Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ένα τρυφερό, αλληγορικό παραμύθι
28/06/2017, 11:09 πμ

Ένα τρυφερό, αλληγορικό παραμύθι

Γράφει η Βερίνα Χωρεάνθη //

 

Βασίλης Κουτσιαρής “Μ’ Αγαπάς, Μπαμπά;” Εικονογράφηση: Κατερίνα Βερούτσου, Ελληνοεκδοτική

 

Αν και ίσως περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, το θέμα της ατομικής διαφορετικότητας σε όλους τους τομείς εξακολουθεί να είναι ένα ζήτημα ιδιαίτερα λεπτό, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με παιδιά. Στις ομάδες που αποτελούνται από μικρές ηλικίες, και ιδιαίτερα στο σχολείο, οποιασδήποτε μορφής ‘απόκλιση’ μπορεί εύκολα να αποτελέσει στόχο εμπαιγμών, που πολλές φορές οδηγεί στην περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό του ατόμου.

 

Λέγοντας ‘απόκλιση’, νοείται οτιδήποτε ξεφεύγει από τα γενικώς αποδεκτά στερεότυπα – είτε αυτό αφορά κάτι που είναι προφανές, όπως μια εμφανισιακή λεπτομέρεια (ένα σπάνιο χρώμα μαλλιών, ας πούμε) ή ένας τρόπος ομιλίας, είτε κάτι που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά, αλλά έχει να κάνει με την ουσία της προσωπικότητας του ατόμου, για παράδειγμα: υψηλή ευφυία, νοητική στέρηση, μια συνήθεια ή σεξουαλική προτίμηση. Όσο κι αν η κοινωνία μας θέλει να πιστεύει ότι έχει προχωρήσει κι ότι είναι έτοιμη ν’ αποδεχτεί τα πάντα, πρακτικά έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει για να φτάσει σ’ αυτό το σημείο.

 

Οι κοινωνικές προκαταλήψεις δεν εξαντλούνται μόνο σε προφανείς εκφάνσεις του ‘διαφορετικού’, αλλά επεκτείνονται και στην καθημερινότητά μας, ακόμα και στις οικογενειακές και φιλικές μας σχέσεις. Εύκολα θα χαρακτηρίσουμε κάποιον με τρόπο διόλου κολακευτικό επειδή, για παράδειγμα, είναι πολύ ευαίσθητος ή ακόμα κι επειδή μπορεί να είναι περισσότερο έξυπνος από τη χρυσή μετριότητα που η κοινωνία μπορεί να ανεχτεί.

 

Ο Βασίλης Κουτσιαρής σκύβει με ευαισθησία και ποιητικότητα σ’ αυτό το θέμα και το γενικότερο πλαίσιό του, μέσα από ένα τρυφερό, αλληγορικό παραμύθι, επιστρατεύοντας καίριους συμβολισμούς για να περάσει το μήνυμά του.

 

Σε έναν εξοχικό δρόμο, μια σειρά από δέντρα μεγαλώνουν με τη φροντίδα ενός ανθρώπου, ο οποίος τα περιποιείται όλα με την ίδια αγάπη. Ωστόσο ένα από τα δέντρα είναι διαφορετικό στην όψη, κι αυτό το κάνει να ξεχωρίζει από την υπόλοιπη ομάδα. Αν και η ιδιαιτερότητα της ‘κατασκευής’ του δεν στερεί τίποτα από την προσωπικότητά του, δέχεται διάφορα περιπαικτικά και περιφρονητικά σχόλια, καθώς όλοι στέκονται στο γεγονός ότι διαφέρει και κανείς δεν φαίνεται να προσέχει ότι χάρις σ’ αυτό ακριβώς είναι κάποιες φορές σε πολύ καλύτερη θέση από τους ‘κανονικούς’ άλλους.

 

«[…]Την επόμενη μέρα, όπως κάθε μέρα σχεδόν, κατέφτασαν. Οι πεταλούδες μου! Πανέμορφες, η καθεμιά τους ξεχωριστή! Με μοβ, άσπρα, κίτρινα φτερά. Μπερδεύονταν στα κλαδιά μου και αρχίζαμε τα παιχνίδια. Οι ώρες περνούσαν χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Τα υπόλοιπα δέντρα φιλοξενούσαν τους αετούς και τα γεράκια. Κάθονταν στις κορφές των κλαδιών τους και τους διηγούνταν ιστορίες από τους τόπους που επισκέπτονταν. Τι βαρεμάρα! σκεφτόμουν κάθε φορά που τους έβλεπα. Όταν με κοίταζαν μάλιστα, κουνούσα κοροϊδευτικά τα φύλλα μου.»

 

Αυτό το πλατύφυλλο δέντρο με τα ανοιχτά κλαδιά, που διέφερε από τα άλλα του είδους του, είχε τη δυνατότητα να φιλοξενεί αυτές τις όμορφες πεταλούδες, κάτι που τα άλλα δε μπορούσαν να κάνουν, κι ακριβώς επειδή αυτό ήταν πέρα από τα αναμενόμενα, πέρα από τα στερεότυπα δηλαδή, δεν έμπαιναν στον κόπο να δουν το όλο θέμα από την άλλη του πλευρά. Τους αρκούσε που εκείνο το δέντρο, το ένα και μοναδικό, ήταν διαφορετικό κι αυτό ήταν αρκετό για να το καταδικάσουν στην απομόνωση. Και το ίδιο έκανε και ο άνθρωπος που φρόντιζε τα δέντρα, ο ‘πατέρας’ τους.

 

Ωστόσο αυτή η ιδιαιτερότητα είναι που θα βοηθήσει κάποια κρίσιμη στιγμή το δέντρο να σώσει τη ζωή του ‘πατέρα’ του. Και τότε μόνο εκείνος θα καταλάβει πόσο λάθος στάση είχε κρατήσει όλο τον προηγούμενο καιρό.

 

Τα μηνύματα είναι πολλά, και περνάνε με έναν τρόπο διακριτικό και συνάμα εύστοχο, χωρίς άσκοπους διδακτισμούς. Και δεν είναι καθόλου τυχαία η επιλογή των δέντρων γι’ αυτούς τους συμβολισμούς.

 

Βασίλης Κουτσιαρής

 

Ο άνθρωπος πάντα είχε και θα έχει άρρηκτη σχέση με τη γη, με το χώμα. Τα δέντρα έχουν ρίζες βαθιά στη γη που δεν είναι εύκολο να κοπούν – όπως και η σχέση γονιού-παιδιού. Σε μια σκηνή με πολύ νόημα και ιδιαίτερη σημασία για όλη την ιστορία, ο ‘πατέρας’ κόβει τα κλαδιά του δέντρου σε μια προσπάθεια να το κάνει ίδιο με όλα τα υπόλοιπα, αλλά διαπιστώνει ότι αυτό δεν είναι λύση. Εκείνος είναι που πρώτος το μετανιώνει, γιατί στο βάθος, στο υποσυνείδητο, ξέρει ότι το καθήκον του είναι να αποδεχτεί και να αγαπήσει το ‘παιδί’ του γι’ αυτό που είναι, χωρίς να προσπαθήσει να το αλλάξει.

 

Η διαφορετικότητα, σε όποια μορφή κι αν εκδηλώνεται και ό,τι κι αν αφορά, είναι που κάνει τους ανθρώπους ξεχωριστούς και τους δίνει κοινωνική ταυτότητα και μοναδικότητα. Ο ‘πατέρας’ του δέντρου συνειδητοποίησε ότι κόβοντας τα κλαδιά του ‘παιδιού’ του, του στέρησε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της προσωπικότητάς του, κι αυτό είχε αντίκτυπο όχι μόνο στο ίδιο, αλλά και στον περίγυρό του.

 

Η συγκινητική και δυνατή αυτή ιστορία ζωντανεύει ιδανικά με τις πολύ όμορφες εικόνες της Κατερίνας Βερούτσου.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top