Fractal

Μαριάννα Στραπατσάκη: Η τέχνη να ανασαίνεις εντός της «θάλασσας» που λέγεται τέχνη (πράξη πρώτη) *

του Γιάννη Παναγόπουλου //

 

olo1

 

Δεν είναι δύο παράλληλοι κόσμοι. Μέσα της η δίψα για ζωή και η ανάγκη για παραγωγή τέχνης συμβιώνουν  αρμονικά. Η Μαριάννα Στραπατσάκη υπήρξε αρκετά τολμηρή για την Ελλάδα. Ήταν η πρώτη εικαστικός της χώρας που ενσωμάτωσε την τέχνη τού βίντεο σε καλλιτεχνικό έργο. Είναι μια γυναίκα που φρόντισε να ζήσει το Παρίσι –  τέλη δεκαετίας του ’60 –  όταν εκείνο καιγόταν για περισσότερο αντικομφορμισμό, ανεπανάληπτη ελευθερία στις ανθρώπινες σχέσεις. Η Στραπατσάκη σε όλη της τη ζωή πρότεινε θηλυκή δύναμη όταν ο κόσμος μύριζε (ίσως το κάνει ακόμα) ανόητη τεστοστερόνη και ύψωνε (ίσως το κάνει ακόμα) τείχη ανέραστων κοινωνικών προκαταλήψεων στη γυναικεία δημιουργία. Ναι,  συχνά ο κόσμος των εικαστικών τεχνών φαντάζει απόμακρος. Ελαφρά ή έντονα αυτιστικός. Η ζωή της Στραπατσάκη μας ενδιαφέρει όπως και να έχει. Θυμίζει εγχειρίδιο θέλησης.

 

kathy 6

 

Με την Στραπατσάκη μιλήσαμε μια μέρα με κρύο σε καφέ στην καρδιά της Αθήνας. Αφού παραγγείλαμε κάτι ζεστό έβγαλε από την τσάντα της άφιλτρα ελληνικά τσιγάρα. Απάντησε στο απορημένο βλέμμα μου λέγοντας: «Κοίτα… μετά από τρεις δεκαετίες συμβίωσης με άφιλτρα Gauloise είναι φυσικό να θεωρώ σωστό τσιγάρο εκείνο που δεν έχει φίλτρο». Η Μαριάννα λίγες μέρες πριν το ραντεβού μας είχε επιστρέψει από την Κέρκυρα. Η από το 2004Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Τεχνών Ήχου και Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου, που στη διάρκεια της καριέρας της -ως εικαστικός- έχει πραγματοποιήσει 37ατομικές κι έχει συμμετάσχει σε 58 ομαδικές εκθέσεις σε όλον τον κόσμο, πρέπει να ισορροπήσει σ’ ένα νέο μοντέλο ζωής. Πέρασε 10 υπέροχα χρόνια στην Κέρκυρα. Η στιγμή που έπρεπε να αποχαιρετήσει το νησί, την ιδιότητα της Καθηγήτριας, γράφτηκε πριν λίγους μήνες. Πριν μιλήσουμε για εκείνα που κατάφερε στη ζωή της βάλαμε τους δείκτες ρολογιού να γυρνούν ανάποδα.

 

Αποσπάσματα από το έργο της Μαριάννας Στραπατσάκη «Άδηλοι Τόποι – Απέραντο  Λευκό»  - βίντεο εγκατάσταση. Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Αποσπάσματα από το έργο της Μαριάννας Στραπατσάκη «Άδηλοι Τόποι – Απέραντο Λευκό» – βίντεο εγκατάσταση. Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

 

Το σήμερα αυτής της γυναίκας είναι ένα ακόμα τεύχος της προκλητικής της ζωής. Θέλω να επιστρέψουμε πίσω. Να διαβάσουμε το πρώτο. Ίσως είναι το σημαντικότερο της ζωής της. Μιλώ για εκείνο που κυκλοφόρησε όταν ανακοίνωσε στους γονείς της: «Θέλω να σπουδάσω στην Καλών Τεχνών» και εκείνοι είπαν: «Όχι». Η Στραπατσάκη θυμάται: «Η μητέρα μου με έλεγε «σημείο». Γνώριζε, δεν υπήρχε περίπτωση να μην κάνω αυτό που είχα βάλει κατά νου. Τα εμπόδια που έμπαιναν στη ζωή μου έβρισκα τρόπο να τα ξεπερνώ. Οι γονείς είπαν αποκλείεται όταν είπα: «Θα σπουδάσω στην Καλών Τεχνών». Δεν τους αδικώ. Ήταν μια άλλη εποχή τότε. Ο πατέρας μου ήταν Διοικητής της χωροφυλακής. Η μητέρα μου ήταν μια δυναμική και έξυπνη γυναίκα. Έκανε κουμάντο στο σπίτι. Την περίοδο που διψούσα για σπουδές εκείνοι αντιπρότειναν: «Πρέπει να παντρευτείς». Και όταν αρνήθηκαν τις σπουδές στη σχολή που ήθελα, γράφτηκα σε μια άλλη. Στη σχολή Δοξιάδη. Στο τμήμα Διακοσμητικής. Ήταν μια εναλλακτική λύση που τουλάχιστον εκείνη τη στιγμή βόλευε τις προσδοκίες μου. Το πρωί δούλευα. Το βράδυ σπούδαζα. Ξέρεις, όταν δεν ζητάς από τους άλλους χρήμα τότε και μόνο τότε έχεις ελευθερία επιλογών. Ο πρώτος χρόνος στη σχολή Δοξιάδη έφυγε με εμένα να χρηματοδοτώ τις σπουδές μου. Μετά άρχισαν οι υποτροφίες. Όταν ολοκλήρωσα τη σχολή, ο Δημήτρης Μυταράς που είχα καθηγητή με πήρε από το χέρι και με πήγε στον Άγγελο Αγαλιώτη. Με σύστησε ως διακοσμήτρια. Εκείνη την περίοδο δεν είχα λεφτά. Και δεν υπήρχε περίπτωση να βγάλω κάποια δουλεύοντας στη διακόσμηση. Ήθελα να προχωρήσω τις σπουδές μου. Άρχισα να ψάχνω υποτροφίες από αγγελίες εφημερίδων. Μια μέρα είδα μια της Ακαδημίας Αθηνών. Ήταν εκείνη που έψαχνα. Μια υποτροφία του κληροδοτήματος Βασιλείου Κουρεμένου. Έδωσα εξετάσεις. Την κέρδισα. Ήταν 1969 όταν έφυγα από την Αθήνα με προορισμό το Παρίσι. Την Σχολή Καλών Τεχνών της πόλης. Στους γονείς είπα απλά: «Πήρα υποτροφία. Φεύγω. Γεια σας. Λίγες εβδομάδες αργότερα πήρα το τρένο για το Παρίσι. Χρειάστηκαν 3 μέρες για να φτάσω από την Αθήνα εκεί. Ήμουν γεμάτη όνειρα για σπουδές στο αντικείμενο που πάντα ονειρευόμουν να παρακολουθήσω».

 

* Το δεύτερο μέρος με της κουβέντας που είχαμε με την εικαστικό Μαριάννα Στραπατσάκη θα δημοσιευτεί την επόμενη εβδομάδα.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top