Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τρομοκρατική οργάνωση συνταξιούχων
18/11/2015, 11:13 πμ

Τρομοκρατική οργάνωση συνταξιούχων

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

«Τα δεδομένα της ζωής μας» του Άρη Μαραγκόπουλου, Εκδ. Τόπος, σελ. 192

 

Τι θα συνέβαινε αν… Πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα σε περίπτωση που… Θα είχαμε να διαχειριστούμε άλλη κατάσταση, αν πριν από χρόνια…

Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω, ευτυχώς για τους λογής ιστορικούς, αναλυτές και λοιπούς επιστήμονες που μπορούν, με την άνεση και την απόσταση του χρόνου, να εκτιμήσουν τι πήγε λάθος, γιατί δεν αλλάξαμε ζωή και ποιος διάβολος μας υποχρέωσε να ακολουθήσουμε μια ολότελα στραβή πορεία που οδηγούσε μαθηματικά στον όλεθρο.

«Τα δεδομένα της ζωής μας» του Άρη Μαραγκόπουλου κρατούν το προνόμιο να έχουν λειτουργήσει πρωθύστερα –όταν πρωτοκυκλοφόρησαν το 2002, αλλά και εκ των υστέρων, τώρα που τα σκάγια της οικονομικής κρίσης έχουν χτυπήσει κάμποσα μαλακά μόρια. Φευ, η λογοτεχνία δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, ούτε ενδεχόμενα να τον κάνει καλύτερο. Επιπροσθέτως, δεν έχει καμία απάντηση, αλλά μόνο ερωτήσεις που τίθενται και γίνονται δεκτές μόνο από όσους την προσεγγίζουν. Δηλαδή μια συγκεκριμένη μειοψηφία.

Κι όμως, όταν είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά τούτη η επιστολική νουβέλα, πολλά από τα ζητήματα που πλέον είναι κοινός τόπος της ημεδαπής και εν πολλοίς αποτελούν τις βασικές αιτίες που προκάλεσαν την κρίση χρέους, συνειδήσεων, αξιοπρέπειας, πολιτικής (και άλλων δαιμονίων), είχαν τεθεί με ενάργεια. Να διέθετε, άραγε, μαντικές ικανότητες ο Άρης Μαραγκόπουλος; Μια απλή κοινωνιολογική-πολιτική ανάλυση, ακόμη και πρωτοεπίπεδη, να πραγματοποιούσε κάποιος στις αρχές του 2000 θα διαπίστωνε πως η ποικιλόμορφη ευμάρεια των νεοελλήνων δεν ήταν τίποτα παραπάνω από ψεύδος. Τότε ζωτικό, τώρα ασύγγνωστο. Η κερδώα λογική του «ζήσε σήμερα και άσε το αύριο», η αποθέωση της ατομικότητας και της προσωπικής ανέλιξης εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, η φαυλότητα, η κερδοσκοπία υπέρ των υλικών αξιών, η ρουσφετολογία και η ταχεία ανάκτηση πλούτου, παντί τρόπω, δημιούργησαν μια κοινωνία καλόβολων και μακάριων ηλίθιων.

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έλεγε πως η σοβιετική εκδοχή του κομμουνισμού διαμόρφωσε τον ιδεατό, για το καθεστώς, πολίτη: ένας ευθυνόφοβο γραφειοκράτη που προσπαθούσε να κρυφτεί μέσα στα γρανάζια της πολυπλόκαμης κομματικής μηχανής. Το δικό μας, βαλκανικού τύπου, σύστημα, αντιστοίχως, δημιούργησε τον φαύλο δημοκράτη, τον ψευδόμενο υμνητή της προόδου, τον αυτάρεσκο σατράπη του κάθε μέρα.

Τι θα συνέβαινε, λοιπόν, αν η τρομοκρατική ομάδα των συνταξιούχων που στη νουβέλα του Μαραγκόπουλου αποφασίζουν να πάρουν εκδίκηση από τις μικρές «μαρίδες» του συστήματος (ευτραφείς το δίχως άλλο), υπήρχε στην πραγματικότητα; Θα είχαν φοβηθεί άραγε οι νομείς της εξουσίας και θα είχε διακοπεί η πορεία της χώρας προς τον γκρεμό;

Ο Μαραγκόπουλος τοποθετεί την δράση αυτής της ιδιότυπης ομάδας στο 1999, τότε που όλα έβαιναν καλώς (;) και ουδείς γνώριζε την έννοια της «οικονομικής κρίσης» και όλων των υπόλοιπων όρων που εισήλθαν με τρομώδη τρόπο στη ζωή μας από το 2010 και εντεύθεν. Ιδού τι κάνουν, λοιπόν, οι αυτόκλητοι τιμωροί του συστήματος: στέλνουν απειλητικές επιστολές σε μεγαλοδικηγόρους, βουλευτές, περσόνες της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας, μεγαλογιατρούς, εφοριακούς και υψηλόβαθμα στελέχη κρατικών υπηρεσιών και τους ζητούν (μάλλον, απαιτούν) να επιστρέψουν μέρος των «δεδουλευμένων» τους άμεσα ή έμμεσα. Αν δεν το κάνουν, τότε τους περιμένει τιμωρία – διαφορετική για τον καθένα. Τούτη η παράδοξη δράκα «επαναστατών» δεν εμφορείται από ιδεολογικά «νεφελώματα» ακροαριστερής υφής, δεν ζητάει να καρπωθεί κάτι, ούτε θεωρεί εαυτόν τιμητή των πάντων – γνωρίζει εξαρχής πως δεν μπορεί και δεν δύναται να αλλάξει τον κόσμο. Οι ηλικιωμένοι που συναποτελούν την ομάδα επιθυμούν να αποκτήσουν ξανά τη χαμένη τους αυταξία, να αρθρώσουν ένα λόγο που θα ορθωθεί πάνω από το χυλό της ευμάρειας και του γενικού μουδιάσματος. Ένας εξ αυτών, ο Μάνος, δεν διστάζει να μπλεχτεί και στα οικογενειακά ενός ζευγαριού που διάγει μια ζωή ψεύτικη και τους προτρέπει –μέσω επιστολών- να χωρίσουν πριν είναι αργά. Ναι, έχει αρχίσει να βλέπει ερωτικά τη γυναίκα, αλλά αυτό δεν αφαιρεί κάτι από τη δονκιχωτική προσπάθειά του (όπως και των υπολοίπων) να διορθώσουν τα κακώς κείμενα.

Φευ, ποια επαναστατική ιδέα μπορεί να διαρκέσει; Οι συνταξιούχοι πιάνονται στα πράσα. Τη στιγμή που κατήγαγαν τις πρώτες τους νίκες και οι μώλωπες των μέχρι πρόσφατα ισχυρών άρχισαν να εμφανίζονται σε κοινή θέα, ο Μάνος συλλαμβάνεται και περνάει από δικαστήριο. Ολόκληρη η ομάδα αποψιλώνεται σιγά σιγά. Το σύστημα ξέρει να εκριζώνει τις παραφυάδες που το ενοχλούν. Οι «τρομοκράτες» έκαναν το καθήκον τους, πίστεψαν ότι λειτούργησαν για το κοινό καλό, αλλά το… κοινό περί άλλα τύρβαζε.

 

Ο συγγραφέας Άρης Μαραγκόπουλος

 

Αν το 2002, η συγκεκριμένη νουβέλα ενόχλησε ενίους γιατί τους έβγαζε τα άπλυτα στη φόρα, τώρα, είναι μια πικρή υπενθύμιση ότι τα οικονομικά και πολιτικά αποτελέσματα δεν δημιουργούνται εν κενώ, δεν πέφτουν επί των κεφαλών από λάθος, αλλά είναι αποτελέσματα μιας συνολικής κοινωνικής αποσταθεροποίησης. Όταν γίνεσαι σιγά σιγά «ρινόκερος» δεν μπορείς να κατηγορείς κανέναν άλλον από τον ίδιο σου τον εαυτό. Το σύστημα πρότεινε εύκολες λύσεις και το πόπολο τις δέχθηκε ασμένως, δεν έκατσε να τις ψάξει, δεν φοβήθηκε ότι στον πάτο του ποτηριού κρύβεται δηλητήριο, δεν αναζήτησε εναλλακτικές, αφέθηκε στο ρεύμα του ευζωίας και της καταναλωτικής μακαριότητας.

Έχει νόημα να πει κανείς «τι θα συνέβαινε αν…»; Όχι, δεν έχει. Ό,τι έγινε δεν μπορεί να αλλάξει. Ό,τι έγινε, όμως, έχει πρωταγωνιστές: συγκεκριμένους, αλλά και αφανείς. Με ηχηρό ονοματεπώνυμο, αλλά και άλλους άγνωστους μεταξύ αγνώστων που εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση και απέκτησαν… λίπος από το σώμα της χώρας. Το πώς μεταλλάχθηκαν τα δεδομένα της ζωής μας και από αποθέωση της χαράς, του έρωτα και της δημιουργίας μετατράπηκαν σε υλικά αγαθά, επικυριαρχία και φιλοτομαρισμό, είναι κάτι που ένα βιβλίο μπορεί να το θίξει, αλλά από μόνο του δεν φτάνει. Η πιο πειστική απάντηση μπορεί να δοθεί από την ίδια την κοινωνία που έθρεψε τα εκτρώματά της.

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top