Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Γκρίζο Βλέμμα: Μεταμοντέρνα Κατάσταση, Αφήγηση, Noir
14/09/2016, 10:55 πμ

Γκρίζο Βλέμμα: Μεταμοντέρνα Κατάσταση, Αφήγηση, Noir

Από τον Πάνο Ιωαννίδη //

 

 

8_bookstore

 

 

Αν βρήκα ένα κοινό συνεκτικό στοιχείο που συνδέει με ένα αόρατο νήμα βιτρίνες διαφορετικών βιβλιοπωλείων, διαφορετικών με αισθητικά, χωροταξικά, επιχειρηματικά και φυσικά λογοτεχνικά κριτήρια είναι η σταθερή παρουσία noir μυθιστορημάτων στις προθήκες τους. Πρόκειται για ένα εύρημα που αποδεικνύει περίτρανα, ότι το είδος βρίσκεται σε άνθηση και μόνο παροδικό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Κατά την ταπεινή μου άποψη, βρισκόμαστε στην περίοδο όπου το noir, ναι μεν έχει μπει σε φάση ωρίμανσης, πλην όμως, η ωρίμανση αυτή θα ανοίξει περαιτέρω τους ορίζοντες του δίχως να το αφήσει να παρακμάσει.

 

Ένας από τους λόγους που επικρατεί το noir είναι η γκρίζα πραγματικότητα, στην οποία έχουν περιβληθεί οι δυτικές κοινωνίες. Τα κοινωνικά προβλήματα είναι αμέτρητα: ανεργία, υποβάθμιση της εργασίας, κατάλυση με ένα κάρο διαφορετικές μορφές της ουτοπίας, τρομοκρατία, περιορισμός του ελεύθερου χρόνου και πάει λέγοντας. Τα αφηγηματικά όρια των κοινωνικών αναπαραστάσεων στενεύουν όσο μειώνεται η ποιότητα ζωής του σύγχρονου ανθρώπου, και κατ’ επέκταση καθώς οι πανταχού –ισμοί υπερασπίζονται τα τελευταία τους και ίσως πιο άβατα κάστρα.

Ο άνθρωπος θέλει να βλέπει στη λογοτεχνία το είδωλο του· η noir αφήγηση, μεταξύ άλλων, επιτελεί αυτό το καθήκον. Διέρχεται μέσα από μια αχανή γκάμα θεμάτων, που εκτείνονται από το δικαστικό θρίλερ και φτάνουν μέχρι τα τοπικά λαογραφικά χαρακτηριστικά. Ειδικότερα στις μεσογειακές κοινωνίες, όπου τα όρια μεταξύ νόμιμης και παραβατικής δραστηριότητας είναι δυσδιάκριτα το noir έρχεται να καλύψει τα κενά που άφησαν οι ηθογραφικές και οι κοινωνικές αφηγήσεις.

Τα εν λόγω κενά όμως έμειναν ακάλυπτα, όχι γιατί η ηθογραφία ή/και το κοινωνικό μυθιστόρημα δεν άξιζαν τον λογοτεχνικό κόπο· το αντίθετο θα έλεγα. Αντιθέτως, ο κοινωνικός καθημερινός κάματος και κυρίως οι όροι συγκρότησης και αναπαραγωγής του, έχουν υποστεί ριζικό μετασχηματισμό. Και σε αυτή ακριβώς τη δυναμική, βρίσκεται ο πυρήνας επικράτησης της noir λογοτεχνίας, διότι συγκεντρώνει στα περιεχόμενα του μορφές του κοινωνικού μυθιστορήματος, της ηθογραφίας και φυσικά του παραδοσιακού αστυνομικού αφηγήματος.

Το μέλλον είναι μπροστά μας για να βιώσουμε την εξέλιξη όλων αυτών των φαινομένων. Όμως πριν από όλα, ίσως να οφείλουμε να κατανοήσουμε βαθύτερα ότι συμβαίνει δίπλα μας, αλλά δεν φαίνεται παρά μόνο στη λογοτεχνική του αποτύπωση. Ίσως τότε καταλάβουμε ακόμη καλύτερα, αυτό που όλοι και όλες λέμε noir και συνήθως εννοεί ο καθένας κάτι διαφορετικό.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top