική εικονογράφηση της Έριν Στεντ, τούτη η ιστορία φτάνει στα χέρια μας κάνοντας ένα ταξίδι μέσα στον χρόνο και μας χαρίζει το πρώτο εικονογραφημένο βιβλίο του θρυλικού Αμερικανού συγγραφέα, όπως το συνέλαβαν δύο από τα πιο σημαντικά ονόματα της παιδικής λογοτεχνίας στις μέρες μας.
Είναι μια ιστορία για την καλοσύνη, την ανδρεία και την τιμή. Θέλουμε να ελπίζουμε ότι ο Μαρκ Τουέιν θα προσυπέγραφε τόσο το χιούμορ όσο και την ευρηματικότητα της αφήγησης.

 

Oliver Jeffers «Βρισκόμαστε εδώ/ Σημειώσεις για τη ζωή στον πλανήτη γη», Εικονογράφηση: Oliver Jeffers, Μετάφραση: Φίλιππος Μανδηλαράς, εκδ. Ίκαρος, σελ. 46

Γεια σου λοιπόν! Καλωσόρισες σ’ αυτόν τον πλανήτη. Τον ονομάζουμε Γη. Ο κόσμος που ζούμε είναι ένας τόπος θαυμαστός, ειδικά αν έχεις μόλις βρεθεί σ’ αυτόν. Φαντάζομαι πως θα ‘χεις ένα σωρό απορίες στο μυαλουδάκι σου, γι’ αυτό έλα να εξερευνήσουμε από τι είναι φτιαγμένος ο πλανήτης μας και πώς ζούμε σε αυτόν. Από τη στεριά και τον ουρανό, στους ανθρώπους και τον χρόνο, οι σημειώσεις αυτές μπορεί να αποτελέσουν τον οδηγό και την αρχή του ταξιδιού σου στη Γη. Και θα σε βοηθήσουν να σκεφτείς πολλά πράγματα από μόνος σου. Μην ξεχνάς όμως να κρατάς σημειώσεις ώστε να τις διαβάσουν κι άλλοι… Κάποια πράγματα είναι πολύ περίπλοκα, κάποια όχι και τόσο. Να θυμάσαι ότι είμαστε πολλοί εδώ, σ’ αυτόν τον πλανήτη, γι’ αυτό να φέρεσαι ευγενικά. / Oliver Jeffers

 

Ηλίας Μαμαλάκης «Η Μύρτις και η μελόπιτα», εκδ. Αρμός, σελ. 64

Μια ημέρα από την ζωή της Μύρτιδας , ένα κοριτσάκι που έζησε στα χρόνια της άνθισης της δημοκρατίας , τον χρυσό αιώνα του Περικλή . Μέσα από την περιπλάνηση της Μύρτιδας αναδεικνύεται η καθημερινή ζωή των Αθηναίων του 5ου αιώνα π.Χ. , αλλά και οι διατροφικές τους συνήθειες .Τι τρώγαν, πως μαγείρευαν, τι τρόφιμα ήταν διαθέσιμα και πώς.

 

 

 

 

 

 

Προσωπικές μαρτυρίες- αφηγήσεις:

 

Διδώ Σωτηρίου «Ανασκαφές», εκδ. Κέδρος, σελ. 176

Αϊδίνι, 18 Φεβρουαρίου του 1909. Καταχείμωνο, μα ο ζεστός ήλιος της Ανατολής ολοκάθαρος γλύκαινε την ατμόσφαιρα. Αυτό ενθάρρυνε τη μέλλουσα μητέρα μου να πάει στο χαμάμ για ένα τελευταίο ανακουφιστικό ζεστό μπάνιο.
Η έμπειρη Τουρκαλίτσα, η Νατίρ, που συνήθως την έλουζε και της έκανε μασάζ, ήταν ιδιαίτερα προσεχτική καθώς η πελάτισσά της ήταν ετοιμόγεννη.
Η μέλλουσα μητέρα μου ξαφνικά άρχισε να νιώθει μια δυσφορία. Φαίνεται πως η αφεντιά μου, ατίθαση, δεν άντεχε άλλο την κλεισούρα. Η Νατίρ την παρηγορούσε:
– Μη σκιάζεσαι, αφέντισσα, της έλεγε με τα γουστόζικα σπασμένα ελληνικά της. Εσύ Ρωμιό έκει ντοκτόρο, μαμές, απ’ όλα τα καλά έκει. Εμείς πτωχό Τουρκάλα ντεν έκει ντοκτόρο, ούτε μαμές. Λίγκο πόνο εσύ, και βγαίνει το τσοτζούκ. Τρίτο ντικό σου τα ’ναι, λέω, χανουμάκι. Καταλαβαίνει εγκώ από κοιλιά σου, κορίτσι γκεννήσεις.
Το βιβλίο προέκυψε από σημειώσεις της Δ.Σ. στην περίοδο 1988-1994, τις οποίες σκόπευε κάποτε να επεξεργαστεί, ελπίζοντας πάντα ότι τα γηρατειά δεν θα την πρόδιναν. Είχαμε να κάνουμε με κείμενα εξαιρετικά δυσανάγνωστα και με συνεχείς παραπομπές. Οι ενότητες προέκυψαν μέσα από το υλικό:
Παιδική και νεανική ηλικία – Ένατη δεκαετία – Μικρά ποιήματα

 

Ναυσικά Ιεσσαί Κασιμάτη «Αχ, Μικρασία/ Σύλλη, η γη των γονιών μας», εκδ. Αρμός, σελ. 340

«Σαν ένας αχθοφόρος, φόρτωσα το καροτσάκι μου Ανατολίτικες πραμάτειες από τη Σύλλη και το Ικόνιο· Μικρασιάτικες αυθεντικές αφηγήσεις, ειπωμένες με νοσταλγία και πόνο για τα “ευλογημένα μέρη”, την πολυχρόνια συμβίωση με τούς Τούρκους, την πίστη στην προγονική παράδοση κι ελληνικότητα, τις χειμωνιάτικες βεγγέρες με τα συναρπαστικά παραμύθια και τα χωρατά του Νασρεντίν Χότζα, αλλά και τον κατατρεγμό, τις εξορίες, τις εκτελέσεις και τέλος τον υποχρεωτικό ξεριζωμό. Κι ύστερα για τη Δραπετσώνα, όπου με μαχητικότητα και πρωτόγνωρη αισιοδοξία πάλεψαν για την επιβίωση και την προσαρμογή σ’ έναν άλλο τόπο κι έναν άλλο τρόπο ζωής…

Αυτά κι άλλα πολλά, είναι φορτωμένα για σας, στο καροτσάκι πού επιγράφεται: Αχ, Μικρασία! Σύλλη, η γη των γονιών μας

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top