Το ταξίδι της ανάγνωσης είναι πάντα προσωπικό

Γράφει η Μαρία Λιάκου //

Θωμάς Συμεωνίδης «Μυθιστόρημα», Εκδόσεις Γαβριηλιδης 2017

«Φωνή που εμφανίζεται και μετά χάνεται. Φωνή που μιλάει και ΑΥΤΟΣ την ακούει. Αισθάνεται μόνος, φοβάται, τρομάζει, σαν φύλλο κουνιέται, μετέωρο σε ένα κλαδί, σε ένα δέντρο μεγάλο, με ρίζες βαθιές, κρυμμένες στο χώμα. Αναζητά ανθρώπους, δικούς του, που έχουν αλλάξει, που παραμένουν ίδιοι, που πάνω τους ο χρόνος αστράφτει. Να χτυπούσε η πόρτα τώρα. Να χτυπούσε η πόρτα πίσω σου και εσύ να γυρνούσες, να πήγαινες να την ανοίξεις, να την άνοιγες σε ανθρώπους δικούς σου, να άπλωνες το χέρι, να τους άγγιζες, να σε άγγιζαν, να τους έσφιγγες, να σε έσφιγγαν, να τους φιλούσες, να σε φιλούσαν, σαν να μην είχε τίποτα αλλάξει. Όμως υπάρχουν δύο δρόμοι»

Ένα Μυθιστόρημα «έκπληξη γραφής» που ο αναγνώστης  αισθάνεται από την πρώτη σελίδα. Το οπισθόφυλλο είναι ένα κάλεσμα στις σελίδες του βιβλίου. Το βρήκα εξαιρετικό ως κείμενο και μου θύμισε θεατρικό κείμενο.  Και μόνο αυτές οι αράδες ήταν αρκετές για να με κερδίσει! Ποια είναι η ιστορία; Ποιοι οι ήρωες του; Καλείσαι να μπεις στον κόσμο του βιβλίου  για να τα ανακαλύψεις.

Αναρωτιέσαι γιατί  υπάρχουν αυτά τα αποσπάσματα  που σας παραθέτω παρακάτω και αντιλαμβάνεσαι ότι μόνο τυχαία δεν μπορεί να είναι. Αποτελούν   μια μορφή μυσταγωγίας  για τον αναγνώστη;

«Είναι τα δύο συνθετικά που μ΄ έκαναν να διαλέξω τον τίτλο αυτής της εργασίας. ΜΥΘΟΣ , γιατί χρησιμοποίησα αρκετά φανερά μια ορισμένη μυθολογία. ΙΣΤΟΡΙΑ, γιατί προσπάθησα να εκφράσω με κάποιον ειρμό μια κατάσταση τόσο ανεξάρτητη από μένα όσο και τα πρόσωπα ενός μυθιστορήματος.

 Σημείωση του Γιώργου Σεφέρη στην πρώτη έκδοση της τρίτης ποιητικής του συλλογής Μυθιστόρημα (1935)

Και συνεχίζει

«Στις στενές ανηφόρες από χαμηλά με κοίταζαν ακίνητα και σκοτεινά παιδιά. Σε λίγη ώρα θα κλειστώ για να κοιμηθώ. Θα πω να μην έρθουν το πρωί να με ξυπνήσουν. Ξαφνικά ήρθαν ο Στέφανος και η Ανθή. Με πήραν και φύγαμε».

Γιώργος Χειμωνάς, Μυθιστόρημα(1966)

Από το πρώτο κεφάλαιο δύο σελίδες όλες και όλες νιώθεις έναν βρόγχο στον λαιμό. Αναρωτιέσαι «Τι συμβαίνει;» που είναι και η πρώτη φράση του βιβλίου.

«…Ο Δίας ζωγραφίζει πεταλούδες και ο Ερμής ζητάει ησυχία» σελ 33

Καλείσαι να μπει σε μια νέα αναγνωστική εμπειρία. Σε αποσπά από τον φυσικό σου κόσμο και μπαίνεις  σε μια αφήγηση που ο ΑΥΤΟΣ είναι ο ήρωας και θα πρέπει να βρεις έναν τρόπο νοητικής και συναισθηματικής επικοινωνίας. Το ξάφνιασμα συνεχίζεται όταν και στα υπόλοιπα κεφάλαια-  που είναι πολύ μικρά – αναρωτιέσαι γιατί το διαβάζω αυτό τώρα. Που το πάει ο συγγραφέας;

Η αίσθηση  μιας«  ατέλειας »  σε πνίγει  και  ταυτόχρονα σε λυτρώνει  με την  τέχνη της γραφή του .  Αναγνωρίζεις ότι η συγγραφική πέννα είναι διαμάντι .

Όμως αναρωτιέσαι μήπως  δεν είναι η κατάλληλη ώρα για να το διαβάσω; Να επανέλθω κάποια άλλη στιγμή;

Όμως δεν μπορείς να το αφήσεις  γιατί το αναγνωστικό ενδιαφέρον και η γλώσσα του είναι πολύ καλή.  Σε προκαλεί σε μια αναγνωστική αναμέτρηση.

Το παίρνεις στα χέρια σου , η μυρωδιά και η αίσθηση  του χαρτιού σε κάνει να το  ξεφυλλίσεις .  Μια δυο  τυχαίες κλεφτές ματιές  σ το κείμενο κερδίζουν το ενδιαφέρον. Αυτό έκανα .  Πείσμωσα.  Θα το διαβάσω γιατί είναι «διαφορετικό» είπα. Το κάλεσμα «της εσωτερικής φωνής» για ανάγνωση ήταν παρόν .Είχα ήδη μυηθεί …

Ομολογώ ότι η αναγνωστική μου εμπειρία  με «Το κουτσό» του Κορτάσαρ που το διάβασα με τρεις τρόπους  , με βοήθησε στην επιμονή μου.

Πήγα στα τελευταία κεφάλαια. Διάβασα  τα  κεφάλαια 20-21-22-23 , εντόπισα ότι το μεγάλο κεφάλαιο που είναι το 19(σελ  64) και όλες οι σελίδες του βιβλίου είναι  132.  Το κεφάλαιο αυτό αποτελεί «το σώμα» του βιβλίου .Είναι σαν τον ανθρώπινο σκελετό που περιέχει όλα τα υπόλοιπα μέλη και όργανα του.

Μικρό για Μυθιστόρημα λες , αν έχεις την αντίληψη του μεγέθους των σελίδων. Όμως όλο και ποιο συχνά έχουμε Μυθιστορήματα μικρού μεγέθους  και οι αναγνώστες πλέον ξέρουν ότι ο αριθμός των σελίδων δεν αποτελεί από μόνος του δείγμα κατάταξης ενός βιβλίου ως προς το είδος του.

Η ανορθόδοξη αυτή ανάγνωση μου έδωσε μια βαθιά ανάσα σαν ένα μακροβούτι στην ομορφιά της θάλασσας.

Είχε ήδη κερδίσει την εμπιστοσύνη μου και περίμενα να ανακαλύψω τις χάρες του (  και έχει σας διαβεβαιώνω)..

Θέλει άλλον τρόπο ανάγνωσης σκέφτηκα. Μήπως είναι και αυτό ένα νεωτεριστικό βιβλίο  από αυτά που ακούμε από αγανακτισμένους αναγνώστες «ότι δεν τα καταλαβαίνουν και είναι για μας μόνο τους «βιβλιομανείς» αναγνώστες»;

Όχι φίλε αναγνώστη . Είναι ένα δύσκολο βιβλίο μέσα στην απλότητά του. Είναι  παρούσα η σύζευξη των Τεχνών και των εκφραστικών μέσων. Ο συγγραφέας έχει  «χτίσει» ένα βιβλίο για απαιτητικούς αναγνώστες.  Για αναγνώστες   που μπαίνουν σε δρόμους εξέλιξης .  Γιατί η Λογοτεχνία είναι Τέχνη. Θέτει ερωτήματα και καλεί τον αναγνώστη στον μοναδικό της κόσμο. Όλα τα βιβλία δεν είναι ίδια. Όπως και οι άνθρωποι. Ο καθένας είναι μοναδικός. Και αυτό το βιβλίο τέτοιο είναι.

Θωμάς Συμεωνίδης

Άρχισα την ανάγνωση του βιβλίου  και πάλι από την αρχή και το κάθε κεφάλαιο μου φάνηκε «εξαιρετικό» μέσα στην λιτότητα του.  Μετρημένες λέξεις –όπως στην ποίηση. Το κάθε κεφάλαιο θα μπορούσε και αυτόνομα να σταθεί αλλά είναι εμφανής η διασύνδεση τους  και ανεβάζει το αναγνωστικό ενδιαφέρον. Είναι ένα λογοτεχνικό βιβλίο σίγουρα που πατάει στις επιρροές ανάγνωσης του συγγραφέα από την  Λογοτεχνία την Φιλοσοφία και την Ποίηση. Αυτές οι επιρροές αποτελούν δομικό υλικό που δίνουν την φόρμα του βιβλίου .  Οι σπουδές του συγγραφέα  στην Αρχιτεκτονική και  στο αντικείμενο της φιλοσοφικής και συγκριτικής αισθητικής καθώς και το θέατρο αποτελούν πολύ καλό οιωνό για την θέση του στον χώρο της Λογοτεχνίας που φαίνεται ότι δεν είναι ευκαιριακή αλλά επιλογή ζωής.

«ΑΥΤΟΣ ¨Ποιος είναι;»

Μια πρόταση και μόνο αποτελεί ένα κεφάλαιο( σελ 47- κεφ 14)

Η αφαίρεση της περιττής  γραφής  και η ανάσα που διαχέεται στο κείμενο   σε συναρπάζει. Στο τέλος της ανάγνωσης  κατανοείς για τι είδους ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ πρόκειται. Μια ΙΣΤΟΡΙΑ-ΜΥΘΟΣ με προεκτάσεις και συνομιλίες με άλλες επιστήμες(Φιλοσοφία –Τέχνη) που έχουν  μεταπλαστεί σε λογοτεχνική φόρμα.

Ανάλογα συναισθήματα από την ανάγνωση ενός άλλου  βιβλίου είχα αισθανθεί  όταν διάβασα την νουβέλα «Καρυότυπος» του Άκη Παπαντώνη , εκδόσεις ΚΙΧΛΗ- 2014.

Πρόκειται για πολύ καλά δομημένα βιβλία  που τα κατανοείς και τα αναγνωρίζεις όταν εντοπίσεις τον μόχθο της γραφής τους. Οι ήρωες  δεν «φωνάζουν» αλλά τους ανακαλύπτεις  και τους κατανοείς μέσα από τα αναγνωστικά σου φίλτρα σε έναν κόσμο νεωτερικότητας.

Απόσπασμα από το βιβλίο σελ.45.

«…Να σου εξηγήσω λοιπόν για δεν κατάλαβες μάλλον καλά, λέει. Εδώ δεν υπάρχει ιστορία»

 Η ιστορία  χτίζεται από τον αναγνώστη με πλοηγό την αφήγηση του συγγραφέα. Το ταξίδι της ανάγνωσης είναι προσωπικό  και σε πλουτίζει με την λογοτεχνική του χάρη.   Σε έχει βάλλει   στον κόσμο που ο συγγραφέας έχει φτιάξει  και η ανάγνωση  του είναι μια ξεχωριστή εμπειρία.  Η αφήγηση είναι συγκροτημένη και  οι επαναλήψεις των ελάχιστων διαλόγων αποτελούν ευφυές  λογοτεχνικό  εύρημα. Η γλώσσα είναι δυνατή και η μοναχικότητα του ήρωα απολύτως αληθινή στον σημερινό κόσμο που ζούμε . Ο βιωματικός και αφηγηματικός εαυτός στο βιβλίο έχουν πετύχει μια αρμονία που η τελική αποτίμηση είναι θετική.

Το βιβλίο του Θωμά Συμεωνίδη από στόμα σε στόμα θα βρει αναγνώστες. Δεν είναι ένα βιβλίο μιας αναγνωστικής χρονιάς και μόνο που θα χαθεί μέσα στην εκδοτική  μας πληθώρα . Θα έχει πορεία μπροστά του.  Και έχει λόγο ύπαρξης στην σημερινή Λογοτεχνία μας. Το πιστεύω και σας το προτείνω.

Το βιβλίο είναι  πολύ καλά δομημένο και σύγχρονο που ξέρεις ότι αν και  απευθύνεται στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό  θα βρει αναγνώστες και σε άλλες γλώσσες. Να , που οι έλληνες Συγγραφείς μπορούν λοιπόν και ήρθε η ώρα να κερδίσουν αναγνώστες και σε άλλες γλώσσες.

*( Σε καμία περίπτωση δεν συστήνω τον ανορθόδοξο τρόπο ανάγνωσης που εγώ ακολούθησα . Μπορείτε να χαρείτε την ανάγνωση από την αρχή έως το τέλος του βιβλίου. )

O Θωμάς Συμεωνίδης (1977, Θεσσαλονίκη) αποφοίτησε από την Πολυτεχνική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και την Ανωτάτη Εθνική Σχολή Αρχιτεκτονικής στο Παρίσι (ENSAPVDS). Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη London School of Economics & Political Sciences και στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όπου και υποστήριξε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα την ερμηνεία που επιχειρεί ο Theodor Adorno στο “Τέλος του παιχνιδιού” του Samuel Beckett. Κατά το παρελθόν, εργάστηκε στη δημόσια διοίκηση και συνεργάστηκε με αρχιτεκτονικά γραφεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ζει μόνιμα στο Παρίσι όπου εργάζεται πάνω στο αντικείμενο της φιλοσοφικής και συγκριτικής αισθητικής παράλληλα με τη συγγραφική του δραστηριότητα στη λογοτεχνία και το θέατρο. Είναι μέλος της Ελληνικής Αισθητικής Εταιρείας.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

• (2017) Μυθιστόρημα, Γαβριηλίδης
• (2017) Υπάρχει επίσης: Βασισμένο στη ζωή και στο έργο του Paul Celan, Γαβριηλίδης
• (2015) Γίνε ο ήρωάς μου, Γαβριηλίδης
• (2015) Όλα είναι παρεξήγηση, Αρμός

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

• (2016) Μεταμοντέρνο σώμα, Γαβριηλίδης

Μεταφράσεις

• (2016) Beckett, Samuel, 1906-1989, Η τελευταία τριλογία, Γαβριηλίδης
• (2016) Beckett, Samuel, 1906-1989, Τρεις διάλογοι, Γαβριηλίδης