Fractal

Δοκίμιο: Οι λογοτεχνικές και εικαστικές προεκτάσεις του λιντσαρίσματος της Μαίρης Τέρνερ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Η Μαίρη Τέρνερ (Mary Turner, Δεκέμβριος 1884-19 Μαΐου 1918) ήταν μια αφροαμερικανή γυναίκα τριάντα τριών ετών η οποία κατακρεουργήθηκε στο Lowndes County, της Γεωργίας. Οκτώ μηνών έγκυος, η Τέρνερ και το παιδί της δολοφονήθηκαν αφού εκείνη κατήγγειλε δημοσίως τη θανάτωση του συζύγου της από τον όχλο. Ο θάνατός της θεωρείται χτυπητό παράδειγμα ρατσιστικής βίας του όχλου στον αμερικανικό Νότο, και αναφέρθηκε πολλάκις κατά την εκστρατεία εναντίον του λιντσαρίσματος του NAACP (The National Association for the Advancement of Colored People) στις δεκαετίες του 1920, του 1930 και του 1940. Είναι μια από τις τουλάχιστον 148 αφροαμερικανές γυναίκες που δολοφονήθηκαν με παρόμοιο τρόπο και βάναυσα στην Αμερική. Γεννήθηκε ως Mary Hattie Graham τον Δεκέμβριο 1884, με γονείς τους Perry Graham και Elizabeth “Betsy” Johnson, στο Brooks της Γεωργίας. Είχε μια μεγαλύτερη αδελφή που ονομαζόταν Pearl και δύο μικρότερους αδελφούς, τους Perry και Otha. Παντρεύτηκε τον Hazel “Hayes” Turner στις 11 του Φεβρουαρίου του 1917 στο Colquitt της Γεωργίας. Είχαν δύο παιδιά, τα Ocie Lee και Leaster εκτός από το αγέννητο παιδί που πέθανε κατά τη διάρκεια του λιντσαρίσματος. Μετά από το θάνατο των γονιών τους, τα παιδιά ανατράφηκαν από συγγενείς τους με υποκοριστικά ονόματα.

 

Το βράδυ της 16ης Μαΐου του 1918, λοιπόν, ο 25χρονος λευκός ιδιοκτήτης της φυτείας, Hampton Smith, γνωστός για την κακή συμπεριφορά απέναντι στους εργαζομένους, πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε στη φυτεία από ένα μαύρο εργαζόμενο, τον δεκαοκτάχρονο Sidney Johnson. Η φήμη του Smith ως δύστροπου αφεντικού, έκανε συνήθως την πρόσληψη εργαζομένων δύσκολη υπόθεση και γι αυτό ξεπερνούσε την έλλειψη εργατικού δυναμικού μέσω της χρήσεως καταδίκων  σε εργασία. Ο Johnson είχε καταδικαστεί επειδή έπαιζε ζάρια και τον ανάγκασαν να εργαστεί στη φυτεία του. Η ενοικίαση καταδίκων ήταν ένα σύστημα καταναγκαστικών έργων των φυλακισμένων που εφαρμόστηκε στον Αμερικανικό Νότο μετά την απελευθέρωση των σκλάβων από τη δέκατη τρίτη αναθεώρηση του συντάγματος των Ηνωμένων Πολιτειών, το 1865. Οι φυλακισμένοι κατάδικοι ενοικιάζονταν σε ιδιωτικές εταιρείες που πλήρωναν αμοιβή στο κράτος. Οι κατάδικοι δούλευαν για τις εταιρείες κατά τη διάρκεια της ημέρας (οι κατάδικοι συνήθως δεν πληρώνονταν) έξω από τη φυλακή και επέστρεφαν στα κελιά τους τη νύχτα. Ο Johnson υπέμεινε πολλά χτυπήματα στα χέρια του Smith. Λίγες μέρες πριν από τη θανάτωση του Smith, ο Johnson είχε υποστεί βαρύ ξυλοδαρμό από τον Smith επειδή αρνήθηκε να εργαστεί, ενώ ήταν άρρωστος. Ο  Smith είχε επίσης μια ιστορία με τον Hayes και την Mary Turner.  Σε ένα περιστατικό, ο Hayes καταδικάστηκε και αλυσοδέθηκε όταν απείλησε τον Smith για τον ξυλοδαρμό της συζύγου του. Τον θάνατο του Smith ακολούθησε μια εβδομάδα γεμάτη με φασαρίες του όχλου και  ανθρωποκυνηγητό στο οποίο τουλάχιστον 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Μεταξύ εκείνων τους οποίους ο όχλος σκότωσε, ήταν ένας άλλος μαύρος, ο Hayes Turner, ο οποίος συνελήφθη το πρωί της 18ης Μαΐου 1918, και  κατακρεουργήθηκε.  Σε αλλόφρονα κατάσταση, η  οκτώ μηνών έγκυος σύζυγός του Μαίρη, αρνήθηκε ότι ο σύζυγός της είχε εμπλακεί στη δολοφονία του Smith και απείλησε να καταγγείλει τα μέλη του όχλου που ευθύνονταν για το θάνατο του συζύγου της. Ο όχλος τότε στράφηκε εναντίον της, αποφασισμένος να της δώσει ένα γερό και παραδειγματικό  μάθημα. Παρά το γεγονός ότι έφυγε όταν έμαθε για την πρόθεση του όχλου,  ωστόσο συνελήφθη το μεσημέρι στις 19 Μαΐου. Το μανιασμένο πλήθος αρκετών εκατοντάδων ατόμων, την έσυρε βιαίως  στη γέφυρα  Folsom πάνω από τον Little River που χωρίζει τις κομητείες Brooks και Lowndes, την έδεσε  από τους αστραγάλους, την κρέμασε ανάποδα από ένα δέντρο, την περιέλουσε με βενζίνη  και της έβαλε φωτιά. Ενώ η Τέρνερ ήταν ακόμα ζωντανή, ένα μέλος του όχλου άνοιξε την κοιλιά της με ένα μαχαίρι. Το αγέννητο παιδί της έπεσε στο έδαφος, το πάτησαν και το συνέθλιψαν και στο τέλος γέμισαν το άψυχο κορμί της με εκατοντάδες σφαίρες. Θάφτηκαν και οι δύο κάτω στο έδαφος κοντά στο δέντρο, με ένα μπουκάλι ουίσκι να σηματοδοτεί τον τάφο.

 

Συνηθισμένες εικόνες της εποχής.

Συνηθισμένες εικόνες της εποχής.

 

Μετά τα λιντσαρίσματα, περισσότερα από πεντακόσιοι μαύροι κάτοικοι εγκατέλειψαν την περιοχή, παρά τις απειλές κατά της ζωής οποιουδήποτε προσπαθούσε να διαφύγει. Οι δολοφονίες του Hayes και Mary Turner προκάλεσαν σύντομη εθνική κατακραυγή, ενώ το NAACP έκανε έκκληση να σταματήσει επιτέλους το λιντσάρισμα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η δολοφονία της Turner και του παιδιού της έλαβαν αποκλίνουσες απόψεις και σχόλια σε λευκές και μαύρες εφημερίδες. Οι εφημερίδες των λευκών παρέλειψαν να αναφέρουν την εγκυμοσύνη της, ενώ εκείνες των μαύρων το τόνιζαν έντονα. Μετά το περιστατικό, το Associated Press έγραψε ότι η Mary Turner είχε κάνει όχι φρόνιμες και συνετές παρατηρήσεις (unwise remarks) σχετικά με την θανάτωση του συζύγου της, και ότι ο λαός αγανάκτησε  από τις παρατηρήσεις, καθώς και τη γενικότερη στάση της.

 

t2

 

Σύντομα, ο Walter F.White, βοηθός γραμματέας του NAACP, έφτασε στη Νότια Γεωργία να διεξαγάγει έρευνα σχετικά με τα λιντσαρίσματα στο Brooks και το Lowndes. Ενώ όμως, ο Κυβερνήτης της Γεωργίας, Hugh Dorsey, πήρε στα χέρια του την πλήρη ευθύνη για διερεύνηση των δολοφονιών των Turner η οποία περιελάμβανε και τα ονόματα των δύο υποκινητών και των δεκαπέντε συμμετεχόντων, εν τούτοις  κανείς ποτέ δεν κατηγορήθηκε  ή καταδικάστηκε για τη δολοφονία τους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1922, ο Leonidas C.Dyer εισήγαγε στην   αμερικανική Βουλή των Αντιπροσώπων, νομοσχέδιο εναντίον του λιντσαρίσματος το οποίο και πέρασε. Ωστόσο, δεν μπόρεσε να έρθει για  ψηφοφορία στη Γερουσία, το 1922, το 1923 και για μια ακόμη φορά το 1924, λόγω της κωλυσιεργίας του λευκού Δημοκρατικού μπλοκ του Νότου. Μια ιστορική τοποθεσία που μνημονεύει το γεγονός βρίσκεται σήμερα κοντά στην περιοχή του λιντσαρίσματος, από τις 15 Μαΐου 2010. Τον Ιούλιο του 2013, σημειωτέον, το σημείο βρέθηκε να έχει χτυπηθεί με πέντε τρύπες από σφαίρες και βανδαλισμούς αγνώστων.

 

Η Mary Turner σε γλυπτό της Meta Warrick Fuller (1919).

Η Mary Turner σε γλυπτό της Meta Warrick Fuller (1919).

 

H ιστορία της Mary Turner απετέλεσε τη βάση για την Mame Lamkins του Jean Toomer. Ο Jean Toomer (1894 – 1967) ήταν ένας Αμερικανός ποιητής και μυθιστοριογράφος και μια σημαντική μορφή της Αναγέννησης του Χάρλεμ και του μοντερνισμού. Το πρώτο του βιβλίο ‘Cane’ δημοσιεύθηκε το 1923 και  θεωρείται από πολλούς το πιο σημαντικό του. Η ιστορία της Turner ενέπνευσε πολλές δημιουργίες, όπως το γλυπτό της Meta Warrick Fuller (1877-1968) και ποιήματα από την  Carrie Williams Clifford και την Anne Spencer. Η Carrie Williams Clifford (1862-1934), από το Οχάιο, ήταν συγγραφέας και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών και με ενεργό ρόλο στα κινήματα πολιτικών δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η Annie Bethel Spencer, περισσότερο γνωστή ως Anne Spencer (1882-1975), από τη Βιρτζίνια, ήταν επίσης ποιήτρια και συμμετείχε ενεργά στο Νέο Κίνημα των Νέγρων καθώς και στην Αναγέννηση του Χάρλεμ. Επίσης η μορφή της Turner έγινε μυθιστόρημα από τους Weld Grimké and Jean Toomer, κι ακόμα ενέπνευσε σύγχρονα έργα από την Honorée Fanonne Jeffers (1967- ) και από τους εικαστικούς καλλιτέχνες Kara Walker και Freida High W. Tesfagiorgis.

 

Πίνακας της Je' Czaja εμπνευσμένος από το λιντσάρισμα της Μαίρης Τέρνερ.

Πίνακας της Je’ Czaja εμπνευσμένος από το λιντσάρισμα της Μαίρης Τέρνερ.

 

Σε δημόσιο επίπεδο, οι αντιδράσεις είναι ανάμικτες. Στη  Βαλτιμόρη, στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων, Maryland’s Great Blacks in Wax Museum, βρίσκονται ομοιώματα που τιμούν και υπενθυμίζουν τα λιντσαρίσματα του Hayes και της Mary Turner.

 

Απεικόνιση του λιντσαρίσματος της Mary και του Hayes Turner στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων της Βαλτιμόρης.

Απεικόνιση του λιντσαρίσματος της Mary και του Hayes Turner στο Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων της Βαλτιμόρης.

 

Το 2008, μια ομάδα φοιτητών από το Valdosta State University και το διδακτικό προσωπικό, μαζί με μερικά μέλη της κοινότητας, δημιούργησαν μια    οργάνωση με το όνομα ‘The Mary Turner Project’, με σκοπό να αντλήσουν κεφάλαια για δημιουργία ενός ιστορικού σημείου. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου, θα έπρεπε να καταπολεμήσουν τον πόνο, το θυμό, και όλες τις  επίσημες αφηγήσεις που αρνούνταν την κληρονομιά της φυλετικής βίας στην περιοχή. Τόσο οι σιωπές και οι απαντήσεις σε αυτή την περίπτωση, πρόσφεραν μια συναρπαστική ιστορία γεμάτη με ειρωνεία και παραδοξότητα. Ωστόσο, ακόμα σχετικά λίγοι ακαδημαϊκοί έχουν αξιοποιήσει  τις πλούσιες λογοτεχνικές και πολιτιστικές πηγές   για την άμοιρη αλλά θαρραλέα Mary Turner.

 

Άλλη μια χαρακτηριστική γωνιά του προαναφερθέντος Μουσείου.

Άλλη μια χαρακτηριστική γωνιά του προαναφερθέντος Μουσείου.

 

Βιβλιογραφία:

  • Christopher C. Meyers: “Killing Them by the Wholesale”: A Lynching Rampage in South Georgia. The Georgia Historical Quarterly. 2006; 90 (No. 2): 214-235
  • Julie Buckner Armstrong: Mary Turner and the Memory of Lynching. University of Georgia Press. Athens. Georgia. 2011.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top