Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Στο έλεος των θαυμάτων
29/03/2017, 10:54 πμ

Στο έλεος των θαυμάτων

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

Τόλης Νικηφόρου «Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα», εκδ. Μανδραγόρας 2012, σελ. 45

 

«Μια κιμωλία στον μαυροπίνακα»: Τρίτη ποιητική συλλογή του Τόλη Νικηφόρου που κυκλοφορεί από τον Μανδραγόρα και δέκατη έκτη στη σειρά με πρώτη την ποιητική ενότητα «Οι άταφοι» (Θεσσαλονίκη 1966).

Πάντα τρυφερός και διεισδυτικός εισχωρεί βαθιά στο τοπίο της ψυχής του αναγνώστη με βλέμμα αγάπης. Πιστεύει ακόμα στα θαύματα και αυτό είναι το πιο θαυμαστό απ’ όλα. Έχει την υπομονή να περιμένει τη στιγμή που «ένα παιδί στο βλέμμα του σηκώνει την οδύνη αιώνων/τη στιγμή που το φτερό με ένα του άγγιγμα το σίδερο λυγίζει/τη στιγμή που θα ακούει μελωδικά τη μελωδία των χρωμάτων» .Ζει στο έλεος των θαυμάτων! Πράγμα διόλου εύκολο στις μέρες μας. Αλλά και ποτέ δεν ήταν. Όμως μαγικά γίνονται όλα στα χέρια ενός ποιητή. Που ακόμα και την θλίψη και την ανισορροπία του κόσμου ξέρει να τα μεταπλάθει ποιητικά και να τα μετουσιώνει σε κάτι άφθαρτο και ανθεκτικό.

ποίηση

η θλίψη από την παιδική καρδιά του κόσμου
μια θλίψη τελεσίδικη μέσα στο φως

Αλλά, είπαμε  δεν σκαλώνει ποτέ σε αυτό το τελεσίδικο, το μαύρο του θανάτου. Διότι υπάρχει πάντα το Ποίημα:  «το ποίημα/παντού εκεί όπου καταφεύγει/απαρηγόρητη η ψυχή/(παντού εκεί)». Και είναι πάντα οι λέξεις που μπορούν να χρωματίζονται ανάλογα: «και γίνονται ένα μπλε βαθύ/ή της φωτιάς το κόκκινο σε ζωγραφιά» (το ανέκφραστο που εκφράζουν).

Η ποίηση του Νικηφόρου είναι ποίηση «σαν πρωινό χαμόγελο», «σαν αδέσποτη του ήλιου αχτίδα» , όπου «το φως επιμένει απελπισμένα» (αλλ’ όμως επιμένει), για να μιλήσω με δικούς του στίχους. Και έρχεται να μας υπενθυμίσει πως το φως  και το σκοτάδι είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Στο ποιητικό του σύμπαν κυριαρχούν η μουσική, τα χρώματα, οι ψίθυροι, τα αγγίγματα, ο έρωτας και τα ρίγη του, τα μετέωρα ερωτήματα, η σιωπή. Όλα  τα νιώθεις πένθιμα  ή έστω κάπως μελαγχολικά. Αλλ’ όμως μέσα σε αυτά το χάος κατασκότεινο αστράφτει. Και το βλέμμα είναι καρφωμένο στο όνειρο. Η απαισιοδοξία νικιέται από το φως και τον μεθυστικά ωραίο ουρανό.

Ο Τόλης Νικηφόρου είναι ένας αιώνιος μαθητής, αναζητεί, ψάχνει, βρίσκει, ανακαλύπτει. Γιατί ξέρει: «αυτός ο δρόμος δεν αρχίζει και δεν φτάνει/ δεν έχει λύση το αίνιγμα/ η ισόβια μαθητεία στο θαύμα». Αναζητεί το φως που όλα τα νικά και «κάνει τόσο μεθυστικά ωραίο τον κόσμο».
Όσο για τη μνήμη: «o συνήθης τόπος των εκτελέσεων, εκεί όπου/οι νεκροί έχουν για πάντα αλώσει την ψυχή μας». Στο ποίημα «τι» γράφει για τη μνήμη: «τι σκοτεινό ποτάμι η μνήμη/για να πνιγείς ή ν’ ανασάνεις/ ν’ απλώσεις ένα χέρι στο κενό» και παρακάτω: «τι άδειος ουρανός η μνήμη/ κόκκινο σύννεφο που πάει να διαλυθεί/ και λάμπει».

 

Τόλης Νικηφόρου

 

Ξέρουμε ότι ο Νικηφόρου αγκαλιάζει  πολύ το παρελθόν, και επανέρχεται διαρκώς με εικόνες από αυτό ή σε εικόνες που παραπέμπουν σε κάτι που έχει παρέλθει αλλά έχει αφήσει διάχυτα τα στίγματα μιας απαισιοδοξίας που απαλύνονται τόσο όμορφα μέσω του ποιητικού λόγου .Ο Νικηφόρου πάντα απλός, πάντα ανθρώπινος, αλλά και σπαραχτικός συνάμα, πάντα κοντά στον κόσμο και τον βαθύ του πόνο, δείχνει πώς είναι κανείς ικανός να συνυπάρχει με σκιές, πληγές και πολλή μοναξιά («βυθίζομαι στο τίποτα/βουβός κι εγώ/βυθίζομαι στο μέγα δέος»), αλλά να βγαίνει αλώβητος και να μένει ανθεκτικός μπρος στον ανελέητο χρόνο.

«Να γυρίζεις στο φως/ σαν το μικρό παιδί/ εκστατικά να ανακαλύπτεις / τα δέντρα και τη θάλασσα//ήχους και αρώματα/ ένα χαμόγελο/θαύματα καθημερινά τριγύρω». Το υποκείμενο της γραφής δίνει την αίσθηση ότι δεν έχει  απολέσει το συναρπαστικό του βλέμμα, ότι ακόμα αντιστέκεται στη φθορά μέσω της γραφής του.

 

 

(Πρώτη δημοσίευση στο περιοδικό “Σίσυφος”)

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top