Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / «Κάτι να στεριώνει το όνειρο»
05/03/2019, 11:20 μμ

«Κάτι να στεριώνει το όνειρο»

Γράφει ο Κωνσταντίνος Κωστέας // *

 

 

«Μεσολάβηση» του Δημοσθένη Μιχαλακόπουλου, 24 γράμματα, 2018

 

Παρά τη διάχυτη προδιάθεση στασιμότητας, όπως τουλάχιστον αντανακλάται στον τίτλο Αταξίδευτα (poema 2015) της παρθενικής έντυπης συλλογής του, ο Δημοσθένης Μιχαλακόπουλος έχοντας οπλίσει τη σκευή του με το Βραβείο  Ποίησης “Μαρία Πολυδούρη” 2016 ,εκκινεί για νέο ποιητικό πλου με σημεία σταθμούς τη Μεθώνη και τη Λευκάδα και άγρυπνο βιγλάτορα τη μνήμη. Μοιάζει μάλιστα συνειδητοποιημένος με το χρέος του καθώς εκμυστηρεύεται μαζί μας : «τη θάλασσα που με χωρίζει απ’ το τέλος/ θα πρέπει να την πιώ για να προχωρήσω».

Ως ποιητής και τραγουδοποιός, συνειδητοποιεί ότι ο κόσμος του μοιράζεται στα δυο, επειδή τον διεκδικούν επί ίσοις όροις  φως και σκότος, γαλήνια θάλασσα και πολύβουη  ξηρά ή μήπως το αντίθετο; Έτσι κρίνεται επιβεβλημένος ο συγκερασμός δύο κόσμων, πράγμα που αντανακλάται από τη μια στον τίτλο «Μεσολάβηση» από την άλλη  στην επί ματαίω θωράκιση του ποιητικού υποκειμένου απέναντι στην επιστροφή εκείνης της απροσδιόριστης αμφίβιας λέξης, που  κατ’ ομολογία του Μιχαλακόπουλου, τον φιμώνει.

Στις πρώτες σελίδες της συλλογής, η «Μεσολάβηση» φαίνεται ατελέσφορη. Οι επάρσεις ξηλώνουν, οι βεβαιότητες αποδεικνύονται κούφιες. Έτσι γινόμαστε μάρτυρες μιας αναπάντητης παράκλησης προς ένα αγαπημένο πρόσωπο. Περιμένοντας  απόκριση ο ποιητής φαίνεται πως απευθύνει μια επίκληση προς τον εκάστοτε αναγνώστη ή και την ίδια την ιδέα της ποίησης.

Στην σκηνογραφία της Μεσολάβησης κυριαρχεί το υγρό στοιχείο. Το νερό, ένα από τα τέσσερα κοσμογονικά στοιχεία, κρύβει ακατάλυτη δύναμη από την αρχαιότητα (προσωκρατικοί) και λόγω της ρευστότητας του αξιοποιείται από σύγχρονους λογοτέχνες, επειδή αισθητοποιεί το ευμετάβλητο των καιρών μας. Εδώ, μπορούμε να εστιάσουμε και σε μια μάλλον ψυχαναλυτική έποψη  καθότι ο ποιητής, αφορμώμενος από μια τυχαία εικόνα μιας νεαρής κολυμβήτριας, συνδέει το βύθισμα στο νερό με τη διάλυση των αμφιβολιών και μας θυμίζει την κατάδυση της Μαρίας Νεφέλης του Οδυσσέα Ελύτη στο ασυνείδητο, που αισθητοποιείται μέσω του νερού. Με το υγρό στοιχείο κοινωνεί και  η ανώνυμη ηρωίδα του ποιήματος ελπίδα, η οποία αναζητώντας το ανερεύνητο«ανοίγει ένα-ένα τα συρτάρια της θάλασσας».

Το μοτίβο της δίψας, ίδιον της στέρησης στο έργο πολλών λογοτεχνών, εδώ μπορεί να συνδεθεί με τα αδιέξοδα του σύγχρονου τρόπου ζωής παρά την τυφλή προσήλωση στα επιτεύγματα της τεχνολογίας και τον καλπασμό της επιστήμης:

 

Για όλα τα τεχνητά φράγματα που σκαρφίστηκα:

είναι μια εκδίκηση θριαμβευτική

το να διψώ τόσο

και να ΄μαι φτιαγμένος

από λέξεις που πνίγονται

με την πρώτη σταγόνα

Ίσως πρόκειται και για έναν είδος αυτοτιμωρίας αν αναλογιστούμε το παράδειγμα του μυθικού βασιλιά Τάνταλου. Έτσι, ως απάντηση  στα παράδοξα που γεννά ο πολιτισμός των ενοχλητικών προστακτικών, ο Μιχαλακόπουλος προκρίνει την επιστροφή στις ρίζες. Εκεί, αφουγκραζόμενος με ευχαρίστηση τις κακοτράχαλες λέξεις ενός ορεσίβιου, που «κόβει τα φωνήεντα\ και ράβει τα σύμφωνα σφιχτά μεταξύ τους»:

 

δεν αφήνει να φύγουν

του θυμαριού και του τσαγιού

οι μυρωδιές

του πεύκου και του ελάτου

τα υπονοούμενα.

 

 

Δημοσθένης Μιχαλακόπουλος

 

Επιπλέον, στο αρχιτεκτονικό, αμφισβητεί την υποκριτική αποξένωση και προχωρά προς το εμείς απαλείφοντας τη φορτισμένη αρνητικά έννοια του «άλλου», της ετερότητας, που κατά τα φαινόμενα συνιστά εστία απειλών παρά τη στενή της γειτνίαση με το «εγώ» στις σύγχρονες μεγαλουπόλεις:

 

Οι πληθυντικοί να γίνουν

υλικά κατεδάφισης

κι από το μηδέν να περάσουμε

στον ενικό των πρωτόκλαστων

 

Ο ποιητής, γαλουχημένος σε σεισμογενείς και λασπώδεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδος, διατηρεί προνομιακή σχέση με το χώμα και περιφερόμενος ανάμεσα σε βάτα και αγκαθωτούς θάμνους, αναπτύσσει μια περίτεχνη εικονοποιεία αντλώντας από το ελληνικό τοπίο και τα καιρικά στοιχεία π.χ. τα κατακρημνίσματα. Ιδιαίτερη μνεία μπορεί να γίνει στον ανθρωπομορφισμό των βότσαλων, τα σπουργίτια που λεύτερα τσιμπολογούν αγνοώντας ανθρώπινες συμβάσεις, όπως η δικαιοσύνη, και η αλληλεπίδραση με τα πετούμενα.

Μοιράζομαι το σπίτι

με τα πουλιά

[…]

κάθε φορά που θα μπουν στο σπίτι

αφήνουν τα φτερά τους στην είσοδο

για να τα φορούν οι λέξεις μου.

 

Παρούσα και η μίζερη καθημερινότητα των μεγαλουπόλεων μέσα από τα ανέκφραστα πεζοδρόμια, τα σφαλισμένα παράθυρα, τις σειρήνες του καταναλωτισμού που εμπορεύονται ακόμα και τις ίδιες μας τις Κυριακές. Αυτές οι ετερόκλητες οπτικοακουστικές αποτυπώσεις γεμίζουν την παλέτα  με έντονα χρώματα (πράσινο, κόκκινο, γαλάζιο, καφέ και γκρίζο), που υπηρετούν τον ποιητικό δυϊσμό. Άλλοτε συνείρονται και πλάθουν ένα φως που δεν είναι αλήθεια, άλλοτε αποσύρονται και κτίζουν ένα σκοτάδι τσέπης

Ανικανοποίητος από τα ανθρώπινα ο ποιητής, μπολιάζει τον κόσμο της εγρήγορσης και τις βεβαιότητες της αυγής με τη φαντασία και το φευγαλέο. Στόχος του να κρατήσει ζωντανό το όνειρο στερεώνοντάς το με λάσπη και υλικά που ξεβράζουν στα αυλές μας οι χείμαρροι των σκοταδιών. Μέσα σ’ αυτό το υπερβατικό πλαίσιο εφευρίσκει νύχτες, ανατρέχει στα κάρα του 1910 και πλάθει υπερφυσικά πλάσματα τα οποία αποκαλεί «ημιτελή αποκυήματα». Τέτοια απόκοσμα όντα διατρέχουν τις σελίδες της συλλογής βυθισμένα στην ανωνυμία, ή έχοντας αφαιρετικά ονόματα, όπως η μυστηριώδης Ργω του ομώνυμου ποιήματος.

Κλείνοντας, μπορούμε να αποτιμήσουμε ότι η Μεσολάβηση συνιστά ένα βαθύτατα υπαρξιακό μωσαϊκό που εξωτερικεύει τις ψυχικές διαθέσεις του ποιητή. Μέσα απ’ τους όμβρους δακρύων ,που εξαπλώνονται από τα βρεγμένα -σύμφωνα με τον δημιουργό τους- ποιήματα της συλλογής, αντηχούν ξανά οι λυρικοί ποιητές του Μεσοπολέμου.

Ευελπιστώ πως ο αναγνώστης θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα του Δημοσθένη Μιχαλακόπουλου.

 

 

 

 

* Ο Κωνσταντίνος Π. Κωστέας γεννήθηκε το 1990 και κατοικεί στην Καλαμάτα. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας (Κατεύθυνση Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας) της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών και Πολιτισμικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου με έδρα την Καλαμάτα και μεταπτυχιακός φοιτητής του ιδίου τμήματος . Στο συγγραφικό του έργο συμπεριλαμβάνεται η σύνταξη και επιμέλεια των σχολικών βοηθημάτων «Εισαγωγή στη γνώση της αρχαίας Ελληνικής για μαθητές Γυμνασίου» και «Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής για μαθητές Λυκείου» και η συμμετοχή του στον συλλογικό τόμο «Ἐν Ἀβίᾳ», όπου προβαίνει στην ετυμολογική προσέγγιση τοπωνυμίων της γενέτειράς του. Ασχολείται με την ποίηση.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top