Fractal

Μολύβι και χαρτί, εργαλεία για μια καλύτερη ζωή

Γράφει η Δήμητρα Διδαγγέλου //

 

pencil«Μια λέξη, έπειτα από μια λέξη είναι δύναμη», είχε πει η Καναδή συγγραφέας Μάργκαρετ Άτγουντ αναγνωρίζοντας την τεράστια επιρροή που οι λέξεις έχουν στη ζωή μας.

 

Αυτή η δύναμη των λέξεων έχει τραβήξει την προσοχή των επιστημόνων τα τελευταία χρόνια κι έχουν αυξηθεί οι έρευνες σχετικά με τις ευεργετικές επιδράσεις του γραψίματος στην ψυχική και σωματική μας υγεία.

Σύμφωνα με την Αμερικανίδα συγγραφέα και ειδικό στην ημερολογιακή γραφή, Sandy Grason, το γράψιμο είναι ένα παράθυρο στον εσωτερικό μας κόσμο και μπορεί να μας προσφέρει διαύγεια σ’ ένα χαοτικό κόσμο. Ακόμη και αν πρόκειται για απλή καταγραφή σημειώσεων, στίχων, αποφθεγμάτων, σκέψεων ή ονείρων μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά στον πραγματικό μας εαυτό. Μ’ αυτό μπορούμε να ρίξουμε φως στη ζωή μας και να θεραπευτούμε.

Η ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας Kathleen Adams προτείνει πολυάριθμους λόγους για να βάλει κανείς το γράψιμο στη ζωή του -εκτός από το ν’ ανακαλύψει το συγγραφέα μέσα του- οι οποίοι είναι: για να κρατά αρχείο με τις αλλαγές στη ζωή του, να μάθει ν’ αναγνωρίζει τους κύκλους που επαναλαμβάνει, ν’ αποκτήσει μεγαλύτερη αυτογνωσία, να βελτιώσει τις σχέσεις του, ν’ αποκτήσει πρόσβαση στις συνειδητές κι ασυνείδητες σκέψεις, να επεξεργάζεται τα όνειρα, ν’ αναπτύξει τη διαίσθηση, ν’ αυξήσει τη δημιουργικότητα, να βελτιώσει την απόδοση στη δουλειά ή τις σπουδές.

Ο Δρ.James Pennebaker, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας και πρωτοπόρος στην έρευνα στον τομέα της θεραπευτικής γραφής, μέσα από τις πολυάριθμες μελέτες του έχει βρει ότι το γράψιμο βοηθά τους ανθρώπους να οργανώσουν τις σκέψεις τους και να βρουν ένα νόημα στις τραυματικές εμπειρίες τους. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες στις έρευνές του ήταν φορείς του έιτζ, καρκινοπαθείς, θύματα σεξουαλικής ή άλλου είδους κακοποίησης, βετεράνοι του Βιετνάμ.

Σύμφωνα με τον Δρ. Pennebaker, όσα άτομα δεσμεύονται να γράφουν, εκφράζοντας μ’ αυτό τον τρόπο τα συναισθήματά τους, αναφέρουν ότι αισθάνονται πιο χαρούμενοι και λιγότερο αρνητικοί απ’ ό,τι πριν. Ομοίως, αναφορές σχετικές με καταθλιπτικά συμπτώματα, αναμάσημα σκέψεων και γενικότερο άγχος τείνουν να ελαττώνονται μέσα σε εβδομάδες και μήνες έπειτα από το γράψιμο.

Η γραπτή έκφραση συμβάλλει στην αποφόρτιση από αγχογόνες σκέψεις και την ελάττωση του στρες. Όταν κανείς μιλά ή γράφει για ένα τραυματικό γεγονός, η ψυχολογική κατάστασή του μπορεί να παρουσιάσει βελτίωση. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί λιγότερη μυϊκή ένταση στο πρόσωπο και μειωμένη εφίδρωση στα χέρια. Αμέσως μετά από γράψιμο σχετικό με συναισθηματικά θέματα, οι άνθρωποι εμφανίζουν μικρότερη πίεση αίματος και επίπεδα του καρδιακού ρυθμού.

Έχει βρεθεί ότι όσοι γράφουν για τις τραυματικές τους εμπειρίες ενισχύουν την κοινωνική τους ζωή. Μιλούν περισσότερο με άλλους, γελούν πιο εύκολα και πιο συχνά και χρησιμοποιούν λέξεις που συνδέονται με θετικά συναισθήματα.

Ακόμη, όσοι απέκτησαν τη συνήθεια να γράφουν για στρεσογόνα γεγονότα στη ζωή τους αναφέρουν καλύτερη ποιότητα ύπνου.

Το γράψιμο ανήκει στις νοητικές δραστηριότητες που διατηρούν τον εγκέφαλο σ’ εγρήγορση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι το γράψιμο ενισχύει την εργαζόμενη μνήμη, η οποία μας βοηθά να εκτελούμε περίπλοκες πράξεις. Αν ανησυχούμε για κάποια θέματα, πέφτει η λειτουργία της εργαζόμενης μνήμης. Σύμφωνα με τον Δρ. Pennebaker το γράψιμο απελευθερώνει αυτό το είδος της μνήμης, έτσι ώστε να είμαστε σε θέση να φέρουμε σε πέρας πιο περίπλοκα προβλήματα.

Επιπλέον, το γράψιμο μπορεί να ωφελήσει πολύ τα ηλικιωμένα άτομα, καθώς διεγείρει τα κύτταρα του εγκεφάλου τους. Το να καταγράφει κάποιος τις σκέψεις και τις αναμνήσεις του μπορεί να είναι μια εξαιρετική άσκηση για τη μνήμη. Αναδύονται ξεχασμένες ιστορίες κι εμπειρίες ζωής. Γράφοντας τις αναμνήσεις στο χαρτί μπορεί να τις διαβάζει ξανά και ξανά και μ’ αυτό τον τρόπο να βελτιώνει τη διάθεσή του και κυρίως να βιώνει ένα αίσθημα πληρότητας. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για κάποιον που βρίσκεται σε μια περίοδο απολογισμού της ζωής του.

Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα της της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Ρας του Σικάγο, το να έχει κάποιος ένα σταθερό σκοπό στη ζωή του, μπορεί να τον προστατεύσει από την άνοια και το Αλτσχάιμερ. Το να γράφει κανείς –περισσότερο ή λιγότερο συστηματικά- μπορεί να δώσει ένα νέο νόημα στη ζωή.

Στη θεραπευτική ή εκφραστική γραφή, οι λέξεις χρησιμοποιούνται ως μέσο για την έκφραση του εσωτερικού κόσμου και γίνεται καταγραφή των προσωπικών εμπειριών όπως τις βιώνει το άτομο. Δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Ό,τι βρίσκεται θαμμένο ή κολλημένο (π.χ. αντίσταση ή πόνος), αρχίζει να ρέει. Σύμφωνα με τον Burch, βρίσκει μια διέξοδο και παρουσιάζονται νέες ευκαιρίες.

Είναι μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας ότι όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας θα έρθουμε αντιμέτωποι με μεγαλύτερα ή μικρότερα ζητήματα. Πολλές φορές τα προσπερνάμε γρήγορα και δε δίνουμε στον εαυτό μας τον απαραίτητο χρόνο για να τα επεξεργαστούμε, να δούμε τι επιπτώσεις έχουν σ’ εμάς και στους γύρω μας. Σύμφωνα με τους Pennebaker & Chung, ένας απ’ τους λόγους που πιστεύεται ότι η θεραπευτική γραφή είναι αποτελεσματική είναι γιατί λειτουργεί επανορθωτικά.

O Rogers αναφέρει ότι ένας από τους βασικούς στόχους της ψυχοθεραπείας είναι να βοηθήσει τα άτομα να κατανοούν καλύτερα τα προβλήματά τους και τις αντιδράσεις τους σ’ αυτά. Η εκφραστική γραφή μπορεί να μας βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς όταν γράφουμε αποστασιοποιούμαστε από τις εμπειρίες μας και μπορούμε να τις δούμε με διαφορετική ματιά.

Ο Ira Progoff αναφέρει χαρακτηριστικά για την εφαρμογή της μεθόδου του, που ονομάζεται «Intensive Journal», πως όταν τα άτομα βρίσκονται σε μια δύσκολη περίοδο και πονούν, δεν περιμένουν να βρουν μέσα τους τόση δύναμη, τρυφερότητα, ευαισθησία, ικανότητα για ενόραση και αρμονία. Όταν κάποιος δουλεύει με τη ζωή του εις βάθος ενεργοποιεί δυνάμεις που δεν γνώριζε ότι είχε.

Σύμφωνα με την Grason, το να γράφουμε είναι ένας τρόπος για να μιλάμε στον εαυτό μας και τελικά είναι μια πράξη – τι άλλο;- αγάπης προς εμάς.

Ο ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης, χωρίς να γνωρίζει ότι κάποτε η γραφή θα γινόταν εργαλείο της επιστήμης, είχε εκφραστεί πολύ εύστοχα στο παρακάτω ποίημα:

Τ’ άσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης
επιστρέφει μόνο εκείνο που ήσουν.

Τ’ άσπρο χαρτί μιλά με τη φωνή σου,
τη δική σου φωνή
όχι εκείνη που σ’ αρέσει∙
μουσική σου είναι η ζωή
αυτή που σπατάλησες.
Μπορεί να την ξανακερδίσεις αν το θέλεις
αν καρφωθείς σε τούτο το αδιάφορο πράγμα
που σε ρίχνει πίσω
εκεί που ξεκίνησες.

«Θερινό Ηλιοστάσι», Η΄

 

Βιβλιογραφία:

Adams, K. (1990). Journal to the Self. New York: Grand Central Publishing.
Adams, K. (1999). Writing as therapy. Counseling & Human Development. Denver: Love Publishing.
Burch, M. (2012). The Four Methods of Journal Writing. Finding Yourself through Memoir. Cambridge: New Memoir Press.
Grason, S. (2005). Journalution: journaling to awaken your inner voice, heal your life, and manifest your dreams. 1st edition. Novato, California: New Wolrd Library.
Pennebaker, J. W., & Chung, C. K. (in press). Expressive writing and its links to mental and physical health. In H. S. Friedman (Ed.), Oxford handbook of health psychology. New York, NY: Oxford University Press.
Pennebaker, J.W.. (2004). Writing to heal: A guided journal for recovering from trauma and emotional upheaval. Oakland CA: New Harbinger Publications.
Pennebaker, J.W.. (2013). Writing to heal. Center for Journal Writing Publications.
Progoff, I. (1992). At a Journal Workshop. New York: Tarcher.
Rogers, C.R. (1980). A way of being. Boston: Houghton Mifflin.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top