Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Γοητευτικές διασυνδέσεις κβαντικών και ερωτικών φαινομένων
28/02/2018, 11:37 πμ

Γοητευτικές διασυνδέσεις κβαντικών και ερωτικών φαινομένων

Γράφει η Χαρά Νικολακοπούλου // *

 

Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, “Μεταπλάσματα”, εκδ. Σαιξπηρικόν 2017

 

Καλωσορίσατε στη Χώρα του Ποτέ μα Ποτέ

Στη Χώρα των Θαυμάτων

 

Μετά τον Αλίπλοο Ουρανό (2015, εκδόσεις Γαβριηλίδης) , η Μαργαρίτα Παπαγεωργίου, που ζει στη Χαλκίδα,  μάς παραδίδει μια συλλογή έκπληξη και πρόκληση μαζί. Η επιστήμη περικλείει την ποίηση, εμπεριέχει ιόντα επιθυμίας, και η ποίηση μπολιάζεται από την μυστηριώδη γοητευτική ποιητική της επιστήμης.

Μετα- φυσική, μετά- μοντέρνο, μετά τα πλάσματα τι; Κάθε ‘μετά’ περιέχει αναπόφευκτα και την έννοια του γοητευτικού, άγνωστου προορισμού. Τα Μεταπλάσματα της Μαργαρίτας Παπαγεωργίου είναι τα καινούρια πλάσματα ενός νέου γενναίου κόσμου. Είναι τα εξελιγμένα όντα «υβρίδια ανθεκτικά στη νέα εποχή/  στο νέο κλίμα και ατμόσφαιρα/  σε καινούρια αισθητική/ πλάσματα του νου άφυλα/ διάφυλα ή ενδόφυλα» Το πείραμα της ‘κατασκευής’ τους ωστόσο παραμένει επισφαλές καθώς δεν είναι σίγουρο «αν θα δείξουν όλα τα υποκείμενα την ίδια αντοχή και προσαρμοστικότητα/ κάποια από αυτά μπορεί και να τερματιστούν.» Μεταπλάσματα όμως είναι ακόμα τα «κυβόργια ….άφυλον είδος κατασκευασμένο στην αστική μας φύση».

Φανερή είναι η επιθυμία της ποιήτριας να πλάσει έναν καινούριο θαυμαστό κόσμο με τα υλικά της ποίησης.  Ο ποιητής γίνεται ο νέος πλαστουργός λέξεων και νοημάτων, μιας νέας γραμματικής του κόσμου, μιας καινούριας θέασης του ονείρου.

Ανάγκη είναι, λέει,

Να πλάσω νέες λέξεις

Να εφεύρω τη νέα γραμματική

Το συντακτικό των ονείρων

Να διδάξω στο σχολείο σήμερα

Για να ανακαλύψω την τάξη του αύριο. (Κυάνωσις)

 

Ο Εύριπος με τα παράξενα νερά και τα νεφούρια συνηγορεί στο λοξό βλέμμα της ποιήτριας πάνω στη φύση και στην ουσία των πραγμάτων και κάνει τη μέρα να τρίζει:

Η σάρκα των πραγμάτων/ αλλάζει σαν τα τρελά νερά/ σε φάσεις παλίρροιας/πλήμμη και ρηχία

Ή παρακάτω:

Στο ρίγος των ρευμάτων/ ακούγεται το τρίξιμο της μέρας/ καθώς μετά από λήθαργο καλοκαιριού

Συνακόλουθα με τα παραπάνω, κάποτε, οι σπασμένες λέξεις (ΣΥΧΝΟΤΗΤΕΣ)  και το ‘νιο φεγγάρι’ ανασύρουν στον νου τον άλλον αιρετικό, αναρχικό της γραφής που έζησε και έδρασε στη Χαλκίδα. Οι ήχοι τραβάνε τον δικό τους δρόμο , κάνουν την επανάστασή τους και γίνονται υπέρηχοι, υπόηχοι και απόηχοι.

Οξείδωση μετάλλου, κβάντα, ιόντα, πολυεστιακό είδωλο, φράκταλ, μορφο/κλασματική διαδρομή: λέξεις ανοίκειες για την ποίηση κι όμως τόσο θαυμαστά ταιριασμένες. Το ερωτικό υποκείμενο γίνεται «άλλοτε κύμα / άλλοτε σώμα». Ακόμα και σε ένα καθαρά ερωτικό ποίημα υπεισέρχονται ιόντα, αλλά είναι ιόντα επιθυμίας.

Και τώρα έλα μου/ και στο σκοτεινό μου φάσμα σε απορροφώ/ ως κύμα φωτονίου αντιστοιχώ/ στην πρώτη διέγερση.

Παράδοξα  φαινόμενα της κβαντομηχανικής για τη μεταφορά των φωτονίων βρίσκουν τη συνυποδηλωτική τους έκφραση και παντρεύονται με τα αντίστοιχα φανερώματα των ερωτικών φαινομένων.

Όση φαντασία όμως και να διαθέτει ακόμα και ο πιο υποψιασμένος αναγνώστης αδυνατεί να ταυτοποιήσει τα ονόματα Bob, Alice, Julia και Tom. Γι’ αυτό στο επίμετρο τον περιμένει μια ισχυρή έκπληξη.

Η θεωρία του χάους, η θεωρία των καταστροφών, τα σύνολα Τζούλια, οι παράξενοι ελκυστές, ονόματα ελκυστικά και θεωρίες δυσπρόσιτες για τον κοινό θνητό, παντρεύονται με στίχους της Σαπφούς (Το λικνιστό της βάδισμα ποθώ το φωτεινό της πρόσωπο να δω). Ο απόλυτος ντετερμινισμός και η τυχαία μεταβολή δύνανται να συνυπάρχουν στη φύση όπως και στον έρωτα άλλωστε.  Μήπως οι καρδιές και οι επιδερμίδες δεν ταλαντώνονται σαν κύματα; Μήπως δεν δονείται το κορμί στην προσδοκία της ερωτικής ηδονής;  Το σώμα δεν γίνεται κύμα ραδιενεργό «στο έμπα των ματιών σου»;  Ερωτικές εξισώσεις, γεωμετρικές σχέσεις απρόβλεπτες, οι μαθηματικές αντιστοιχίες με την ερωτική επιθυμία είναι φανερές.

Άρα, ο λόγος των ακτίνων από κάθε πόρο του δέρματός σου ισούται με τη χρυσή τομή της έλξης μας. Η εξίσωση αυτή αποδεικνύεται στο σώμα σου. Και αυτοαναιρείται. Κάθε φορά.

Σημείο κλειδί μέσα στον πάλλοντα, μετά- φυσικό κόσμο της ποιήτριας αποτελεί το ‘αντικείμενο α’ «- στο α πάντοτε είμαστε/ κι έγινα τόσο χαρούμενη για αυτό».

 

Μαργαρίτα Παπαγεωργίου

 

Το «αντικείμενο μικρό α», διαβάζω στο άρθρο της  Τόνιας Παντελαίου,  πρωτοεμφανίζεται στη λακανική ορολογία το 1955. Είναι το σύμβολο που χρησιμοποιεί ο Λακάν για να παραστήσει σχηματικά την αφετηριακή σχέση του ανθρώπινου βρέφους με την εικόνα της ολότητας που εισπράττει από την οπτική σχέση με τον «άλλο». (“Το «αντικείμενο μικρό α» και η κοινωνική θεωρία”. http://www.pre.aegean.gr/revmata/issue3)

 Και η Thérèse Tevenard στο άρθρο της ‘Το αντικείμενο α’ σημειώνει :  «Ο Φρόιντ επικαλείται για πρώτη φορά την έννοια του αντικειμένου στο έργο του «Τρία δοκίμια πάνω στη θεωρία της σεξουαλικότητας» όπου εκθέτει τη λαϊκή μυθοπλασία σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη ύπαρξη χωρίστηκε σε δύο μέρη: άνδρας και γυναίκα, που τείνουν έκτοτε να ενωθούν μέσω της αγάπης. Απέχουμε πολύ από το αντικείμενο μικρό α του Λακάν και από το ήδη χαμένο αντικείμενο του Φρόιντ « (Τρία δοκίμια πάνω στη θεωρία της σεξουαλικότητας). Αυτό το αντικείμενο μπορεί να θεωρηθεί ότι χάθηκε μεταγενέστερα» και το «να συναντήσεις το σεξουαλικό αντικείμενο δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά να το ξαναβρείς».

«Άνδρας και γυναίκα, που τείνουν να ενωθούν μέσω της αγάπης» και «να συναντήσεις το σεξουαλικό αντικείμενο δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά να το ξαναβρείς.» Θα κρατήσω αυτές τις φράσεις για να τονίσω τον ατόφιο, πηγαίο ερωτισμό που αποπνέει η συλλογή, γήινο και την ίδια στιγμή υπεργήινο που  πηγάζει από τα κατάβαθα της ύπαρξης και βρίσκει την έκφρασή τους στις γαλάζιες, διάφανες στιγμές των εραστών:

Είναι γιατί μετά απ’ αυτό
σε αγάπησα
που σου μιλάω και σε
τραγουδάω κάθε νύχτα
για εκείνες τις γαλάζιες στιγμές
που νομίζουμε πως
χορεύουμε πάνω στα ίδια κύματα
μιας θάλασσας π’ αλλάζει
χρώματα ξανά και ξανά
καθώς νέοι θεοί απ’ την αρχή
δαγκώνουμε μαζί υγρή σοκολάτα.

 (ΡΕΥΣΤΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ)

 

Βαθιά ερωτική ποίηση, βρίθει από αισθαντικές και αισθησιακές εικόνες , από  μικρές/ μεγάλες στιγμές ερωτικής πληρότητας:

Κάθε φορά περιμένω με λαχτάρα το άλλο πρωί

Να παρατηρήσω τα αγαπημένα σου δάχτυλα

Να μου κουμπώνουν ένα ένα τα κουμπιά

Απ’ το τσαλακωμένο πουκάμισο

Που ΄ταν ριγμένο στο πάτωμα

Χθες βράδυ

(ΕΓΚΥΜΑΤΙΣΜΟΣ)

 

Ποίηση πυκνή, πολυσήμαντη, απροσδόκητη, εν κατακλείδι, με όλα τα ουδετερόνια, τα πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια να κάνουν το άλμα τους «ώστε να εκλυθεί το ερωτικό φως». Συνειρμοί τολμηροί, εικόνες σπάνιας δύναμης και εικαστικής ομορφιάς. Ποιητικός αναβρασμός των λέξεων και των συμβόλων που χορεύουν κυριολεκτικά σε τρελό κβαντικό ρυθμό και ταλαντώνουν ως το άπειρο την επιθυμία.

Δεν είναι άραγε η ποίηση, αλλά και ο έρωτας, «αντιγόνο ή αντίσωμα στην ασθένεια της ζήσης;»

Εν τέλει  «το αίτημα είναι καθαρά ερωτικό¨ /στον κύκλο του ολόγιομου φεγγαριού / να ανεβάσουμε ξανά τα αστέρια στο στερέωμα.»

 

 

* Η Χαρά Νικολακοπούλου είναι συγγραφέας- φιλόλογος

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top