Fractal
Home / ΜΟΥΣΙΚΗ / My home from home… Η δεύτερη πατρίδα μου, όπως την αποκάλεσε κάποτε ένας φίλος Σκωτσέζος. Και το όνομα αυτής, Βουδαπέστη!
20/08/2014, 5:06 μμ

My home from home… Η δεύτερη πατρίδα μου, όπως την αποκάλεσε κάποτε ένας φίλος Σκωτσέζος. Και το όνομα αυτής, Βουδαπέστη!

Γράφει ο Σούπερ Μάριο // *

 

SuperMarioΤο πρώτο μου ταξίδι έγινε τον περασμένο Σεπτέμβρη, ενώ τους τέσσερις μήνες που ακολούθησαν επέστρεψα στην πόλη αυτή άλλες δύο φορές. Χωρισμένη στα δύο από το Δούναβη αλλά ποτέ διχασμένη, η Βούδα και η Πέστη αποτελούν δυο διακριτούς πυρήνες, όχι μόνο πολεοδομικούς, αλλά και πολιτιστικούς. Τόσο η κλασική παιδεία, όσο η jazz και η παραδοσιακή, αποτελούν χαρακτηριστικά της Ουγγρικής μουσικής κουλτούρας που δένονται αρμονικά με τον ίδιο τρόπο που οι πέντε γέφυρες, αυτά τα πέντε αρχιτεκτονικά στολίδια, ενώνουν τις δύο όχθες της πρωτεύουσας.

 

Πρώτος προορισμός ήταν το Μουσείο Ουγγρικών οργάνων, το οποίο βρίσκεται στη Βούδα στην περιοχή του κάστρου. Εκεί συνάντησα κλασικά αλλά και παραδοσιακά εκθέματα, χειρόγραφες παρτιτούρες του Bela Bartok και μια από τις πρώτες συσκευές ηχογράφησης πάνω σε κύλινδρο, την «Edison shaving machine». Βαθειά επιθυμία όμως ήταν να δω από κοντά το Hurdy Gardy, που ήταν από τα λιγοστά πράγματα που γνώριζα για την Ουγγαρία πριν την επισκεφτώ. Πρόκειται για ένα μεσαιωνικό μουσικό όργανο με χορδές και πλήκτρα. Στην μία πλευρά του οργάνου υπάρχει μία μανιβέλα η οποία ενώνεται με έναν κύλινδρο. Καθώς την περιστρέφεις δημιουργείται παλμός στις χορδές. 7466-7842-240260Πάνω από τις χορδές βρίσκονται τα πλήκτρα (σφήνες) με τα οποία παίζεις όποια μελωδία θέλεις πιέζοντας τα. Οι σφήνες αυτές «χτυπούν» τις παλλόμενες χορδές και έτσι προκύπτει ο ήχος, ο οποίος μοιάζει με αυτόν της γκάιντας. Στο χώρο του μουσείου είδα, επίσης, για πρώτη φορά ένα παράξενο έγχορδο κρουστό το οποίο αργότερα είχα την τύχη να παίξω στο κατάστημα A FOLK, στην οδό Dohany 84. Το utogardon η αλλιώς «hit cello» είναι ένα ακατέργαστο έγχορδο που μοιάζει με τσέλο ενώ αντί για συνηθισμένες χορδές έχει πλαστικές, είτε έντερα ζώων. Παίζεται κυρίως από γυναίκες οι οποίες το κρατούν σαν κιθάρα. Έχει επιπλέον, κρουστή λογική αφού με το ένα χέρι κάνεις πιτσικάτο την τελευταία χορδή ενώ με το άλλο χέρι κρατάς μια μπαγκέτα και «χτυπάς» τις χορδές και το σώμα του οργάνου. Κατά τη διάρκεια της πολύωρης επίσκεψης μου στο κατάστημα A FOLK σκόνταψα πάνω σε διάφορα παράξενα έγχορδα.

index

Το «horned fiddle», για παράδειγμα, που είναι ένα βιολί χωρίς ξύλινο σώμα, το οποίο για ηχείο χρησιμοποιεί ένα σιδερένιο

μεγάφωνο και σαν μηχανισμό παραγωγής του ήχου έχει αυτόν του γραμμοφώνου! Αφού περπάτησα ανάμεσα από ένα Ελληνικό μπουζούκι, μία χαβάγια και διάφορες χειροποίητες κατασκευές οργάνων όπως άρπα-κιθάρα, παράξενα κοντραμπάσα, ρωσικές μπαλαλάικες, Ρουμανικές «domra», Ουγγρικά φλάουτα από κολοκύθα «tilinko» καθώς επίσης Ουγγρικές γκάιντες και τσέμπαλα αποφάσισα να φύγω παρέα με ένα utogardon.

Οι δυο μας κάναμε μια στάση για καφέ στην περιβόητη και πολύ τουριστική Raday utca, όπου για πρώτη φορά συνάντησα τον Karoly. Βλέποντας με να περιεργάζομαι το utogardon, με πλησίασε με χαμόγελο και μου συστήθηκε. Λίγο αργότερα θα βρισκόμασταν στο κατάστημά του. Το ETHNOSOUND / AFROSOUND HANGSZERBOLT στην οδό Krudy Gyula 7, είναι ένα μαγαζί με μουσικά όργανα απ’ όλο τον κόσμο. O Janos, υπάλληλος χρόνια στο κατάστημα και ο Karoly ο ιδιοκτήτης, έχουν διαμορφώσει ένα παλιό κελάρι σε ένα φιλόξενο χώρο για κάθε έναν που έχει μεράκι με τα ethnic μουσικά όργανα. Η ατμόσφαιρα θύμιζε πολύ το Amola Kalimba και αμέσως ένιωσα οικεία. Ο Janos, ανθρωπολόγος αλλά και μουσικός, με ξενάγησε στο χώρο όπου μπορεί κανείς να βρει Αφρικανικά μπάλαφον, Ιαπωνικά γκόνκ, Ουγγρικές πήλινες στάμνες, ηχογαβάθες από το Θιβέτ, ζίθερ από τη Γερμανία αλλά και κοχύλια από τον Ωκεανό.

Jaw-Harp

Είχα την ευκαιρία να παίξω με κάποια παραδοσιακά όργανα όπως το «kanna» τσίγκινο κρουστό το οποίο παίζεται σαν την δική μας Ελληνική στάμνα από τους Ρομά και χρησιμοποιείται στα παραδοσιακά τους τραγούδια. Δoκίμασα, επίσης, χειροποίητες καλαμένιες και ξύλινες

φλογέρες από την Τρανσυλβάνια, κάποιες από τις οποίες ήταν σε πεντατονικά κουρδίσματα ενώ κάποιες άλλες έμοιαζαν με το Τουρκικό νέι. Αποχαιρετώντας τους δύο νέους φίλους μουσικούς, έφυγα γεμάτος ήχους. Την ίδια μέρα και χωρίς να χάσω χρόνο αγόρασα εισιτήριο για το Kecskemet , ένα χωρίο μια ώρα έξω από τη Βουδαπέστη. Σκοπός μου ήταν να συναντήσω στην κατοικία-εργαστήρι τον Zoltan Szilagyi, έναν από τους καλύτερους κατασκευαστές «άρπας

στόματος» ή αλλιώς «doromb» στα ουγγρικά. Aυτό το φοβερό μικρό κρουστό για το στόμα παίζεται κρατώντας το με το ένα χέρι και στηρίζοντας το ανάμεσα στα δόντια ενώ το άλλο χέρι προκαλεί ταλάντωση στο μεταλλικό γλωσσίδιο το οποίο βρίσκεται ανάμεσα από τις δύο μεταλλικές ράβδους. Το ηχείο του οργάνου αποτελεί η στοματική κοιλότητα. Ο Zoltan μού έδειξε φωτογραφίες από τότε που ήταν στην ηλικία των τριάντα και ξεκινούσε μια δύσκολη δουλειά: την αναβίωση ενός παραδοσιακού οργάνου το οποίο είχε ξεχαστεί στο χρόνο. Τριάντα χρόνια μετά είναι από τους διασημότερους κατασκευαστές αρπών στόματος σε όλη την υφήλιο. Ήπιαμε καφέ και στο τέλος αγκαλιαστήκαμε κιόλας.

vio107Αργότερα βρέθηκα στο Szentendre, ένα εύπορο προάστιο στα βόρεια της Βουδαπέστης. Τρώγοντας goylash στο δρόμο συνάντησα τυχαία το μουσείο κυλινδρικών μουσικών οργάνων «Muzsikalo Gepek Evszazada». Με μεγάλη έκπληξη θαύμασα πραγματικά «μουσικά έργα τέχνης» κυλινδρικών οργάνων, γραμμοφώνων, πρώιμων συσκευών ηχογράφησης, μουσικών κουτιών και άλλους παλιούς μηχανισμούς σαν αυτούς της λατέρνας.

Η απόφαση της αναχώρησης μου για την Ελλάδα ήταν μια δύσκολη απόφαση. Άφηνα μια πόλη που δε με έκανε ούτε για μια στιγμή να νιώσω ξένος. Μόνη παρηγοριά αποτελούσε το γεγονός ότι κρατούσα ήδη στα χέρια μου το εισιτήριο για την επιστροφή μου στη Βουδαπέστη.

Τέλος Α΄ μέρους

 

* O Σούπερ Μάριο είναι D.J., μουσικός παραγωγός, κυκλοφορεί μουσική από τη δισκογραφική του εταιρεία «Amola Kalimba». Η τελευταία έδωσε όνομα και στο μαγαζί – με σπάνια μουσικά όργανα απ’ όλο τον κόσμο – που διατηρεί στο κέντρο της Αθήνας.

(Φωτογραφία Marcelle Fivaz)

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top