Μπάμπης Δερμιτζάκης: «Η δημοκρατία είναι το καλύτερο των δυνατών πολιτευμάτων, και κάθε κακό σ’ αυτήν είναι αναγκαίο κακό»
Συνέντευξη στον Δημήτρη Βαρβαρήγο // και στη Νιόβη Ιωάννου //
[Φαντάζομαι εννοείς την κρίση που περνάει η Ελλάδα. Μια απάντηση είναι η επανάσταση. Μια άλλη είναι να σφίξουμε το ζωνάρι μας. Το δεύτερο, στην ηλικία που είμαι, μου φαίνεται μια πιο πρακτική λύση]
Ο Μπάμπης Δερμιτζάκης (Ιεράπετρα, 1950) είναι φιλόλογος και μεταφραστής. Απόφοιτος του Τμήματος Αγγλικών σπουδών (1972) και του Τμήματος Φιλοσοφίας (1976) του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα τις αφηγηματικές τεχνικές στο θέατρο και στην πεζογραφία (1996). Εργάστηκε ως σχολικός σύμβουλος στη μέση εκπαίδευση.
-Κύριε Δερμιτζάκη, θα ξεκινήσω από το παρελθόν στα Παιδικά σας χρόνια. Από πότε νιώσατε ότι θα ακολουθήσετε την τέχνη της λογοτεχνίας;
Από μικρό παιδί είχα τη φιλοδοξία να γίνω συγγραφέας.
-Ποια άλλη τέχνη σας αρέσει εκτός από τη λογοτεχνία;
Ο κινηματογράφος. Είμαι φαν του ιρανικού κινηματογράφου.
-Πόσο σας απελευθερώνει η συγγραφή, πόσο ξεγυμνώνεται πάνω στο χαρτί, ο συναισθηματικός σας κόσμος;
Αρκετά θα έλεγα. Στα κείμενά μου εξάλλου, συνήθως βιβλιοκριτικές και κριτικές ταινιών, συχνά αυτοβιογραφούμαι, γράφοντας αναμνήσεις.
-Ταυτίζεστε με τους ήρωές σας;
Τα βιβλία μου είναι κατά βάση δοκιμιακά. Κάποια διηγήματά μου είναι αυτοβιογραφικά. Στο μοναδικό μυθιστόρημά μου, το «Μυστικό των εξωγήινων», παρόλο που έχω δώσει στον ήρωά μου το όνομα ενός φίλου μου, θα έλεγα ναι, λίγο πολύ ταυτίζομαι.
-Σας διακατέχει αγωνία όταν γράφετε ένα βιβλίο;
Δεν θα το έλεγα.
-Πόσο λυτρωτική είναι για σας η γραφή;
Όσο και για τον Χεμινγουέι που έλεγε ότι ο ψυχίατρός του είναι η γραφομηχανή του. Εμένα είναι ο υπολογιστής μου. Και επειδή εκείνου όταν του χάλασε η γραφομηχανή αυτοκτόνησε, εγώ έχω κάμποσους υπολογιστές, για να μην ξεμείνω ποτέ.
-Η Ποίηση, ο στίχος, έχουν την ίδια ικανοποίηση με την πρόζα;
Για μένα όχι. Δεν συμπαθώ την σύγχρονη ποίηση γιατί συχνά είναι ακαταλαβίστική. Διαβάζω μόνο ποιήματα φίλων.
-Υπάρχει στην πραγματικότητα το στοιχείο της αφοσίωσης ανάμεσα στους ανθρώπους ή μόνο στη λογοτεχνία συμβαίνει αυτό κι έτσι εξιδανικεύονται οι μεγάλες αγάπες στις σελίδες της;
Στη ροζ λογοτεχνία εξιδανικεύονται οι μεγάλες αγάπες, όμως σε ένα ρεαλιστικό μυθιστόρημα που αντανακλά τη ζωή, δεν νομίζω.
-Τι μπορεί να κάνει η τέχνη σήμερα;
Παλιά η στρατευμένη τέχνη κινητοποιούσε. Σήμερα η Τέχνη προσφέρει παραμυθία, ευχαρίστηση.
-Το θέατρο είναι ένας μαγικός χώρος που σε γεμίζει γνώση κι έμπνευση. Συμβαίνει και σε εσάς;
Σπάνια πηγαίνω θέατρο αλλά ναι, μου συμβαίνει.
-Είναι απαραίτητο να ταξιδεύει ένας συγγραφέας για να εμπλουτίζει τις γνώσεις του;
Δεν νομίζω. Τα βιβλία, το διαδίκτυο, τα ντοκιμαντέρ, προσφέρουν αρκετές γνώσεις για μέρη που δεν έχουμε πάει.
-Η γραφή μπορεί ν’ αλλάξει τη σκέψη των ανθρώπων και κατά προέκταση τον κόσμο;
Τη σκέψη των ανθρώπων που διαβάζουν, σίγουρα σε κάποιο βαθμό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αλλάξει ντε και καλά και τον κόσμο. Αν και έχουμε βέβαια ένα ιστορικό προηγούμενο με τη γαλλική εγκυκλοπαίδεια.
-Τι βιβλία διαβάζετε;
Μυθιστορήματα, διηγήματα και δοκιμιακά. Μου αρέσουν επίσης πολύ οι βιογραφίες, αντλώ μαθήματα ζωής απ’ αυτές. Με συνάρπασε ιδιαίτερα μια βιογραφία που διάβασα του Βιτγκενστάιν.
-Παρ’ όλη την εμπειρία που έχετε αποκτήσει στη ζωή, επαναλαμβάνετε τα ίδια λάθη;
Προσπαθώ να μη, αλλά σε κάποιο βαθμό είναι αναπόφευκτο.
-Έχετε χάσει ευκαιρίες στη ζωή σας που θα σας οδηγούσαν σε ευκολότερες λύσεις, σε νέους δρόμους;
Δεν νομίζω. Εξάλλου μου έχει συμβεί πολλές φορές αυτό που λένε «κάθε εμπόδιο για καλό».
-Κάθε μας πράξη είναι πολιτική;
Παραδιευρύναμε την έννοια, δεν θα το έλεγα.
-Πιστεύετε στους πολιτικούς, στην πολιτική;
Θα απαντήσω με μια παράφραση: Η δημοκρατία είναι το καλύτερο των δυνατών πολιτευμάτων, και κάθε κακό σ’ αυτήν είναι αναγκαίο κακό. Παραφράζω τον F.H. Bradley, που στη ρήση του Σπινόζα «Αυτός είναι ο καλύτερος των δυνατών κόσμων» πρόσθεσε το σαρδόνιο σχόλιο «και κάθε κακό σ’ αυτόν είναι αναγκαίο κακό». Ας μη σχολιάσω παραπέρα.
-Πόσο σας θλίβει προσωπικά η κατάσταση που βιώνουμε και πώς μπορούμε ν’ αντιδράσουμε για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα;
Φαντάζομαι εννοείς την κρίση που περνάει η Ελλάδα. Μια απάντηση είναι η επανάσταση. Μια άλλη είναι να σφίξουμε το ζωνάρι μας. Το δεύτερο, στην ηλικία που είμαι, μου φαίνεται μια πιο πρακτική λύση.
-Πίσω από κάθε σφάλμα και οδυνηρή απώλεια αναζητάτε το κρυμμένο δίδαγμα. Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος υπέρβασης του πόνου;
Για το σφάλμα, υπάρχει το δίδαγμα: το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού. Για την απώλεια, υπάρχουν πολλών λογιών απώλειες. Αν χάσεις ένα αγαπημένο πρόσωπο σε ατύχημα, δεν καταλαβαίνω τι δίδαγμα μπορείς να βγάλεις. Τώρα μπορείς να παρηγορηθείς με τη σκέψη ότι όσα βάσανα περνάς σου τα στέλνει ο θεός, και αυτός ξέρει καλύτερα, όπως ο Ιώβ. Πιστεύουμε ή φτιάχνουμε μύθους, για να παρηγορηθούμε.
-Ποιο είναι το πολυτιμότερο πράγμα που αγαπάτε στη ζωή σας;
Πολυτιμότερα δεν είναι τα πράγματα, είναι οι άνθρωποι. Ο γιος μου έρχεται πρώτος.
-Ποια όμορφη στιγμή της ζωής σας νοσταλγείτε περισσότερο;
Προσωπική στιγμή, δεν θα την αποκαλύψω.
-Τι αγαπάτε περισσότερο στη ζωή σας;
Να διαβάζω, να βλέπω ταινίες, και να γράφω γι’ αυτά.
-Τι γράφετε τώρα;
Κριτικές για ταινίες και βιβλιοκριτικές. Έχω σαν σκέψη να γράψω μια «σύντομη εισαγωγή στον ιρανικό κινηματογράφο». Έχω δει σχεδόν όλες τις ιρανικές ταινίες που υπάρχουν στο διαδίκτυο. Και σχεδόν όλες των κορυφαίων. Όλες του Αμπάς Κιαροστάμι που έφυγε πρόσφατα. Μπορεί κανείς να διαβάσει τις βιβλιοκριτικές μου και τις κριτικές για ταινίες σε αυτή την ιστοσελίδα μου: http://www.babisdermitzakis.gr
-Καλή επιτυχία, σας ευχαριστώ πολύ.
Σας ευχαριστώ κι εγώ.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Το τέλειο δείγμα του πειράματος
Γράφει ο Reader’s Digest // Σάρα Κοέν- Σκαλί «Max», Μετάφραση: Άννα Κοντολέων, εκδ. Πατάκη Γίνεται ένα βιβλίο που αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο να αποτυπώνει τη φρίκη του χωρίς ούτε μια σκηνή μάχης; Γίνεται ένα βιβλίο
Περισσότερα -
Διήγημα: “Το γέλιο του νερού”
της Αθηνάς Τσάκαλου // Τι γυρεύεις πάλι σ’ αυτό το έρημο μέρος; Εσύ δεν είπες το πρωί, πριν ακόμα σηκωθείς από το κρεβάτι, πως όλα τα κατάλαβες, πως δεν σου μένει τίποτ’ άλλο παρά μόνο η σιωπή;
Περισσότερα -
Βένια Δημητρακοπούλου: Η γλύπτρια
Γράφει ο Απόστολος Ζιώγας // * ‹‹ Σκοτάδι εξομολόγο με καλεί πίσω απ ᾿ αυτά που σκέπτομαι. Φεύγω και παίρνω μαζί μου το καμπαναριό ολόκληρο να δονηθώ με την ησυχία μου ›› Κική Δημουλά Στη
Περισσότερα -
Ο ‘Υπόγειος σιδηρόδρομος’ του Κόλσον Γουάιτχεντ ως όραμα πρόσκαιρης και μόνιμης ελευθερίας
Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη // Colson Whitehead, Υπόγειος σιδηρόδρομος. Μετάφραση: Γιώργος Μπλάνας. Εκδόσεις Ψυχογιός. 2018. Αθήνα Το μυθιστόρημα ‘Ο υπόγειος σιδηρόδρομος’ του Κόλσον Γουάιτχεντ (Colson Whitehead, 1969- ) δημοσιεύτηκε το 2016, και όπως υπαινίσσεται ο τίτλος του, περιγράφει
Περισσότερα -
Διήγημα: “Κυνηγημένοι… τουρίστες”
Του Νίκου Νασόπουλου // * Καλοκαιριάτικο μεσημέρι στην πόλη κι η ζέστη να λιώνει τα πάντα… Στην ”δροσιά” του τραμ διασχίζεις τον αστικό ιστό παρέα με κοκκινισμένους από τον ήλιο τουρίστες. Μερικοί έχουν και παιδάκια στα
Περισσότερα -
✔ ΑΦΙΕΡΩΜΑ (2): Βασίλης Κρεμμυδάς – Η Μεγάλη ιδέα στα πραγματικά μεγέθη της
Του Τάκη Κατσιμάρδου // Διαβάστε το Α’ μέρος: Βασίλης Κρεμμυδάς – Τι νέο έφερε στις ιστορικές μελέτες και σπουδές Οι μεταμορφώσεις του εθνικού ιδεολογήματος και ο ιστορικός πυρήνας της μυθολογίας του από τον 19ο αιώνα ως τις μέρες
Περισσότερα -
Τα παραμύθια του Σαββάτου… Τα Παραμύθια που τις περισσότερες φορές έχουν ήρωες τα ζώα, είναι αφιερωμένα στην προστασία, τον σεβασμό, την εξυπνάδα τους και την μοναδική χαρά που δίνουν στους ανθρώπους
Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη // * Η 4η Οκτωβρίου κάθε χρόνο από το 1978 και μετά θεωρείται σαν η Παγκόσμια Ημέρα Ζώων και γιορτάζεται σε όλον τον πλανήτη. Είναι αφορμή να θυμηθούμε τα ζώα έχουν ένα σωρό δικαιώματα,
Περισσότερα