Fractal

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: Ναπολέων Λαπαθιώτης «Άπαντα τα Ευρεθέντα» και άγνωστα ποιήματα του ποιητή

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

Με Εισαγωγή-φιλολογική επιμέλεια του Γιάννη Η. Παππά και τη συνεργασία της φιλολόγου Μαρίας Φωτίου, από τις εκδόσεις «Ταξιδευτής» θα κυκλοφορήσει προσεχώς το βιβλίο:

Ναπολέων Λαπαθιώτης: ΠΟΙΗΜΑΤΑ / ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΥΡΕΘΕΝΤΑ

 

napoleon

 

Περιεχόμενο και εκδοτικές αρχές της έκδοσης

Η έκδοση είναι πληρέστερη από τις προηγούμενες, καθώς βασίζεται, όχι μόνο στην έκδοση Δικταίου, αλλά και στα δημοσιεύματα που συμπληρώνουν την εργογραφία του ποιητή, στο Αρχείο Λαπαθιώτη του Ε.Λ.Ι.Α. (εδώ αξιοποιήθηκε μόνο ο φάκελος με τα χειρόγραφα των ποιημάτων του). Έχουν επίσης αξιοποιηθεί δημοσιεύματα στο διαδίκτυο κυρίως του Βαγγέλη Ψαραδάκη και του Νίκου Σαραντάκου, τους οποίους και ευχαριστούμε και από ’δω για τη βοήθειά τους. Έτσι, η έκδοση περιλαμβάνει και δημοσιευμένα ποιήματα του Λαπαθιώτη, τα οποία δεν περιλήφθηκαν στις προηγούμενες εκδόσεις, αλλά και ανέκδοτα ποιήματα που δημοσιεύονται για πρώτη φορά, από το αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α. και από το διαδίκτυο. Περιλαμβάνει επίσης τα πεζοτράγουδα και τα ποιήματα ξένων ποιητών που μετέφρασε ο Λαπαθιώτης.

Τα ποιήματα, λοιπόν, αυτής της έκδοσης χωρίζονται σε τρεις ενότητες: Ποιήματα, (δημοσιευμένα και αδημοσίευτα), τα πεζοτράγουδα και οι ποιητικές μεταφράσεις ξένων ποιημάτων. Στην πρώτη ενότητα περιλαμβάνονται τα ποιήματα που έχουν δημοσιευτεί ήδη και εντοπίστηκαν στην έκδοση Δικταίου ή μετά από έρευνα σε περιοδικά (με τη βοήθεια των εργογραφικών πηγών) καθώς και στο διαδίκτυο. Επίσης περιλαμβάνονται και ποιήματα που δημοσιεύονται για πρώτη φορά από το Αρχείο Λαπαθιώτη. Η δεύτερη περιλαμβάνει τα πεζοτράγουδα και η τρίτη τις ποιητικές μεταφράσεις ξένων ποιητών που έκανε ο Λαπαθιώτης. Η εσωτερική κατάταξη των δημοσιευμένων γίνεται με βάση τη χρονολογία της πρώτης δημοσίευσής τους, στοιχείο γνωστό για τα περισσότερα. Για όσα δεν βρέθηκαν πληροφορίες δημοσίευσης χρησιμοποιείται η ημερομηνία γραφής (όπως, φυσικά, και για τα αδημοσίευτα) κι αν δεν είναι ούτε αυτή γνωστή, τα ποιήματα τοποθετούνται, αχρονολόγητα, στο τέλος της ενότητας.

Το δεύτερο μέρος της έκδοσης περιλαμβάνει τα σχόλια για κάθε ποίημα: Δίνονται πληροφορίες για την ημερομηνία γραφής (όπου αυτή είναι γνωστή) και τις δημοσιεύσεις, με χρονολογική σειρά. Αν το ποίημα περιλαμβάνεται και στη συλλογή Φουριώτη, δηλώνεται και ο αριθμός του εκεί. Επίσης, για όσα βρέθηκε χειρόγραφο στο αρχείο του Ε.Λ.Ι.Α. δίνονται πληροφορίες για το χειρόγραφο. Για ορισμένα ποιήματα δίνονται και επιπλέον πληροφορίες (π.χ. σχετικά με τα πρόσωπα στα οποία αναφέρονται ή τις επιστολές που συνοδεύουν τη δημοσίευσή τους). Συνήθως οι πληροφορίες αυτές είναι παρμένες από την έκδοση Δικταίου κι αυτό δηλώνεται στο τέλος κάθε παραπομπής. Υπάρχουν όμως και πληροφορίες από δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο του Βαγγέλη Ψαραδάκη και του Νίκου Σαραντάκου.

Μετά από αυτά τα στοιχεία, δίνονται οι παραλλαγές που παρουσιάζουν οι δημοσιεύσεις και τα χειρόγραφα σε σχέση με το κείμενο της έκδοσης.

Παρόλο που η παρούσα έκδοση δεν είναι πλήρης, αντλεί το υλικό της από έναν πλούσιο κατάλογο εργογραφίας, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει περισσότερες δημοσιεύσεις ποιημάτων με μικρές ή μεγάλες διαφορές γραφής. Επιπλέον, φέρνει στο φως παραλλαγές ποιημάτων ή και ολόκληρα ποιήματα που δημοσιεύονται, για πρώτη φορά, από τα χειρόγραφα του ποιητή ή από δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο και αλλού. Συνολικά στην παρούσα έκδοση περιλαμβάνονται 234 ποιήματα και 63 πεζοτράγουδα, σύνολο 297. Υπάρχουν δηλαδή 67 (ποιήματα και πεζοτράγουδα) παραπάνω, που δεν υπήρχαν στην έκδοση του Δικταίου. Επίσης περιλαμβάνονται και 15 ποιήματα ξένων ποιητών, τα οποία μετέφρασε ο Λαπαθιώτης.

Επίσης στο βιβλίο υπάρχει εκτενής βιβλιογραφία και βιογραφικό του ποιητή.

Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ταξιδευτής.

 

Napoleon_Lapathiotis

 

ΑΝΕΚΔΟΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

 

ECLAT DE RIRE

Σφαλίστε τα παράθυρα,
όσοι τριγύρω μου είστε,
τις πόρτες μανταλώστε μου
και τους φεγγίτες κλείστε…
Πάρτε απ’ τα μάτια μου το φως
και σβήστε το καντήλι,
… Μην έρθει ο κόσμος και με βρει
με τους λυγμούς στα χείλη!…
… Πάρτε απ’ τα μάτια μου το φως
και τις λαμπάδες σβήστε,
και χαμηλώστε τις φωνές,
όσοι τριγύρω μου είστε…
Και φύγετε όλοι σας μακριά
και ρίχτε μου μια σκέπη,
να μην κοιτάω κανένα σας,
ψυχή να μη με βλέπει…
Κρύψτε με, κρύψτε με, μακριά
απ’ τις ματιές του κόσμου:
θα κλάψω απόψε μοναχός…
Θα κλάψω μοναχός μου…
― Κι άμα όλα πια τα κλάματα,
τα κλάματά μου, χύσω…
… Ανοίχτε τις οξώπορτες
κι ελάτε πάλι πίσω!…

17/4/1909

Παρασκευή – νύχτα

 

[Ω! ΝΟΣΤΑΛΓΙΕΣ…]

Σάββατο 27/6/1909

… Ω! νοσταλγίες θαμπές και σιωπηλές,
και ω! σεις, μισοσβησμένοι πόθοι,
που ακόμα ολότελα δε μου πεθάνατε
και που η ψυχή μου ακόμα σα να νιώθει…

Ξεκίνησε ένα δάκρυ μου για σας,
από τα πιο θολά μου βάθη
και ανάβλυσε ως το φως και δεν εστάλαξε,
και στα ματόφυλλά μου απάνω εστάθη…

και ’χύθη καταχνιά και αλησμονιά
από τα πιο θολά μου βύθη…
στ’ απελπισμένα μάτια μου τρεμόπαιξε
κι ύστερα αποκοιμήθη, αποκοιμήθη…

… Και νύχτα, καταχνιά και αλησμονιά
απάνω σας αγάλια απλώθει,
ω! νοσταλγίες θαμπές και μελλοθάνατες,
και ω! σεις μισοσβησμένοι πικροί πόθοι…

 

[ΤΗ ΝΥΧΤΑ, ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΧΤΑ…]

Τη νύχτα, τα μεσάνυχτα
στο σπίτι σου ήρτ’ απ’ όξω
τη μαύρη τη λαχτάρα μου
απ’ την καρδιά να διώξω.
Κι ήταν κλειστή η οξώπορτα,
κι ήταν κλειστή, για μένα,
και τα παραθυρόφυλλα
διπλομανταλωμένα…
Δεν άφησα απ’ τα μάτια μου
κλάμα θολό να τρέξει.
Και τ’ άλαλα τα χείλια μου
δεν είπανε ούτε λέξη.
Και δεν παραπονέθηκα,
κι αν ένιωσα και κάποια
πικράδα, χαμογέλασα
και την ξεροκατάπια…
Και πίσω πάλε, τράβηξα
βαριά και αποσταμένα…
― Κι ήταν κλειστή η οξώπορτα
κι ήταν κλειστή, για μένα…

Τρίτη 8/9/1909

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top