Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Για τα λυπημένα παιδιά του κόσμου
04/04/2018, 11:36 πμ

Για τα λυπημένα παιδιά του κόσμου

Γράφει η Ασημίνα Ξηρογιάννη //

 

 

Αργυρώ Πιπίνη «Μελάκ, μόνος», Εικονογράφος: Αχιλλέας Ραζής, Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο

 

Διάκριση: Βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου περιοδικού «Ο Αναγνώστης»

 

Το σχήμα του βιβλίου μοιάζει με βαγόνι τρένου. Στο εξώφυλλο ένα παιδί γυρισμένο πλάτη με σηκωμένο το χέρι να κοιτάζει τη θάλασσα. Σαν κάποιον να αποχαιρετά. Είναι νύχτα. «Μελάκ, μόνος», ο τίτλος του βιβλίου που φέρει το όνομα του ήρωα. Όνομα και επίθετο παρόντα, λείπει το ρήμα. Ο ήρωας του βιβλίου της Αργυρώς Πιπίνη είναι ένας πρόσφυγας, που λόγω του πολέμου, εγκαταλείπει  τη χώρα του, και ταξιδεύει για άγνωστη χώρα και μέλλον. Τα συναισθήματά του ανάμεικτα: φόβος και ελπίδα. Η πραγματικότητα είναι εδώ και ο κάθε συγγραφέας ή δημιουργός γενικά επηρεάζεται αναπόφευκτα από αυτήν. Ο ήρωας λοιπόν και το θέμα είναι σύγχρονα, οι εικόνες του Αχιλλέα Ραζή  είναι ρεαλιστικές, με χρώματα ανάλογα με την περίπτωση. Έχουν θεατρικότητα και αλήθεια. Γεννούν συναισθήματα και συγκίνηση. Ο πόλεμος σε γκρίζο. Κόκκινη η φωτιά και ο χαλασμός. Η ελπίδα σε γαλάζιο, όπως δείχνει και το εξώφυλλο, ίσως έρχεται από τη θάλασσα. Πολύχρωμοι οι άνθρωποι στις βάρκες. Σε ωραίο χαρτί οι εικόνες, μοιάζουν με ζωγραφικούς πίνακες, απεικονίζουν πρόσωπα σε δράση κυρίως. Οι ανθρώπινες φιγούρες δηλαδή κυριαρχούν σε σχέση με τα τοπία. Δράση δηλώνουν και τα ρήματα που χρησιμοποιεί η συγγραφέας για να μας δώσει εύγλωττα την πορεία του αγοριού. Πεινάει. Διψάει. Φοβάται. Κρυώνει. Τρέμει. Τρέχει. Κλαίει. Έχει χάσει τους γονείς του, έχει μείνει μαζί με την μικρή του αδερφή, τη Νουρ. [«Μαμά, πού είσαι;/ Mπαμπά πού είσαι;/ Έσερνα τη Νουρ. Η Νουρ μού έσφιγγε τα δάκτυλα και έκλαιγε.] Αυτή η οικονομία στα λόγια δυναμώνει τις εικόνες του χαλασμού, της καταστροφής, της απώλειας. Δεν χρειάζονται λόγια πολλά εδώ. Χρειάζεται εν-συναίσθηση. Δυο παιδιά και η Μοίρα τους. Μαζί και μόνα. Κλαίνε. Περιμένουν. Φοβούνται. Προς βορράν. Η Μοίρα του κάθε πρόσφυγα. Η αβέβαιη πορεία και κατάληξη. Ποιούς θα συναντήσουν στο δρόμο τους, πώς θα τα βγάλουν πέρα, πώς θα καταλήξουν; Πίσω από τις λέξεις άπειρα ερωτηματικά. Εξαιρετική η σκηνή με το παραμύθι που αφηγείται η γυναίκα στα παιδιά. Η αφήγηση εξημερώνει, ανοίγει κόσμους, καλλιεργεί συναισθήματα, παρηγορεί, διδάσκει. Τρέφει την καρδιά και το μυαλό. Όμορφα μηνύματα έδωσε η γυναίκα στα παιδιά: «Η τύχη και η ατυχία δεν κρατάνε για πάντα». Στη ζωή συνυπάρχει το «καλό» με το «κακό». Νόμος. «Συμφορές, ατυχίες, χαρές… όλα μες στη ζωή είναι», διαβάζει η γυναίκα στα παιδιά. Αυτό αποδεικνύεται καλημερινά, επιβάλλεται τα παιδιά να το γνωρίζουν. Όπως λέει και ο Αναγνωστάκης μέσα στο ποίημά του: «Να τους λέμε το λύκο λύκο/Πρέπει να λέμε την αλήθεια στα παιδιά» Και η ιστορία καταλήγει: «Από το κακό βγαίνει καλό. Μην το ξεχνάς και πάντα να ελπίζεις.»

 

Αργυρώ Πιπίνη

 

Η μεγάλη πύκνωση και αφαιρετικότητα είναι λειτουργική και για παιδιά αλλά και για μεγάλους. Ο βερμπαλισμός θα ήταν σκέτη καταστροφή σε αυτήν την περίπτωση. Οι εικόνες μιλάνε. Οι λέξεις σαν πρόκες καρφώνονται. Στιγμιότυπα ζωής. Κοφτές ανάσες. Ένα βιβλίο για τα λυπημένα παιδιά όλου του κόσμου, τις γκρεμισμένες ψυχές, την απόγνωση. Για την συντροφικότητα, τον αλτρουισμό. Τον αγώνα για την επιβίωση. Το ανθρώπινο δράμα. Το βιβλίο κλείνει με την ελπίδα που πάντα αχνοφέγγει στις καρδιές όλων. Ο Μελάκ μπορεί να βρει τη θέση του στον κόσμο αυτό, μπορεί να κάνει κάτι για τη μοναξιά του, μπορεί να στηριχθεί στα όνειρα. [«Περιμένει. Δεν φοβάται. Παίζει. Δεν φοβάται. Ζωγραφίζει. Δεν φοβάται.»]Το θέμα με τους πρόσφυγες συναντάμε και αλλού στην ελληνική βιβλιογραφία. Σημασία έχει να συγκρίνουμε κάθε φορά πώς εισπράττει και πώς φιλτράρει ο κάθε συγγραφέας τα δεδομένα, τι συνειρμούς κάνει. Είναι ενδιαφέρουσες οι διαφορετικές οπτικές και οι τρόποι  που προσφέρονται για να αγγίξεις ένα τόσο ευαίσθητο θέμα.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top