Fractal

Μπροστά σε αλλότριες προκλήσεις

Γράφει ο Μιχάλης Τζανάκης //

 

Γιώργος Σχορετσανίτης «Μπροστά σε αλλότριες προκλήσεις», εκδ. Οδός Πανός, σελ. 316

 

Δε βρίσκω άλλο παράδειγμα ή έστω πρότυπο «συγγραφέα universalis», εκτός από τον Γ. Σχορετσανίτη. Γράφουν πολλοί, αξιόλογοι ή μετριότεροι -δεν έχει σημασία- αλλά δε γράφουν τόσα πολλά και διαφορετικά πράγματα και με τέτοιο ευθύβολο ύφος έτσι ώστε να νομίζει κάποιος πως πρόκειται καταρχήν για δεξιότητα έμφυτη, που σε συνδυασμό με τις παραστάσεις που έχει από τη γνωριμία του με πολλούς και διαφορετικούς πολιτισμούς και κουλτούρες τον οδήγησαν σ’  αυτόν το μοναδικό συγγραφικό οίστρο!

Έχοντας διαβάσει μεγάλο μέρος του γραπτού του έργου είναι πράγματι εκπληκτικό ότι καταπιάνεται με πράγματα τόσο διαφορετικά και εξεζητημένα που δύσκολα ο κλασικός αναγνώστης  των best- seller  της ρηχής λογοτεχνίας θα ξεκινήσει να διαβάσει τα έργα του. Απευθύνεται και πολύ καλά κάνει αλλού. Σε «καβαφικούς» ανθρώπους, ταξιδιάρηδες, περίεργους και ανήσυχους τόσο, ώστε δε ψυχαγωγούνται με ριάλιτι, δε διαβάζουν κιτρινιάρικα έντυπα και δεν πάνε ταξίδια με κίνητρο τα ψώνια στο Μιλάνο.

Ένα  βιβλίο που περιλαμβάνει 34 κριτικές διαφορετικών ειδολογικά βιβλίων που αποκαλύπτουν και μια άλλη διάσταση του πολύπλευρου ταλέντου του, αυτή τη φορά στο χώρο της βιβλιοπαρουσίασης και  βιβλιοκριτικής.

«Μπροστά σε αλλότριες προκλήσεις» το βιβλίο. Το  εξώφυλλο από κολάζ του Γιώργου Μεταξά  προϊδεάζει για το κολάζ των κριτικών στο εσωτερικό του βιβλίου. Ένα βιβλίο που εμπεριέχει μέσα στις τριακόσιες περίπου σελίδες του άλλα τριάντα τέσσερα βιβλία. 24 ξένων συγγραφέων και 10 κριτικές σε έργα Ελλήνων. Να μια πρώτη ιδιαιτερότητα, αλλά και δείγμα για το τι μπορεί να σημαίνει η συγγραφή ενός και μόνο βιβλίου Την ανάγνωση, αλλά κυρίως την κριτική επεξεργασία δεκάδων άλλων. Σίγουρα δεν αποτελούν ισάριθμες κριτικές και δεν ξέρω αν αποτελούν καν «κριτικά σημειώματα», όπως αναφέρεται στο εξώφυλλο. Θεωρώ πως είναι κάτι βαθύτερο και οξυδερκέστερο. Θεματολογική ανάλυση, παρεμβαλλόμενες σκέψεις και προβληματισμοί, ακόμα και παράθεση βιβλιογραφίας σε κάποια κείμενά του. Ο Γ. Σχορετσανίτης καταπιάνεται με συγγραφείς και έργα εντελώς διαφορετικά ως προς το είδος τους (μυθιστορήματα, διηγήματα, σενάρια, βιογραφίες, αυτοβιογραφίες, ταξιδιωτικά) αλλά το πρώτο εντυπωσιακό στοιχείο του βιβλίου είναι η  οικουμενική του πραγματικά διάσταση, αφού  σχολιάζονται κείμενα απ’ όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, με την ίδια ευκολία που σχολιάζει ο συγγραφέας μας την τρέχουσα νεοελληνική επικαιρότητα στις δημοσιευθείσες επιφυλλίδες του. Τι σημαίνει αυτό; Προφανώς μεγάλη προπαιδεία, διεθνιστική οπτική αλλά κυρίως γνώση και αν μη τι άλλο προσωπική κρίση για καθετί που αντικρίζει ο συγγραφέας. Κινείται το ίδιο άνετα  κρίνοντας και σχολιάζοντας τα έργα του φίλου του Περικλή Σφυρίδη, με τον κλασικό Ερνεστ Χεμινγουέη, τον Άντον Τσέχωφ ή τον Γκράχαμ Γκρήν.  Περιδιαβαίνει τα σοκάκια της Λισαβόνας, του Καΐρου, πλέει στα κανάλια του Βιετνάμ, περπατά σε ολάνθιστους δρόμους της Άπω Ανατολής, της Ευρώπης, της Αμερικής. Θα ήθελα ειλικρινά να ρωτήσω τον συγγραφέα πόσος χρόνος χρειάστηκε για τον ίδιο να διαβάσει, να μελετήσει και εν τέλει να συγγράψει κριτικές για τριάντα τέσσερα βιβλία, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους.

Είναι προφανές πως ο συγγραφέας γράφει τόσο διαφορετικά πράγματα, γιατί διαβάζει επίσης τόσο διαφορετικά πράγματα. Ένας κοσμοπολίτης του πνεύματος που δεν περιχαρακώνεται πίσω από εθνοκεντρικά στεγανά,  δε στριμώχνεται στην ευκολία της ρηχής προσέγγισης, δεν φαίνεται να έχει αναγνωστικές προτιμήσεις –φαντάζομαι- έχει αισθήσεις και πνεύμα τόσο δεκτικά που γονιμοποιεί τις γνώσεις και με μεγάλη ευκολία από δέκτης γίνεται πομπός.

 

Γιώργος Σχορετσανίτης

 

Ένα άλυτο για όλους όσους τον ξέρουμε ερώτημα ή μάλλον πρόβλημα –για μας τουλάχιστον- είναι πώς μπορεί να κάνει σε ένα εικοσιτετράωρο τόσο πολλά και διαφορετικά πράγματα. Αν εξειδικεύσω στο συγκεκριμένο βιβλίο με εντυπωσιάζει η πληρότητα, η ευκρίνεια και η άνεση που διακρίνει την κάθε κριτική του. Πώς γίνεται να γράφει κάποιος με το ίδιο κέφι για το έργο «Παν» του  Νορβηγού Κνουτ Χάμσουν  και για τη «Γη των λησμονημένων» του Ντουόνγκ Θου Χου, που ομολογώ ότι τον γνώρισα ως όνομα μέσα από τη βιβλιοκριτική του Γ. Σχορετσανίτη.

Φαντάζομαι το ερώτημα πολλών επίδοξων αναγνωστών –εύλογο ως ένα βαθμό- είναι: γιατί να διαβάσω ένα τόμο 300 πυκνογραμμένων σελίδων με ανθολογημένες κριτικές;

Τι θα μου προσφέρει αυτό το αναγνωστικό τούτι-φρούτι; Απαντώ: γνώση, γεύσεις, ήχους, μυρωδιές και ταξίδια. 34 τέσσερα «ταξίδια» απ’ αυτά που τόσο αρέσουν και στο συγγραφέα, ταξίδια που αξιοποιούν το συγγραφικό του ταλέντο και μπορούμε να απολαμβάνουμε με τη σειρά μας τη συγγραφή του Γ. Σχορετσανίτη μέσα από βιβλία, εφημερίδες και ιστοσελίδες.

Όσοι διαβάσετε το βιβλίο «μπροστά σε αλλότριες προκλήσεις» δείξτε προσοχή στην βιβλιοπαρουσίαση υπ’ αριθμόν 8, στο έργο του Περικλή Σφυρίδη «Ψυχή μπλε και κόκκινη». Θα βρείτε εγκιβωτισμένη μια συγκλονιστική αυτοβιογραφική στιγμή του Γ. Σχορετσανίτη που αντανακλά τη μοίρα της ίδιας της Ελλάδας.

Με δεδομένο ότι ο συγκεκριμένος τόμος περιλαμβάνει δημοσιευμένες κριτικές από το 2013-2015 φαντάζομαι πως οσονούπω θα προκύψει κάποιο αντίστοιχο βιβλίο γνωρίζοντας τους ασύλληπτους ρυθμούς ανάγνωσης και συγγραφής του εν λόγω συγγραφέα.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top