✔ Μανώλης Μητσιάς: «Μετράω το χρόνο με την αγάπη του κόσμου στο πρόσωπό μου» // Συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή

(Μάιος 2009)

Η σειρά παλαιότερων συνεντεύξεων του Γιώργου Δουατζή με ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, τις οποίες δημοσιεύει το Fractal, έχουν στόχο την καταγραφή της ζωής και των απόψεων προσωπικοτήτων που σημάδεψαν με το έργο τους το σύγχρονο πολιτιστικό γίγνεσθαι. Η επαναδημοσίευσή τους σε ηλεκτρονική μορφή κάνει ευκολότερη την πρόσβαση σε ένα ενδιαφέρον υλικό με διαχρονική αξία.

«Είμαι ευτυχισμένος. Έζησα όμορφα και γνώρισα σημαντικούς ανθρώπους. Μα πάνω από όλα, γεύτηκα την αγάπη του κόσμου. Δεν θέλω τίποτα άλλο». Αυτός είναι ο λακωνικός απολογισμός ζωής του Μανώλη Μητσιά. Ο απλός, σεμνός, άξιος, αγαπημένος τραγουδιστής, γιορτάζει τέσσερις δεκαετίες στο χώρο της μουσικής και ανοίγει την ψυχή του σε μια εκ βαθέων συνέντευξη.

Συγκινημένος, διότι το Φεστιβάλ Αθηνών τον τιμά – και πολύ σωστά – με μια συναυλία στο Ηρώδειο στις 14 Ιουνίου για τα σαράντα χρόνια προσφοράς και δημιουργικής έκφρασης στο τραγούδι. Ο Μανώλης Μητσιάς δεν γύρισε ποτέ πίσω να δει τον χρόνο. Όπως λέει: «Για μένα κάθε μέρα είναι μια άλλη μέρα. Μετράω το χρόνο με την αγάπη του κόσμου στο πρόσωπό μου. Αγάπη, που δείχνει ότι όσα έκανα είχαν αντίκτυπο, άξιζαν τον κόπο».

Ορισμένοι κατέκριναν το Φεστιβάλ που σας διαθέτει το Ηρώδειο.

Πιστεύω ότι ο καλλιτέχνης μιλάει με τη δουλειά του. Δεν μπαίνω σε αντιπαραθέσεις, διότι ο κόσμος έχει αισθητήριο και κρίνει και τους κρίνοντες. Όμως αναρωτιέμαι: Το Ηρώδειο δεν είναι κατάλληλος χώρος να ακουστούν οι ποιητές μας; Πού θα τραγουδήσω Ελύτη, Σεφέρη, Γκάτσο και άλλους ποιητές; Στα σκυλάδικα; Όταν τραγουδούσα στο Ηρώδειο με τον  Θεοδωράκη και το Χατζηδάκη ήμουν καλός, ικανός και επαρκής; Τώρα έγινα κακός και ελλιπής;

Μεγαλύτερη ηθική ανταμοιβή;

Η απάντηση του καρδιοχειρουργού Παναγιώτη Σπύρου στη Θεσσαλονίκη, όταν τον ρώτησαν γιατί ερχόταν κάθε βράδυ να με ακούσει. Είπε: «Κάθε φορά που ακούω τον Μανώλη γίνομαι καλύτερος άνθρωπος». Αυτή η φράση είναι για μένα όλα τα βραβεία της ζωής.

Την ώρα που τραγουδάτε στο κοινό, νιώθετε…

Ικανοποίηση. Συγκίνηση. Κάποια τραγούδια μου ξυπνούν μνήμες και συγκινούμαι. Αν δεν ντρεπόμουν τον κόσμο, θα άφηνα τα δάκρυα να τρέξουν.

Πριν τη συναυλία;

Πριν βγω, συνήθως είχα  τρακ. Με το χρόνο το ξεπέρασα. Αλλά το τρακ έρχεται σε σημαντικές συναυλίες, με την αγωνία να είμαι καλός για τον κόσμο.

Παιδικά χρόνια;

Παρά τη φτώχεια ήταν πολύ καλά, διότι ήμασταν αγαπημένη οικογένεια.

Με τον Βασίλη Τσιτσάνη

Ισχυρότερη παιδική ανάμνηση;

Φόβος και καμάρι για τον πατέρα μου. Όταν κατέφτανε στο χωριό μας ο χωροφύλακας, οι μισές πόρτες άνοιγαν για να τον φιλέψουν δουλοπρεπώς και οι μισές έκλειναν ερμητικά από φόβο. Σε ένα πανηγύρι, είχαν δώσει κάτι χωριανοί παραγγελία για να χορέψουν. Τη στιγμή που σηκώθηκαν, ο χωροφύλακας λέει, εγώ θα χορέψω. Έντρομος κρύφτηκα κάτω από το τραπέζι και ο πατέρας μου επενέβη λέγοντας, δεν θα χορέψεις εσύ, οι χωριανοί θα χορέψουν. Λαμβάνοντας υπόψη την εποχή, αυτή ήταν μια ηρωική πράξη.

Πρώτη μουσική αίσθηση;

Από μικρό παιδί τραγουδούσα. Στα χωράφια που μαζεύαμε όλη μέρα τον καπνό και μετά στο σπίτι που περνούσαμε το σπάγκο φύλλο – φύλλο, το τραγούδι ήταν μέσο εκτόνωσης. Τότε δεν είχαμε ραδιόφωνο στο χωριό. Έτσι πρώτα ακούσματα ήταν τα Μακεδονίτικα τραγούδια που τραγουδούσε η μάνα μου και οι βυζαντινοί ψαλμοί στην εκκλησία.

Πρώτοι τραγουδιστές που ακούσατε;

Καζαντζίδης, Αγγελόπουλος, Γαβαλάς. Ξέρετε, τραγούδια της ξενιτιάς πιο πολύ, λυπητερά τραγούδια. Από ένα πικάπ με μπαταρίες στο καφενείο του πατέρα μου.

Αγαπημένο μου τραγούδι ήταν ένα επιτραπέζιο, «Ο Ντούλας».

Κωστής Χρήστου – Λάκης Καρνέζης – Δήμητρα Γαλάνη – Μανώλης Μητσιάς – Γιάννης Σπανός – Αφροδίτη Μάνου

Η στροφή στο τραγούδι;

Δεν είχα επαγγελματικές βλέψεις ποτέ. Τα πράγματα ήρθαν μόνα τους.  Όταν έφτασα στη Θεσσαλονίκη για σπουδές γράφηκα στη λέσχη Γραμμάτων και Τεχνών Βορείου Ελλάδος, η οποία είχε μια πολύ καλή χορωδία, με μαέστρο τον Σταύρο Κουγιουμτζή και μετά τον Ανδρέα Πρέζα. Τραγουδούσαμε κάθε βράδυ κυρίως Χατζηδάκη και Θεοδωράκη, κάναμε καντάδες, ώσπου έφτασε η χούντα και έκλεισε τη Λέσχη. Τραγουδούσα καμιά φορά και σόλο. Τότε με ανακάλυψε ο διευθυντής της εταιρείας «Λύρα» στη Θεσσαλονίκη ο Αρσένης Στεργίου και με έστειλε στην Αθήνα να με ακούσει ο περίφημος Αλέκος Πατσιφάς. Τη σημαντικότερη στήριξη πάντως, είχα από τον Τάκη Λαμπρόπουλο ιδιοκτήτη της μεγάλης δισκογραφικής εταιρείας «Κολούμπια».

Πολιτικά;

Ανήκαμε στον κεντροαριστερό χώρο. Ο πατέρας στο ΕΑΜ, προχουντικά μας καλούσαν για ανακρίσεις διότι μιλούσαν στο καφενείο του πατέρα εκπρόσωποι της Αριστεράς. Όταν βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη μπήκα στην αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΜ, με αποτέλεσμα να συλληφθώ τον Σεπτέμβριο του 1967. Με είχαν για σαράντα μία  ημέρες σε αυστηρή απομόνωση μέχρι να με στείλουν στις φυλακές του Γιεντή Κουλέ. Έγινε η δίκη το Δεκέμβριο, η γνωστή υπόθεση των σαράντα ένα και καταδικάστηκα σε τέσσερα χρόνια με αναστολή.

Με τον Μάνο Χατζιδάκι

Τι θυμάστε από τη φυλακή;

Όταν ήμουν στην απομόνωση στο 6^ο Αστυνομικό Τμήμα, ήρθαν ένα βράδυ απέξω οι φίλοι μου από τη χορωδία και τραγούδησαν το τραγούδι που αγαπούσα πολύ «Ο Ιρλανδός και ο Ιουδαίος» του Χατζηδάκη. Τους άκουσα και τρελάθηκα. Ήταν απίστευτα συγκινητικό.

Μετά τη φυλακή;

Δεν είχα ούτε να φάω. Πάνω στην απελπισία μου ήρθε ο Ανδρέας Πρέζας και μου λέει, «ας πούμε κανένα τραγούδι να πάρουμε ένα τσιγάρο». Πήγαμε στο «Ναυαρίνο» ένα μαγαζί στην πλατεία Ναυαρίνου της Θεσσαλονίκης, με αμοιβή πέντε δραχμές ο καθένας τη βραδιά. Πήγε πολύ καλά και μετά μετακινήθηκα στη γνωστή τότε μπουάτ την «107».

Πρώτη επαγγελματική δουλειά;

Θυμάμαι με συγκίνηση τη συναυλία στο γήπεδο της ΧΑΝΘ όπου πρωτοτραγούδησα την «Καταχνιά». Ξέρετε, πέρασα τον εαυτό μου από εξετάσεις πριν ξεκινήσω το τραγούδι. Είδα τον Ξαρχάκο και το Λοίζο.. Πήγα επί χούντας να δω τον εκτοπισμένο στο Βραχάτι Θεοδωράκη, παρότι ήμουν κι εγώ με αναστολή. Ήθελα να έχω αντικειμενική γνώμη, αν άξιζα να βγω επαγγελματικά στο τραγούδι.

Με τον Άκη Πάνου

Πρώτος δίσκος;

Το τραγούδι που είχε πανελλήνια αναγνώριση και αποτελεί το ουσιαστικό μου ξεκίνημα το 1969 ήταν «Η Ελευσίνα μια φορά» του Δήμου Μούτση. Η σημαδιακή συναυλία που με έκανε τραγουδιστή, ήταν στις 25 Μαρτίου1966 στο Δήμο Συκέων Θεσσαλονίκης. Αρρώστησε ο σολίστας, τον αντικατέστησα και τραγούδησα το «Άξιον Εστί».

Πρότυπά σας;

Ο Χατζηδάκης και ο Θεοδωράκης. Με αυτούς μεγάλωσα. Βέβαια συνεργάστηκα με σπουδαίους ανθρώπους, όπως με τους Ξαρχάκο, Μούτση, Μικρούτσικο, Κόκοτο και άλλους. Πρότυπα στάσης ζωής και τέχνης θεωρώ τον Χατζηδάκη και τον Γκάτσο. Είχα την τύχη να κάθομαι συχνά μαζί τους στο στέκι τους στον Φλόκα. Όσα άκουσα από αυτούς τους ανθρώπους επί είκοσι πέντε χρόνια, ήταν μαθήματα ζωής. Εκτιμάω πολύ και τον Σταύρο Ξαρχάκο.

Με τη Σωτηρία Μπέλλου

Σταθμοί στην πορεία σας;

«Η Ελευσίνα μια φορά», το ξεκίνημα. «Η πόλη μας» του Λουκιανού Κηλαηδόνη. Μετά ήρθαν ο Χατζηδάκης με τον Γκάτσο που κάναμε τρεις συγκλονιστικούς δίσκους «Της γης το χρυσάφι», «Αθανασία», «Χειμωνιάτικος ήλιος». Ο Μίκης με την «Πολιτεία», ο Λεοντής με το «Αχ έρωτα». Ο Άκης Πάνου που με «Το Παρόν».

Τι είναι ο τραγουδιστής;

Ένα ηχείο του συνθέτη, που μετατρέπει τη μουσική και το στίχο σε φωνή με συναίσθημα. Βάζει τη δική του εκδοχή σε αυτό το μόλις τρίλεπτο τραγούδι, που όμως έχει δύναμη ικανή να συνταράξει τον κόσμο. Ο καλός τραγουδιστής μπορεί να υψώσει ένα τραγούδι, ο κακός να το θάψει.

Όταν πάψετε να τραγουδάτε;

Δεν με τρομάζει αυτό. Αν νιώσω ότι πρέπει να αποσυρθώ θα το κάνω αμέσως. Θέλω να ασχοληθώ με τα νέα παιδιά. Να τους μεταδώσω, γνώση, πείρα, εκφραστικούς τρόπους. Το σκληρό πράγμα στην Ελλάδα είναι ότι με την τελευταία επιτυχία που κάνεις, σε θυμούνται όλοι. Αλλιώς, σε ξεχνούν.

Το ελληνικό τραγούδι;

Πορεύεται δύσκολα. Υπάρχουν πολλοί ικανοί νέοι δημιουργοί, που δεν μπορούν να βγάλουν στον κόσμο τα τραγούδια τους, λόγω έλλειψης σημαντικών μουσικών παραγωγών. Δυστυχώς όλες οι εταιρείες δίσκων είναι πολυεθνικές – πλην μιας αμιγώς ελληνικής – και θέλουν διάττοντες αστέρες που θα φέρουν άμεσα κέρδη.

Απωθημένο;

Μεγάλο απωθημένο ήταν να κάνω ένα δίσκο με το Μάνο Λοϊζο. Δυστυχώς δεν πρόλαβα. Αδημονώ να τραγουδήσω το έργο «Μέρες επιταφίου» που έχει γράψει ο Γκάτσος και μου έχει τάξει να μελοποιήσει ο Ξαρχάκος.

Με τον Τσιτσάνη στο πάλκο

Μετά τη συναυλία;

Άδειασμα. Μοναξιά. Συχνά μελαγχολία.

Μεγάλη αδυναμία σας;

Είμαι αδικαιολόγητα εύπιστος. Γι αυτό και γεύτηκα την αχαριστία.

Ο έρωτας;

Τον τραγουδάω συνέχεια. Αν δεν ήμουν ερωτευμένος δεν θα μπορούσα να τραγουδήσω. Με τη γυναίκα μου είμαστε μαζί πολλά χρόνια και αυτό είναι πολύτιμο. Με στήριξε στις δυσκολίες όταν δεν ήθελα να ξεπουλήσω αξίες ζωής.

Όνειρο;

Ένας μικρός δικός μου χώρος όπου θα λέω τα τραγούδια που με εκφράζουν.

Στόχος ζωής;

Να είμαι καλός άνθρωπος. Εντάξει με τον εαυτό μου και τους άλλους.

Πίκρες;

Επαγγελματικά γεύτηκα πολλές, όταν προσπαθούσα για το καλύτερο και δεν έβρισκα ανταπόκριση.

Τι σας προσβάλλει;

Αφόρητα η ασχήμια. Στην τηλεόραση. Στην πολιτική. Στα τραγούδια. Στη συμπεριφορά. Στον τρόπο διασκέδασης.

Τι σας θέλγει;

Η πραγματική φιλία. Τα αγνά αισθήματα.

Τι σας απωθεί;

Η εγωπάθεια. Το «όλα για την πάρτη μας». Αυτό με σκοτώνει πραγματικά.

* Βιογραφικό:  https://el.wikipedia.org/wiki/Μανώλης_Μητσιάς

* Ο Γιώργος Δουατζής  (www.douatzis.gr) γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε κοινωνιολογία-οικονομία, βιοπορίστηκε ως δημοσιογράφος, ασχολείται κυρίως με την Ποίηση. Έχει εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία και μετείχε σε τέσσερα συλλογικά. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, ρωσικά, γαλλικά, γερμανικά, ισπανικά, τσεχικά.