Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Λογότυπα νοσταλγίας
25/01/2017, 12:47 μμ

Λογότυπα νοσταλγίας

Γράφει η Χρύσα Φάντη //

 

marthaΝτίνος Σιώτης «Μάρθα, Μάρθα», σελ. 80, Εκδ. Γαβριηλίδης, 2016

 

ΜΑΡΘΑ, ΜΑΡΘΑ, τιτλοφορείται η πιο πρόσφατη ποιητική συλλογή του Ντίνου Σιώτη και περιλαμβάνει ποιήματα γραμμένα από το 2004 έως το 2009 (εκτός από δύο που είναι του 2010 και ένα του 2011), στην Τήνο, τη Βοστόνη, την Αθήνα και εν πλω σε φέριμποτ («Στις λίμνες», «Ζούσε», «Η Μάρθα που συνεχώς γύριζε» και «Η Μάρθα στην πισίνα»).

 

Απαντώντας ο Κύριος της είπε: «Μάρθα, Μάρθα, ανησυχείς και αναστατώνεσαι για πολλά.  Λίγα, όμως, χρειάζονται ή μόνο ένα». Λουκάς 10: 41,42.

 

Μάρθα ως αδερφή του Λάζαρου στη σχετική παραβολή που παραθέτει ο Ευαγγελιστής Λουκάς, Μάρθα ως γυναίκα σύγχρονη και πρόσωπο υπαρκτό, Μάρθα ως κάτοπτρο μέσα από το οποίο αναφαίνονται σύγχρονες παθογένειες και πιθανοί δρόμοι αποθεραπείας, Μάρθα σύμβολο για ό,τι θα μπορούσε να σημαίνει πάθος, αδιαφορία, μίσος, συγχώρεση, ελπίδα, διάψευση, θυμός, γαλήνη, πίστη, απιστία, όνειρο, εφιάλτης, ή Μάρθα, πρωτίστως Ποίηση, Έρωτας, Στάση και Τρόπος ζωής;

Ερωμένη, σύζυγος, μάνα, γιαγιά ή θηλυκός Οδυσσέας, πολύτροπη, ιδιότυπη, αμφίσημη, αινιγματική, κρυπτόμενη ή αποκαλυμμένη μέσα από πολλά πρόσωπα αλλά και ως πολλά πρόσωπα μέσα σε ένα, η Μάρθα είναι υπαρκτή «Πέτυχε η σχέση μας Μάρθα/προσέξαμε πολύ τη συνταγή/ και τώρα όλοι μας ζηλεύουν//(Η ΣΥΝΤΑΓΗ, σελ. 10) αλλά και επινοημένη  «Η ζωή μας μια ανάμνηση από ένα μέρος/ που δεν πήγαμε ακόμη μια άλλη πατρίδα/» (ΛΟΓΟΤΥΠΑ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ, σελ. 17) αέρινη «Η Μάρθα ζούσε με ό,τι αφαιρούσε απ’ τους καρπούς των ημερών της/ μ’ αυτό το στέρημα της αφαίρεσης// περνούσε από τη σκόνη στη στάχτη/»  (ΖΟΥΣΕ. Σελ.12) αλλά και σάρκινη «η Μάρθα με ρωτά τι θα φάμε κι εγώ/της δείχνω ξανά το μενού(…)»(Η ΜΑΡΘΑ ΣΤΟ ΜΑΝΧΑΤΑΝ, σελ. 22) οικοδέσποινα που φροντίζει τον οίκο της και συνάμα προσφέρει καταφύγιο στον ξένο «Η πόρτα ήτανε πάντα ανοιχτή για τους πάντες/ (…) ο εν Κανά γάμος με κουμπάρο απ’ το στρατό (…)»(Η ΜΑΡΘΑ ΠΟΥ ΣΥΝΕΧΩΣ ΓΥΡΙΖΕ σελ. 36) παλίμψηστη «Μάρθα όπως είσαι και όπως δεν/ είσαι παλίμψηστη στα όνειρά μου» (Η ΜΑΡΘΑ ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΗ σελ. 74) αλλά και με τον πόνο της σάρκας και την αμφισημία της ύπαρξης «(…) είμαστε δυο ξένοι στη Νέα Υόρκη» (Η ΜΑΡΘΑ ΣΤΟ ΜΑΝΧΑΤΑΝ, σελ. 22)  και «να βγεις στους δρόμους και να φωνάξεις/για ό,τι σε καίει: το μαύρο γάλα της ζωής» (ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΓΑΛΑ σελ. 47) γυναίκα-αλληγορία με  πολιτικές  προεκτάσεις «ανάμεσα σε ξένους και σε μια νύχτα/που κάνει φόνους απαγωγές ληστείες/ και κλοπές αφήνοντας απλήρωτους/ λογαριασμούς(…)» (Η ΜΑΡΘΑ ΣΤΟ ΜΑΝΧΑΤΑΝ, σελ. 22)  γυναίκα-φάσμα «η Μάρθα είναι σε σκοτεινό διαμέρισμα/ (…) δοκιμάζοντας νέο ρόλο που τον έχει/επινοήσει ο εραστής της(…) (ΜΑΡΘΑ, σελ.27) «η Μάρθα ονειρεύεται ένα όνειρο που τη βλέπει στον ύπνο του» (Η ΜΑΡΘΑ ΟΝΕΙΡΕΥΕΤΑΙ σελ. 40) «(…) είμαστε ο στιγμιαίος/ κατοπτρισμός των όσων ζήσαμε/» (Η ΜΑΡΘΑ ΚΙ ΕΓΩ σελ. 53) γυναίκα─έρωτας «ξεχύθηκαν τα όμορφα/ σφιχτά στήθη της Μάρθας αργότερα μετά/από πολλά χρόνια μπόρεσα επιτέλους να/εκτιμήσω όλες τις χωρίς αίμα αιμορραγίες/της όλα αυτά τα χρόνια της αλλοδαπής» (Η ΜΑΡΘΑ ΤΗΣ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ σελ. 58-59)  γυναίκα─σύμβολο.

Ο συμπαντικά παντοδύναμος και συνάμα εύθραυστος έρωτας, μέσα από μια γυναίκα αέναα ερωτευμένη μαζί του,  τροφοδοτεί το σύμπαν του ποιητή. Η Μάρθα, Μάρθα είναι πρωτίστως μια ερωτική κραυγή. Ταυτόχρονα όμως, όπως και ολόκληρο το μέχρι σήμερα εκδομένο συγγραφικό έργο του Ντίνου Σιώτη,  αποτελεί αλληγορική εκδοχή μιας τραγικά μεταιχμιακής εποχής. Τα 43 πρωτότυπα ποιήματα που απαρτίζουν τη συλλογή, τα περισσότερα γραμμένα το χρονικό διάστημα 2004-2008, πριν, δηλαδή, την κρίση, συγκροτούν  πέραν όσων ήδη αναφέρθηκαν ένα ρηξικέλευθο και προφητικό κείμενο.

 

Ντίνος Σιώτης

Ντίνος Σιώτης

 

Ο Ντίνος Σιώτης παρουσιάζεται και εδώ συγκρατημένα λυρικός και σουρεαλιστής: (Η ΜΑΡΘΑ ΣΕ ΒΟΛΤΑ σελ. 78) «σκηνοθετούμε λικνίσματα στις κουπαστές της αναπόλησης», «το στόρι μας/έγινε συντρίμμια η συντριβή ψεκάζει τα/μωρά της(…) πικρά ερωτικός και οικολογικός (Η ΜΑΡΘΑ ΜΟΥ ΓΝΕΦΕΙ σελ.77) «Η Μάρθα/ μου γνέφει απ’ τον ύπνο της υμνώντας/  θαλασσοπούλια χωρίς φωλιά(…)  γλυκόπικρα σαρκαστικός και αυτοσαρκαστικός (ΣΤΟ ΤΣΙΡΚΟ σελ. 72-73) «κρατούσε μια/σακούλα ψαροκόκαλα ─ για να ταΐσει τα κουτσά γατιά, είπε, τις λεπρές αλεπούδες/και τον διευρυμένο κύκλο των ρουφιάνων//.

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, ΛΟΓΟΤΥΠΑ ΝΟΣΤΑΛΓΙΑΣ, Ο ΕΠΙΣΤΑΤΗΣ ΤΟΥ ΣΚΟΤΟΥΣ, Η ΜΑΡΘΑ ΣΤΟ ΜΑΝΧΑΤΑΝ, Η ΜΑΡΘΑ ΠΑΛΙΜΨΗΣΤΗ, Η ΣΥΝΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, Η ΜΑΡΘΑ ΣΤΟΥΣ ΕΙΔΙΚΟΥΣ, ΣΤΟ ΤΣΙΡΚΟ… το όλο έργο, βιωματικό ή ψευδοβιωματικό, είναι μιας ευφυής, έμμεση και συγχρόνως σαφής κατάθεση-καταγγελία για τη παρατεινόμενη οικονομική και αξιακή κρίση, αποτέλεσμα μιας παγκόσμιας όσο και ελλαδικής παρακμής.

«Δύσκολο να πω τι μ’ έκανε να στρίψω/λίγο πριν τη στροφή ποιες αποστάσεις/(…) πριν ο δρόμος γίνει διχαλωτός/και πάνε οι μεν αριστερά και οι δε δεξιά/»(ΔΥΣΚΟΛΟ σελ. 64)

Αυτοσχεδιασμός, ελαφρότητα, λογοπαίγνιο, μελαγχολία, στοιχεία  αυτοαναφορικά ως προς το ύφος, τη γλώσσα και τη δομή,  νοσταλγία και χιούμορ που εναντιώνεται στη γλώσσα της εξουσίας∙ ο λόγος επίκαιρος, θερμός, και παράλληλα αρκούντως αποστασιοποιημένος, εγγύς ή ευφυώς παρεκκλίνων, αφηγηματικά παραστατικός και ταυτόχρονα  έκκεντρος και εικονοκλαστικός, αφημένος στη ροή της συνείδησης και την ίδια στιγμή διακριτικά ελεγχόμενος, επιλέγοντας τον τρόπο  του Τ.Σ. Έλιοτ στην Έρημη Χώρα, δημιουργεί ένα κείμενο που παρά το ποιητικό σχήμα του (στροφές των τριών στίχων) στο σύνολό του θυμίζει υπαρξιακό  μικρομυθιστόρημα. Το όλο έργο, με την λαβυρινθώδη τεχνική του υπακούει στις νοηματικές προδιαγραφές μιας πυκνής οιονεί αφηγηματικής πρόζας. Διασκελισμοί νοηματικοί ή πραγματικοί ανάμεσα στις στροφές, τόνοι και επαναλήψεις που συναντάμε και στον προφορικό λόγο, ρυθμός και ακουστική φαντασία, διαλογικότητα και χρήση μιας γλώσσας πολυεπίπεδης, σύμπραξη πολλών γλωσσικών ειδών και στοιχείων μέσα στον ίδιο στίχο, αποτελούν προκλήσεις που διακρίνουν, διαχρονικά θα λέγαμε, τόσο το εξαιρετικά προσωπικό και ιδιαίτερο στίγμα του ποιητή όσο και  το μείζον ζήτημα της Ποιητικής του.

Η «Μάρθα, Μάρθα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη,  και αποτελεί την 29η εκδομένη ποιητική συλλογή του γνωστού ακτιβιστή της ποίησης και της ζωής, πολυγραφότατου και βραβευμένου Ντίνου Σιώτη. Το εξώφυλλο και τις σελίδες της κοσμούν 12 σχέδια του Γιάννη Ψυχοπαίδη.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top