Με ανοιχτά ερωτήματα
Γράφει ο Γιάννης Παπαγιάννης //
Χαρά Νικολακοπούλου «Μια τρυφερή καρδιά στο βάθος και άλλες ιστορίες», Εκδόσεις Θράκα, σελ. 126
Τα διηγήματα της Χαράς Νικολακοπούλου θα αποτελέσουν μια ευχάριστη έκπληξη για τον αναγνώστη που θα θελήσει να ασχοληθεί μαζί τους. Το σταθερό και δεδηλωμένο θέμα είναι, τι άλλο, οι ανθρώπινες σχέσεις. Έρωτες, πάθη, αγάπη, μίσος, πολλαπλά συναισθήματα συμπυκνωμένα στις λίγες σελίδες του βιβλίου. Ούτε αυτό βέβαια είναι κάτι πρωτότυπο. Γενικώς η Χαρά Νικολακοπούλου δεν είναι συγγραφέας που κυνηγάει κι επιδιώκει την πρωτοτυπία. Η γραφή της είναι απλή και τα θέματά της καθημερινά και συχνά χιουμοριστικά, τόσο ώστε στην αρχή ίσως ο αναγνώστης να πιστέψει ότι δεν αποτελεί παρά μια τυποποιημένη αφήγηση καθημερινών γεγονότων. Όμως όσο η ανάγνωση προχωράει, ο αναγνώστης αποκτάει μια ολοκληρωμένη εικόνα μιας φιλοσοφίας ζωής, αφηγηματικά δοσμένης, ένα καταστάλαγμα πείρας και ουσίας που δένει όλα τα διηγήματα κι αποτελεί το κέντρο του βιβλίου. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το αστείο, το οποίο αποτελεί βασικό κι αναφαίρετο συστατικό του βιβλίου, προκύπτει όχι γλωσσικά και υφολογικά, αλλά από τα ίδια τα θέματα των διηγημάτων, τα οποία όμως στη συνέχεια οδηγούνται από την ίδια την αφήγηση σε συμπεράσματα ζωής και ερωτήματα υπαρξιακά. Παράδειγμα: στο μικρό διήγημα «πατάω ένα κουμπί και βγαίνει μια φωνή» δυο παιδιά διαλύουν ένα ραδιόφωνο πιστεύοντας ότι θα βρουν μέσα τα ανθρωπάκια των οποίων ακούν τις φωνές. Φυσικά δεν βρίσκουν παρά μόνο καλώδια. Όμως ο αφηγητής από τότε εξακολουθεί να ανοίγει ραδιόφωνα και γίνεται ηλεκτρολόγος και μάλιστα, όπως αναφέρει καθόλου τυχαία, γράφει και φανταστικές ιστορίες. Αυτές οι τρεις τελευταίες γραμμές που μας δίνουν αυτήν την πληροφορία, αφήνουν ερωτήματα ανοικτά: ο αφηγητής ακόμα ελπίζει να βρει ανθρωπάκια μέσα στο ραδιόφωνο; Είναι οι πρώτες, παιδικές εμπειρίες ακατάλυτες; Πότε διαμορφώνεται ο άνθρωπος; Και διαμορφώνεται με τη λογική ή με τη φαντασία; Αυτά τα ανοικτά ερωτήματα που υπάρχουν σε κάθε διήγημα της Χαράς Νικολακοπούλου, είναι αυτά που δίνουν βάθος και ουσία στο βιβλίο, που δίνουν την αίσθηση στον αναγνώστη όταν το κλείνει ότι διάβασε κάτι που άξιζε, ότι κέρδισε κάτι από την ανάγνωση.
Και σε αυτήν ακριβώς τη βάση νομίζω ότι κάποιες αφηγηματικές παρεμβάσεις της συγγραφέως, με σκοπό να διευκρινίσει στον αναγνώστη τη θέση του διηγήματος, παρεμβάσεις που υπάρχουν όχι σε όλα, σε λίγα διηγήματα, είναι βλαπτικές για τη γενική θέση της συλλογής, από τη στιγμή που η συγγραφέας με τόση επιτυχία κατορθώνει να καταδείξει αφηγηματικά αυτό που θέλει να πει. Παράδειγμα: Στο διήγημα «Η ωραία Μαριλένα και τα κοτόπουλα» ο αγαπημένος της Μαριλένας επιτίθεται με όπλο στο σπίτι γεμάτος ερωτικό πάθος κι αντί να σκοτώσει την ίδια σκοτώνει τις κότες της. Αυτό από μόνο του είναι κωμικό και δεν χρειάζεται η παρέμβαση της συγγραφέως «έβαλα τα γέλια» και η περίληψη «ένα ερωτικό πάθος που λήγει άδοξα» κτλ. Ο αναγνώστης το έχει ήδη καταλάβει. Άλλο παράδειγμα: στο εξαιρετικό διήγημα «Κούκλα», ο αναγνώστης μπερδεύεται καθώς κούκλα είναι μια ωραία γυναίκα αλλά και μια πραγματική κούκλα, μέχρι κάποια στιγμή να καταλάβει ότι το αντικείμενο του σεξουαλικού πόθου είναι μια φουσκωτή κούκλα, η οποία το τέλος μάλιστα σκάει. Το διήγημα είναι εξαιρετικά δομημένο και οδηγεί τον αναγνώστη σε πολλαπλά ανοικτά ερωτήματα, όπως : πόσες φορές νόμιζε ότι ήταν ευτυχισμένος κι η ευτυχία του έσκασε σαν την κούκλα, πόσες φορές έδωσε προσοχή σε πράγματα ψεύτικα όπως η κούκλα. Κι ενώ το διήγημα είναι άρτιο, η συγγραφέας το κλείνει με έναν σχολιασμό: «μήπως ήταν η πρώτη και μοναδική φορά… που έσκαγε… η φούσκα της επίπλαστης ευτυχίας τους»; Όμως ο σχολιασμός περιορίζει την αναγνωστική δυναμική και τις δυνατότητες στοχασμού και μετατρέπει ένα πολυδιάστατο αφήγημα σε μονοδιάστατο.
Πέραν όμως από τις επί μέρους επιφυλάξεις ή παρατηρήσεις, το βιβλίο ως σύνολο είναι, επαναλαμβάνω, πολυδιάστατο και με βαθιά εμπειρία ζωής και αξίζει να διαβαστεί καθώς είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει τον αναγνώστη στους δρόμους του δικού του στοχασμού, χωρίς διδαχές κι έτοιμες λύσεις, χωρίς καν ίσως να το καταλάβει.
Χαρά Νικολακοπούλου
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΜΕ 500+ ΛΕΞΕΙΣ: Ένα νέο λογοτεχνικό «τοπίο»;
16/04/2024, 9:09 μμ -
Παρακείμενα: «Το παρήγορο συναίσθημα της εσωτερικής έκλαμψης»
16/04/2024, 9:08 μμ -
Η δύναμη του πεπρωμένου
16/04/2024, 9:06 μμ -
Παραμύθια από ζάχαρη, μέλι και ποίηση
16/04/2024, 9:05 μμ -
Ψυχολογικά περάσματα προς τη βιολογική ολοκλήρωση
16/04/2024, 9:00 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Στο μεγάλο ποτέ, στο μικρό μας παντού
Γράφει η Γιόλα Πετρίτση // «Λιούις και Ειρήνη» του Πολ Μοράν, Εκδόσεις «Καλέντη» σελ 216 Ο Λιούις: Γάλλος από τη μητέρα του και εξώγαμος γιος ενός Βέλγου τραπεζίτη, που πέθανε πριν ο Λιούις τελειώσει το Κολέγιο. Ανατράφηκε στις
Περισσότερα -
«Λογοτεχνικό Φαρμακείο»
Γράφει η Τζένη Μανάκη // Nina George, «Το μικρό παριζιάνικο βιβλιοπωλείο», Mετάφραση: Χριστίνα Σωτηροπούλου, Εκδόσεις Κλειδάριθμος Ένα βιβλίο για τις λέξεις, την λογοτεχνία, τα βιβλία και πως αυτά επηρεάζουν ψυχολογικά τους αναγνώστες. «Η ανάγνωση – ένα ατέλειωτο ταξίδι, ένα μακρύ, πραγματικά
Περισσότερα -
Παιχνίδια, τραυματική μνήμη και αναπαράσταση: η περίπτωση της Ζάζα της Αργυρώς Πιπίνη
Της Γεωργίας Καραντώνα [i] // Αργυρώ Πιπίνη «Ζάζα», εκδ. Καλειδοσκόπιο Μα στο παιδί μου δεν άρεσαν ποτέ τα παραμύθια Μ.Αναγνωστάκης Ενάμισι εκατομμύριο παιδιά δολοφονήθηκαν στο Ολοκαύτωμα. Ελάχιστα επιβίωσαν. Στις 27 Ιανουαρίου, Διεθνή Ημέρα μνήμης των θυμάτων και
Περισσότερα -
☆ “Στρέλλα” του Πάνου Κούτρα – Sempre Libera (Πάντα ελεύθερη) – Κριτική επισκόπηση της ταινίας.
Γράφει ο Κοσμάς Κοψάρης // * Η εναλλακτική εκδοχή της γυναίκας που πεθαίνει όταν αντίκειται στις κομφορμιστικές, ανδροκρατούμενες, νόρμες, είναι το άτομο που διεκδικεί να κατακτήσει την θηλυκότητα, έστω και επιτηδευμένη. Η Στρέλλα αποτελεί την γερή γροθιά του
Περισσότερα -
Δοκίμιο: “Εργαλεία Πολέμου…”
Της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη // * Ας φανταστούμε πως είμαστε ο πρώτος Άνθρωπος, ο οποίος γυμνός και πένης ανοίγει τα μάτια μετά την προσγείωσή του σ’ ένα τραχύ κι αφιλόξενο μέρος. Μετά τα δάκρυα που θ’ αναβλύσουν αυτόματα απ’ τις
Περισσότερα -
Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή Εποχή
22/7 Έως 31/10 Στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μυκόνου : «Από τον κόσμο του Ομήρου. Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή Εποχή». Παρουσιάζονται τα ευρήματα του σπάνιου για ολόκληρο το Αιγαίο μυκηναϊκού θολωτού τάφου στην Αγία Θέκλα, στην Τήνο.
Περισσότερα -
«Μου χρωστάς μια αθωότητα, μαμά»
Γράφει η Έλενα Ξανθουδάκη-Βαρνάβα // * Ευαγγελία Χαραλάμπους-Παυτίνου «Κατακαλόκαιρο», Εκδόσεις Μωβ Σκίουρος «Ο έρωτας μοιάζει με εξορία, με μια καρτ ποστάλ πότε πότε από την πατρίδα» (Σάμιουελ Μπέκετ, Πρώτος έρωτας.) Αυτή είναι η φράση που επέλεξε η συγγραφέας
Περισσότερα
