Fractal
Home / ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ / Μαριάννα Στραπατσάκη: Η τέχνη να ανασαίνεις εντός της «θάλασσας» που λέγεται τέχνη (πράξη δεύτερη) *
28/01/2015, 1:19 μμ

Μαριάννα Στραπατσάκη: Η τέχνη να ανασαίνεις εντός της «θάλασσας» που λέγεται τέχνη (πράξη δεύτερη) *

του Γιάννη Παναγόπουλου //

 

str

 

Δεν είναι δύο παράλληλοι κόσμοι. Μέσα της η δίψα για ζωή και η ανάγκη για παραγωγή τέχνης συμβιώνουν αρμονικά. Η Μαριάννα Στραπατσάκη υπήρξε αρκετά τολμηρή για την Ελλάδα. Ήταν η πρώτη εικαστικός της χώρας που ενσωμάτωσε την τέχνη τού βίντεο σε καλλιτεχνικό έργο. Είναι μια γυναίκα που φρόντισε να ζήσει το Παρίσι –  τέλη δεκαετίας του ’60 –  όταν εκείνο καιγόταν για περισσότερο αντικομφορμισμό, ανεπανάληπτη ελευθερία στις ανθρώπινες σχέσεις. Η Στραπατσάκη σε όλη της τη ζωή πρότεινε θηλυκή δύναμη όταν ο κόσμος μύριζε (ίσως το κάνει ακόμα) ανόητη τεστοστερόνη και ύψωνε (ίσως το κάνει ακόμα) τείχη ανέραστων κοινωνικών προκαταλήψεων στη γυναικεία δημιουργία. Ναι,  συχνά ο κόσμος των εικαστικών τεχνών φαντάζει απόμακρος. Ελαφρά ή έντονα αυτιστικός. Η ζωή της Στραπατσάκη μας ενδιαφέρει όπως και να έχει. Θυμίζει εγχειρίδιο θέλησης.

 

Η Στραπατσάκη χαμογελά στο άκουσμα της ερώτησης: «Ήταν 1969 όταν έφυγες από την Αθήνα για σπουδές στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Παρίσι, τί θυμάσαι από το πρώτο σου ταξίδι εκεί;»

«Ήταν πολύ κουραστικό. Σε απογοήτευσα; Περίμενες κάτι περισσότερο  ποιητικό;  Τίποτε δεν είναι εύκολο όταν χάνεις τη βολή σου. Έφυγα με τρένο από την Αθήνα. Μαζί είχα ένα κάρο βαλίτσες. Το ταξίδι διήρκεσε 3 μέρες. Το πέρασμα της τότε Γιουγκοσλαβίας φάνηκε ατελείωτο. Όσοι έχουν κάνει την ίδια απόσταση, με τρένο ή αυτοκίνητο γνωρίζουν, για τη τύπου διαδρομή μιλώ. Αρχικά η ζωή στο Παρίσι δεν ήταν καθόλου εύκολη. Δεν γνώριζα κανέναν. Μια φορά έκανα πρωτοχρονιά σε σινεμά, βλέποντας ταινία. Άλλαξα χρονιά έτσι απλά. Κάποια στιγμή, κάποιος πετάχτηκε από τη θέση του λέγοντας:  «Καλή χρόνια» και αυτό ήταν όλο. Βέβαια, ακόμα και τις δύσκολες στιγμές, εκείνες της απόλυτης μοναξιάς, ευχαριστούσα την τύχη. Γνώριζα πως δεν έπρεπε να διαμαρτύρομαι. Ειδικά τον πρώτο χρόνο τα χρήματα της υποτροφίας  (μέσω του κληροδοτήματος του Βασιλείου Κουρεμένου) ήταν καλά, πολύ καλά. Τόσο καλά που τα πρώτα χρόνια ήμουν κάτι σαν το δανειστήριο των συμφοιτητών μου. Ανεξάρτητα από τα χρήματα ή τη  μοναξιά, πρέπει να πω πως τέλη δεκαετίας ‘60 – αρχές δεκαετίας ‘70  το Παρίσι ζούσε μια υπέροχη δημιουργική εποχή. Το μυαλό μου ρουφούσε σα σφουγγάρι όσα έβλεπε, όσα άκουγε. Τον τρίτο χρόνο των σπουδών μου πήρα το Δίπλωμα της Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού με Άριστα και ταυτόχρονα γεννήθηκε η κόρη μου. Μου πήρε λίγο χρόνο ώστε να αρχίσω να κοινωνικοποιούμαι αλλά από τη στιγμή που έγινε αυτό αισθάνθηκα παντοδύναμη.  Στη συνέχεια γράφτηκα στη Σορβόννη. Ήθελα περισσότερες θεωρητικές γνώσεις. Μόνο που υπήρχε ένα πρόβλημα….. Αποφεύγω το γράψιμο. Και αυτό για τις θεωρητικές σπουδές είναι βασική προϋπόθεση.  Ήθελα να ζωγραφίζω. Αυτός ήταν ο σκοπός μου. Πήρα το πρώτο δίπλωμα στο Τμήμα Πλαστικών Τεχνών της Σορβόνης και δεν συνέχισα για παραπάνω θεωρητικές σπουδές. Παράλληλα τελείωσα Ιστορία Τέχνης στη Σχολή του Λούβρου, αλλά και ειδικά εργαστήρια Σχεδίου στη Σχολής Καλών Τεχνών του Παρισιού.

 

str1

 

Η Στραπατσάκη πίνει μια γουλιά καφέ. Ανάβει ένα ακόμα τσιγάρο. Τη ρωτάω «μπορώ να καπνίσω ένα από τα τσιγάρα σου;» Δεν είναι μόνο πως και οι δύο είμαστε εθισμένοι στη νικοτίνη. Θέλω να μάθω την γεύση που αφήνουν τα δικά της τσιγάρα καπνίζοντας τα και πίνοντας, παράλληλα, καφέ. Υποθέτω πως μπορείς να μάθεις περισσότερα για κάποιον που συζητάς μαζί του, δοκιμάζοντας κάτι από την καθημερινότητά του. Η Στραπατσάκη απαντά:  «Ναι, πάρε ένα» και μετά λέει:

– «Ξέρεις δεν είμαι τύπος που ανοίγεται εύκολα».

-«Συγχαρητήρια. Αλλά εγώ θέλω να μάθω περισσότερα για σένα. Πότε έκανες την πρώτη σου έκθεση στο Παρίσι;» .

-«Η πρώτη, ατομική, έγινε το 1972 στη Γκαλερί Maison des Beaux Arts στο Παρίσι. Είχε τον τίτλο «Ουρανοί και Αεροπλάνα». Ο τίτλος απεικόνιζε το ύφος της ζωής μου. Το στυλ της ήταν αφαιρετικό με στοιχεία κονστρουκτιβισμού. Μου άρεσε να ζωγραφίζω τις στέγες του Παρισιού. Μου άρεσε να ζωγραφίζω εργοστάσια. Μου άρεσε να πηγαίνω στον Παρισινό ιππόδρομο, να ζωγραφίζω τα πρόσωπα ανθρώπων την στιγμή που αναζητούν άσυλο σε μια ανώφελη αγωνία. Αυτή ήταν η θεματολογία  των πρώτων ομαδικών εκθέσεων που συμμετείχα στη Γαλλία. Εκείνη την εποχή ζούσα στη δίνη μιας δημιουργικής τρέλας. Δούλευα διαρκώς. Ζούσα την κάθε στιγμή. Ήταν μια πολύ όμορφη εποχή για το Παρίσι. Βρέθηκα εκεί αμέσως μετά την επανάσταση των φοιτητών. Ήταν η περίοδος όπου ελευθερία και τέχνη χόρευαν μαζί. Καμία σχέση με τους καρεκλοκενταύρους τύπους που, την ίδια εποχή,  έκαναν κουμάντο στην Ελλάδα. Το Παρίσι έσφυζε από ζωή και εγώ γινόμουν μέρα με τη μέρα μέρος της πραγματικότητας του. Πήγαινα σε συναυλίες. Εκεί, στο Παρίσι, σε ένα μεσαιωνικό μοναστήρι που είχε μετατραπεί σε μουσείο (Musée de Cluny), άκουσα το «Πολύτοπο» του Ξενάκη. Ήταν μια εμπειρία πρωτόγνωρη. Για να παρακολουθήσουμε το  έργο έπρεπε να ξαπλώσουμε στο έδαφος. Ακούγαμε  μουσική την ίδια στιγμή που από πάνω μας περνούσαν ακτίνες λέιζερ. Ήταν μια εποχή που συνέχεια πρόβαλε νέες εικόνες τέχνης. Νέα αφηγήματα ζωής».

 

str2

 

Έχοντας αναπνεύσει τον καλλιτεχνικό οργασμό του Παρισιού το 1974, η Στραπατσάκη ένοιωσε την ανάγκη να επιστρέψει στην Αθήνα. Μας λέει:  «Από την ώρα που έφυγα από την Ελλάδα είχα αποφασίσει πως θα επέστρεφα. Δεν θα μπορούσα να ζήσω σε άλλη χώρα. Η πρώτη έκθεση στη χώρα μου έγινε στη γκαλερί Στούντιο Τέχνης, που δεν υπάρχει πια. Τα έργα που παρουσίασα ήταν μια ενότητα με θέμα τα εκσκαφικά μηχανήματα, και πάντα στο ίδιο αφαιρετικό-κονστρουκτικό στυλ. Ήταν η εποχή που γκρέμιζαν τα παλιά νεοκλασικά σπίτια για να γίνουν πολυκατοικίες. Στεκόμουν ώρες και παρακολουθούσα αυτό το καταστροφικό έργο που με στενοχωρούσε, και αυτό το συναίσθημα προσπάθησα να δώσω με τα έργα μου. Σε αυτή την έκθεση ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποίησα μουσική μέσα στο χώρο της έκθεσης, ένα πολύ ωραίο κομμάτι του Γιώργου Κουρουπού. Φαίνεται η οπτικοακουστική ανησυχία υπήρχε μέσα μου και άρχισε δειλά να εμφανίζεται. Ανεξάρτητα όμως από τις καλλιτεχνικές μου ανησυχίες, επιστρέφοντας στην Ελλάδα αισθάνθηκα την ανάγκη να κάνω ένα αναγκαστικό διάλειμμα. Μεγαλώνοντας την κόρη μου ένιωσα πράγματα ανεπανάληπτα. Απαραίτητα για να δω τον κόσμο μέσα από μια άλλη ματιά. Γνώριζα πως το ταξίδι μου στον κόσμο της τέχνης δεν θα είχε τελειωμό. Θα μπορούσε, όμως, να κάνει μια στάση. Μικρή ή μεγάλη δεν είχε σημασία. Σημασία είχε να βιώσω το μεγαλείο της μητρότητας. Θα επέστρεφα στην παραγωγή τέχνης, στην έκθεση της όταν αισθανόμουν ξανά έτοιμη. Αυτό και έκανα……».

 

* Το τρίτο μέρος με της κουβέντας που είχαμε με την εικαστικό Μαριάννα Στραπατσάκη θα δημοσιευτεί την επόμενη εβδομάδα. 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top