Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Άμορφη Τέχνη (Art Informel): «Μεγάλος γκρίζος πίνακας» Antoni Tapies  
11/12/2018, 11:07 μμ

Άμορφη Τέχνη (Art Informel): «Μεγάλος γκρίζος πίνακας» Antoni Tapies  

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης // *

 

 

Κι ενώ στην μεταπολεμική ζωγραφική τέχνη των ΗΠΑ κυριαρχεί ο Αφηρημένος Εξπρεσιονισμός, στην Ευρώπη δημιουργούνται άλλες αφηρημένες τάσεις, όπως ο «Τασισμός», η «Άμορφη Τέχνη», η «Λυρική Αφαίρεση», κ.ά. Ταυτόχρονα, συνυπάρχει και η κατεύθυνση του ρεαλισμού, δηλαδή της παραστατικότητας, η οποία βασίζεται στον σουρεαλισμό και την Νέα Αντικειμενικότητα (Γερμανία). Όσον αφορά την αφαίρεση οι Ευρωπαίοι καλλιτέχνες λειτούργησαν όπως και οι Αμερικάνοι, καθώς στα έργα τους κυριάρχησε η ελεύθερη, χειρονομιακή αφηρημένη έκφραση.[1]

 

 

Ειδικά η «Άμορφη Τέχνη» αρνείται «την μορφή ως κατηγορία ή αξία, η οποία διαφοροποιείται σαφώς από την πραγματικότητα ακόμα κι όταν την αναπαριστά».[2] Ο Ισπανός ζωγράφος Antonio Tapeς (1923-2012) ήταν ένας σημαντικός εκπρόσωπος αυτής της τάσης. Στα έργα του επηρεάστηκε από τις φιλοσοφικές θεωρίες της Άπω Ανατολής και τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο (1936-1939).[3]

 

Antonio Tapies, Μεγάλος γκρίζος πίνακας, 1955, Dusseldorf, Kunstsammlung Nordrhein-Westfalen.

 

Ο απεικονιζόμενος πίνακας αποτελεί μια σύνθεση υλικών και χρωμάτων με βάση το γαιώδες. Αυτό επιτυγχάνεται με χρωματικούς συνδυασμούς, μαύρο, γκρίζο και λευκό θυμίζοντας τη μεγάλη ισπανική σχολή των Γκόγια, Βελάσκεθ.[4] Η άμορφη εικόνα δίνει την αίσθηση του τραγικού στον θεατή, ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζει τα υπαρξιακά ερωτήματα του καλλιτέχνη, τα οποία πηγάζουν μέσα από τα βιώματά του. Η ανάπτυξη του ανάγλυφου έργου στο χώρο διακόπτεται, καθώς η χρησιμοποιούμενη ύλη σταματά σε τοίχους, ράβδους, κλειδιά, σταυρούς, κ.ά. Με άλλα λόγια, στην παρούσα σύνθεση δίνει την αίσθηση του τερματισμού, του τέλους και όχι της αρχής της δημιουργίας και των συναισθημάτων. Εδώ κυριαρχεί η αγωνία, η οποία αυξάνει με τις αντιθέσεις μεταξύ κενού-μορφών, σιωπηλού-κραυγαλέου, τάξης-τυχαιότητας, ελευθερίας-δέσμευσης. Η αμετάβλητη φυσική πραγματικότητα που αντιπροσωπεύει και απεικονίζει αυτή η άμορφη μάζα ύλης μηδενίζει τη φαντασία και διαλύει την εικόνα δημιουργώντας ένα σημείο (segno). Όλα αυτά δηλώνουν την απουσίας της ζωής, της ύπαρξης του ίδιου του θεατή.[5]

Αξιοσημείωτο είναι ότι τα υλικά των έργων του είναι παλιά φθαρμένα αντικείμενα, όπως  τσουβάλια, κουρέλια, άχυρα, μουσαμάς, σχοινιά, σύρματα, άχρηστα σιδερικά, καθώς και άμμος, τσιμέντο, άσφαλτος, πηλός, πάντα σε συνδυασμό με χρώματα. Με τον τρόπο αυτό ο Ισπανός ζωγράφος γίνεται ένας  από τους προδρόμους της Αrte Povera και της Minimal Art.[6]

«Είναι προφανές ότι ο Tapies καταγράφει με τους όρους του σύγχρονου υπαρξισμού και με άκρα εικαστική λιτότητα γεγονότα και βιώματα, καταστάσεις ευφορίας ή πόνου, τη διαμαρτυρία ή την κατάφασή του αλλά, πέρα από αυτά, εκφράζει το αιώνιο ισπανικό «memento mori». (Α. Χαραλαμπίδης).

 

 

 

Βιβλιογραφία

  1. Εμμανουήλ Μ., Πετρίδου Β., Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη. Τόμος Β. Εικαστικές Τέχνες στην Ευρώπη από τον 18ο ως τον 20 αιώνα, ΕΑΠ, Πάτρα 2
  2. Χαραλαμπίδης Α., Η Τέχνη του 20ου αιώνα. Τόμος ΙΙΙ. Η Μεταπολεμική περίοδος, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1995.

 

__________________

[1]Μ. Εμμανουήλ, Β. Πετρίδου, Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη. Τόμος Β. Εικαστικές Τέχνες στην Ευρώπη από τον 18ο ως τον 20 αιώνα, ΕΑΠ, Πάτρα 22008, σ. 131.

[2]Α. Χαραλαμπίδης, Η Τέχνη του 20ου αιώνα. Τόμος ΙΙΙ. Η Μεταπολεμική περίοδος, εκδ. University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1995, σ. 148.

[3]Μ. Εμμανουήλ, Β. Πετρίδου, Η Ιστορία…, ό.π., σ. 133-134.

[4]Α. Χαραλαμπίδης, Η Τέχνη…, ό.π., σ. 170-171.

[5]O.π., σ. 170-171.

[6]Μ. Εμμανουήλ, Β. Πετρίδου, Η Ιστορία…, ό.π., σ. 133-134.

 

 

* O Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης, ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top