Πώς επαληθεύω τις ειδήσεις;
Aπό τη Μαρίνα Μποκάτου //
Πηγή: efsyn.gr
«Στο σημερινό ψηφιακό περιβάλλον, όπου κυκλοφορούν φήμες και ψεύτικο περιεχόμενο, οι δημοσιογράφοι χρειάζεται να μπορούν ενεργώς να ξεχωρίζουν το αληθινό, αυθεντικό (δημοσιογραφικό) υλικό από το ψεύτικο. Το πρωτοποριακό αυτό εγχειρίδιο είναι απαραίτητο να διαβαστεί από δημοσιογράφους που διαχειρίζονται όλων των τύπων περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί στο Διαδίκτυο από χρήστες», γράφει ο Βίλφριντ Ρούτεν, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δημοσιογραφίας (EJC) στην εισαγωγή του «Εγχειρίδιου Επαλήθευσης».
Τι είναι το εγχειρίδιο;
Ενας οδηγός για να μη χάνονται οι δημοσιογράφοι, αλλά και όλοι όσοι ασχολούνται με την επικοινωνία και, γιατί όχι, οι απλοί χρήστες στον ωκεανό της πληροφορίας που οι χρήστες ανεβάζουν στο Διαδίκτυο.
Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις κρίσης, όπου οι επίσημες πληροφορίες είναι είτε λίγες, είτε χειραγωγούμενες. Από τότε που κυκλοφόρησε η αγγλική έκδοση, το έχουν «κατεβάσει» περισσότεροι από 50.000 χρήστες.
Το εγχειρίδιο κυκλοφόρησε δωρεάν στο Διαδίκτυο από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσιογραφίας πριν από περίπου δύο χρόνια, αλλά πριν από λίγες εβδομάδες, σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, «ανέβηκε» και η ελληνική του έκδοση για όσους ενδιαφέρονται θα βρουν έναν οδηγό βήμα βήμα για το πώς να επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες που ανεβάζουν οι χρήστες (user-generated content ή UGC).
Την προσπάθεια συντόνισαν ο Ανδρέας Βέγλης, καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας και διευθυντής του Εργαστηρίου Εφαρμογών Πληροφορικής στα ΜΜΕ, και ο Χαράλαμπος Μπράτσας, που διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Μαθηματικών «Web of Science».
Οφείλουμε ένα μεγάλο «ευχαριστώ» και στους δύο.
«Οι συμβουλές αφορούν κατά μεγάλο μέρος τις καταστάσεις κρίσης. Υστερα από ένα χτύπημα του σεισμού μεγέθους 8,1 Ρίχτερ βόρεια της Ινδίας, δεν πέρασε πολλή ώρα προτού κυκλοφορήσουν φήμες πως 4.000 κτίρια σε μια πόλη είχαν καταρρεύσει, προκαλώντας “αμέτρητους θανάτους”. Σύμφωνα με άλλες αναφορές, το κεντρικό κτίριο ενός κολεγίου αλλά και αυτό του Ανώτατου Δικαστηρίου της περιοχής είχαν επίσης καταρρεύσει.
»Μια παρόμοια κατάσταση επικράτησε, όταν σεισμός μεγέθους 9 Ρίχτερ χτύπησε τη βορειοανατολική Ιαπωνία. Ανθρωποι άκουσαν πως θα έπεφτε τοξική βροχή εξαιτίας μιας έκρηξης στις εγκαταστάσεις μιας εταιρείας ελαιολάδου και πως δεν ήταν εφικτό για τους οργανισμούς που προσέφεραν βοήθεια να παράσχουν προμήθειες από αέρος εντός της χώρας.
»Και οι δύο πληροφορίες ήταν λάθος. Και οι δύο σεισμοί κατέληξαν σε φήμες, επειδή η αβεβαιότητα και η ανησυχία –δύο βασικά στοιχεία που κυριαρχούν σε κρίσεις και καταστάσεις έκτακτης ανάγκης– αναγκάζουν τους ανθρώπους να επινοούν και να επαναλαμβάνουν αμφιλεγόμενες πληροφορίες».
Παρατηρείται επίσης το φαινόμενο «οι άνθρωποι να εξαπλώνουν σκόπιμα ψεύτικες πληροφορίες και φήμες ως ένα αστείο για να “κερδίσουν” likes ή followers ή απλά για να προκαλέσουν πανικό».
Ακόμα όμως και όταν δεν είναι ηθελημένη, η διασπορά μας ψευδούς είδησης μπορεί να κάνει πολύ μεγάλο κακό.
Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τις ανθρωπιστικές κρίσεις αλλά και για την καθημερινότητά μας. Η προπαγάνδα πέθανε, ζήτω η ψηφιακή προπαγάνδα. Ολο και περισσότερο στο Δίκτυο παρατηρούμε ότι οι αναρτήσεις είναι κατευθυνόμενες.
Δεν υπάρχει πια προεκλογική περίοδος –ονόματα δεν λέμε, υπολήψεις δεν θίγουμε- που να μη συμπεριλαμβάνει και την ψηφιακή εκδοχή της καμπάνιας. Και εκτός από τη συμβατική ένα μεγάλο κομμάτι επικεντρώνεται και στην προπαγάνδα εναντίον του αντιπάλου: κοροϊδία, διασπορά ψευδών γεγονότων, παραποίηση επιχειρημάτων.
Το βλέπουμε σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, το να χτυπάς τον αντίπαλο με δόλια μέσα είναι πολύ πιο εύκολο και πιο «πιασάρικο» από το να αντικρούεις τα επιχειρήματά του.
Ετσι, καλό είναι να έχουμε όλοι το «Εγχειρίδιο Επαλήθευσης».
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
-
Ποίηση: “Διπλή προσπέραση”
30/08/2017, 11:15 πμ -
-
Ζίγκμουντ Μπάουμαν, ο σπουδαίος διανοητής, κοινωνιολόγος, συγγραφέας και στοχαστής.
11/01/2017, 11:34 πμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
Ποίημα: “Το πρωινό των κοριτσιών”
Του Γιάννη Χριστόπουλου // * Το μελαγχολικό βλέμμα των κοριτσιών, καθώς κατηφορίζουν το μεγάλο δρόμο, καθρέφτιζε μια χαμένη ηδονή. Ποιος να είναι άραγε ο δεσμοφύλακας των αισθήσεων; η καρδιά ή ο νους; Κι όμως τούτο το πρωινό
Περισσότερα -
Επτά ποιήματα
Γράφει ο Χρήστος Κάρτας // * Επτά ποιήματα ΣΑΛΠΑΡΙΣΜΑ Στην πλώρη της ανατολής σβήνω το φόβο με ετερόφωτες πληγές που ηλεκτροδοτούνται στο αέναο απ’ την αυτοπυρπόλησή μου με την Κακή Φωτιά του
Περισσότερα -
Επίσκεψη της συγγραφέως Λίτσας Ψαραύτη στο Γυμνάσιο Γαρδικίου Θεσπρωτίας
Γράφει η Λίτσα Ψαραύτη // Η επίσκεψη του συγγραφέα στα δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια είναι σαν τα λαχεία. Δεν ξέρεις τι θα σου τύχει. Υπάρχουν εκπαιδευτικοί που γνωρίζουν τη μεγάλη αξία του λογοτεχνικού παιδικού βιβλίου, διαβάζουν και οι
Περισσότερα -
Διήγημα: “Το ποικιλότροπον των λέξεων”
Του Νίκου Μπιλανάκη // Το ποικιλότροπον των λέξεων. Οι χειμερινές διακοπές εδώ και δυο-τρείς μέρες είχαν αρχίσει και οι φοιτητικές εστίες είχαν ήδη αδειάσει. Ελάχιστοι φοιτητές απέμεναν πλέον σε αυτές, κυρίως εκείνοι που προέρχονταν από πολύ
Περισσότερα -
Δύο ποιητικά πεζά: “Ο πειρασμός” & “Αναμνήσεις από ένα χαμόγελο”
Του Ηλία Μπαντούνα // * Ο πειρασμός Είναι ο πειρασμός ο ίδιος που μπορεί να τον ονομάζεις κάθε φορά που αγκαλιάζεστε, όπως εσύ ορίζεις. Εκείνες τις στιγμές που αφήνεις στην άκρη τις ενοχές και τους
Περισσότερα -
Ποίηση: “Τ’ αμίλητο χωριό”
Της Ελένης Θ. Π. Λουκά // * Τ’ αμίλητο χωριό Πάνω στου λόφου την πλαγιά Κάτω απ τα πλατάνια δροσοπηγής το κέρασμα στου ήλιου τα πλοκάμια παλιό χωριό ερειπωμένο στου χρόνου τη σκιά παρατημένο Κάποτε ζούσε
Περισσότερα -
Η ταραγμένη θάλασσα του «Χεμ»
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος // «Νησιά της Καραϊβικής» του Έρνεστ Χέμινγουεϊ, μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης, Εκδ. Καστανιώτης, σελ. 576 Στις αρχές του ’50, ο «Πάπα» Έρνεστ παραδίδει το «Μεσ’ από το ποτάμι και στα δέντρα». Οι κριτικοί της εποχής
Περισσότερα
