Fractal
Home / Κριτική θεάτρου / Μαθήματα ζωής από την Λωξάντρα
21/12/2016, 12:19 μμ

Μαθήματα ζωής από την Λωξάντρα

Γράφει η Μαρία Βρέντζου // *

 

lwxantra_1

 

«Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου, σκηνοθεσία – διασκευή – ερμηνεία: Άννα Βαγενά

 

Κατά τη διάρκεια του θεατρικού φεστιβάλ «Καρακωνσταντάκης Αντώνης», παρουσιάστηκε στο Ηράκλειο Κρήτης η παράσταση «Λωξάντρα» με την Άννα Βαγενά, η οποία και παίζεται στην Αθήνα στο θέατρο Μεταξουργείο. Η γνωστή ηθοποιός διασκεύασε σε μονόλογο το ομότιτλο βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου όπου εξιστορείται η ζωή της γιαγιάς της, που έζησε στην Πόλη από το 1824 έως το 1914. Στόχος της συγγραφέως, που γράφει αυτό το πρώτο μυθιστόρημά της στα 66 της χρόνια, είναι να μεταδώσει τις γνώσεις της για την ρωμιοσύνη στην Κωνσταντινούπολη, δηλαδή τα ήθη, τα έθιμα, τις συνήθειες και το πνεύμα της εποχής

Ο χήρος Δημητρός, για το χατίρι των παιδιών του, παντρεύεται την τριαντάχρονη Λωξάντρα, μία νταρντάνα, μερακλού με το φαγητό και τη μαγειρική. Η δυναμική αυτή ηρωίδα, από το βασίλειο της κουζίνας της, θα διευθύνει για 60 χρόνια τις τρεις γενιές της ανασυνθεμένης οικογένειάς της, με μοναδικά της όπλα την αγάπη, την αλληλεγγύη, την αυταπάρνηση, τη δοτικότητα και την ευαισθησία. Η Λωξάντρα γουστάρει το κάθε τι. «Και τις ελιές και το χαβιάρι. Και τη βροχή και τη λιακάδα». Έχει μάθει να χαίρεται που ζει, που βλέπει, που ακούει. Εν ολίγοις, κερδίζει με το σπαθί της μία ευτυχισμένη ζωή και δίνει μαθήματα επιβίωσης σ’ όποιον έρθει σε επαφή με την πληθωρική της προσωπικότητα. Μέσα από μία πολυπολιτισμικότητα που οδηγεί στην συνύπαρξη της ανατολής με τη δύση, δηλαδή στην συνύπαρξη της ύλης με το πνεύμα, περιγράφεται η καθημερινότητα στους ρωμιομαχαλάδες, με τα γλέντια, τις φιλικές επισκέψεις που διαρκούν εβδομάδες, τα τραπεζώματα και τ’ αλισβερίσια με Τούρκους, Αρμένιους, Εβραίους, Κούρδους, Σλάβους και Ευρωπαίους.

Εξαιρετικά δύσκολο το εγχείρημα με το οποίο καταπιάστηκε η Άννα Βαγενά. Καταρχήν δεν είναι καθόλου απλό να μετατρέψεις ένα πολυπρόσωπο και τριτοπρόσωπο στην αφήγηση βιβλίο σε μονόλογο. Η διασκευή κατάφερε να διατηρήσει το ύφος και τη γλώσσα μίας Πολίτισσας νοικοκυράς, όμως κάποια αφηγηματικά, ακόμη και φιλοσοφικά κομμάτια του μυθιστορήματος, που ξεφεύγουν από τον καθημερινό τρόπο ομιλίας, όπως η περιγραφή φερ’ ειπείν του μεγαλείου της Αγίας Σοφίας, ηχούσαν ξένα, βαρύγδουπα και στομφώδη στο στόμα μιας λαϊκής γυναίκας, θυμίζοντας διδακτική παράσταση που προσπαθεί να εκβιάσει την ιστορική συνείδηση του θεατή. Επίσης, στην προσπάθεια να αποδοθούν τα διαλογικά μέρη του βιβλίου, γινόταν μία κουραστική επανάληψη των ρημάτων «είπα –είπε», «λέω – λέει» που έδιναν στην έκφραση μία απλουστευτική προφορικότητα που δεν ισοδυναμεί μ’ αυτό που θεωρείται άρτια θεατρική γλώσσα.

 

lwxantra_2

 

Σίγουρα η Άννα Βαγενά ανακάλυψε ερμηνευτικά τον πυρήνα της ύπαρξης της Λωξάντρας, δεν τα κατάφερε όμως με κάποιους απ’ τους δευτερεύοντες χαρακτήρες των οποίων τη φωνή μιμείται η ομώνυμη ηρωίδα. Στο δεύτερο μέρος της παράστασης, η ηθοποιός εξισορρόπησε τον ρυθμό της συνεχούς εναλλαγής του ρόλου της από το κωμικό στο δραματικό, από τη χαρά στη λύπη, ίσως και να λειτούργησε καλύτερα το κείμενο, ενώ μας χάρισε μία σκηνή υποκριτικής κορύφωσης με την όλη διαδικασία της γέννας. Η εποχή αποδόθηκε πετυχημένα με τη βοήθεια  της μουσικής, των κοστουμιών και του ζεστού σκηνικού από το εσωτερικό ενός σπιτιού, με έπιπλα, αντίκες, ακόμη και ένα εικονοστάση. Όμως, ήταν ακατανόητες οι επιθεωρησιακού χαρακτήρα αναφορές σε γεγονότα της σύγχρονης επικαιρότητας που προσπαθούσαν να μετατρέψουν το συγκεκριμένο είδος παράστασης σε κάτι άλλο.

«Τυχερή ήταν η Λωξάντρα στη ζωή, τυχερή και στο θάνατό της». Έχοντας βιώσει την περίοδο της ακμής του ελληνισμού στην Πόλη, πέθανε Ιούλη του 1914, ένα μήνα πριν ξεσπάσει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. «Ανοίγει ο Άδης το στόμα του, αρχίζει ποτάμια το αίμα να κυλάει. Καινούργια εποχή γεννιέται». Καινούργια, σαν και τη δική μας.

 

 

* Η Μαρία Βρέντζου γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης το 1973. Σπούδασε Marketing Management στο Deree College και νομικά στα πανεπιστήμια του Cardiff και Buckingham. Εργάζεται ως δικηγόρος και αρθρογραφεί με θέμα το θέατρο στην ηρακλειώτικη εφημερίδα «Πατρίς». 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top