Fractal

«Όταν ο Θεός χτυπά, χτυπά τον πιο αδύναμο»

Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *

 

me-tis-eylogies-tou-theou«Με τις ευλογίες του Θεού» του Νικολό Αμανίτι, Μετάφραση Ανταίος Χρυσοστομίδης, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2008, 538 σελ.

 

Το βιβλίο του Νικολό Αμανίτι «Με τις ευλογίες του Θεού», βραβευμένο το 2007 με το βραβείο Στρέγκα, είναι ένα προφητικό πολιτικό μυθιστόρημα για την κοινωνία του περιθωρίου και της οικονομικής εξαθλίωσης που αν και αθέατη ήταν υπαρκτή από την εποχή του Μπερλουσκονισμού.

Στο Βαράνο, μια επαρχιακή κωμόπολη της Ιταλίας, συναντάμε μια μονογονεϊκή  οικογένεια με έναν πατέρα, τον Ρίνο Τζένα, ο οποίος μεγαλώνει μόνος του τον δεκατριάχρονο γιο του, Κριστιάνο Τζένα. Ζουν σε ένα σπίτι αχούρι, με στρώματα καταγής και σωρούς από κουβαριασμένα ρούχα, κουτιά μπίρας και συσκευασίες φαγητού στο πάτωμα. Ο Ρίνο Τζένα είναι ένας ναζί, με ξυρισμένο κεφάλι, οπλοφορεί και είναι βίαιος και οργισμένος. Δουλεύει περιστασιακά ως ανειδίκευτος εργάτης σε οικοδομική εταιρεία και αισθάνεται μίσος για τους ξένους, που ως άλλοι σκλάβοι, είναι προτιμότεροι στις δουλειές απ’ ό,τι ένας Ιταλός. Πατέρας και γιος διατηρούν μια σχέση αγάπης μίσους, αν και στην πορεία γίνεται αντιληπτό πως είναι αδύνατο να ζήσουν ο ένας χωρίς τον άλλο. Αμφότεροι αισθάνονται εχθρικό το κράτος απέναντί τους με ένα σύστημα κοινωνικής πρόνοιας μέσα στην υποκρισία που ψάχνει λόγους να τους χωρίσει. Η παρέα συμπληρώνεται με τους φίλους του Ρίνο Τζένα, Ντανίλο Απρέα, έναν αλκοολικό που τον έχει εγκαταλείψει η γυναίκα του επειδή τον θεωρεί υπεύθυνο για το θάνατο της κόρης τους και Τέσσερα Τυριά, παρατσούκλι για έναν διανοητικά καθυστερημένο σακάτη με παράξενη εμφάνιση και πληθώρα τικ. Πολύ σύντομα μαθαίνουμε ότι οι τρεις κολλητοί θέλουν να ληστέψουν ένα τραπεζικό ΑΤΜ και εξ αφορμής αυτής τους της απόφασης το βροχερό βράδυ της ληστείας διαπράττεται μία στυγερή δολοφονία μίας όμορφης και ατίθασης έφηβης.

Ο Νικολό Αμανίτι φλερτάρει με το αστυνομικό μυθιστόρημα μόνο που στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπάρχει μυστήριο, ο αναγνώστης γνωρίζει εκ των προτέρων πράγματα που ακόμα και οι ήρωες του βιβλίου αγνοούν, γνωρίζει και τον δολοφόνο, αφού σημασία για τον συγγραφέα δεν έχει το ποιος είναι ο ένοχος αλλά το ίδιο το έγκλημα με τις κοινωνικές του διαστάσεις και ο αντίκτυπός του στην ψυχολογία του κάθε χαρακτήρα.

Ο ίδιος σε συνέντευξή του στον μεταφραστή του Ανταίο Χρυσοστομίδη έχει δηλώσει πως «Η έλλειψη δημιουργεί χαρακτήρες» και εν προκειμένω η σεξουαλική έλλειψη, η ανικανότητα και ο εθισμός στην πορνογραφία δημιουργούν τον χαρακτήρα ενός δολοφόνου και βιαστή. Αλλά και η έλλειψη χρημάτων δημιουργεί τους χαρακτήρες τριών επίδοξων ερασιτεχνών ληστών.

Διάχυτο το στοιχείο της βίας σε όλο το μυθιστόρημα αφού ο φτωχοδιάβολος Ρίνο Τζένα διδάσκει στον γιο του το θυμό και την κακία προς τους άλλους εφόσον θεωρεί ότι μόνο έτσι μπορείς να επιβιώσεις. Και πως είναι δυνατόν να αισθάνεται διαφορετικά απέναντι σε μία κομφορμιστική κοινωνία που αυτοκαθορίζεται από ένα τηλεοπτικό τσίρκο και η οποία του φέρεται ως ανθρώπινο σκουπίδι αλλά και τον έχει τοποθετήσει σε έναν μικρό και πνιγηρό κόσμο απ’ τον οποίο είναι αδύνατον να δραπετεύσει.

 

Niccolò Ammaniti

Niccolò Ammaniti

 

Το βιβλίο μιλάει ακόμη για την θρησκοληψία αλλά και για τον ρόλο που δίνει ο καθένας μας στην παρουσία του Θεού στη ζωή του. Είναι ένας Θεός που αποφασίζει για μας, μας στέλνει τα μηνύματά του και μας καθοδηγεί  ή είναι αμέτοχος στην ανθρώπινη δράση; Ο ίδιος ο τίτλος «Με τις ευλογίες του Θεού» υποψιάζει για τους σχετικούς προβληματισμούς.

Κινηματογραφική η γραφή του Νικολό Αμανίτι, καταφέρνει να περιγράψει μία σκληρή κοινωνία με τρόπο ευαίσθητο αλλά και κυνικό, με πολλές δόσεις χιούμορ δίχως να κάνει μαθήματα ηθικής στον αναγνώστη αλλά αφήνοντάς τον ελεύθερο να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Ως άλλος Σάλιντζερ, ο συγγραφέας σκιαγραφεί πετυχημένους έφηβους ήρωες, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο στην λογοτεχνία και μέσα από την οπτική ενός τριτοπρόσωπου παντογνώστη αφηγητή κατασκευάζει την κοινωνική τοιχογραφία της Ιταλίας των αποσυνάγωγων που συνυπήρχε στο περιθώριο με την Ιταλία της φούσκας.

 

* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς». 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top