Fractal

22 Oκτωβρίου – Λουί Αλτουσέρ

Επιμέλεια: Δήμητρα Ντζαδήμα //

 

Ο Λουί Αλτουσέρ, που έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, το 1990 κατέχει μια σημαντική θέση στη σύγχρονη θεωρητική, ριζοσπαστική, φιλοσοφική, πολιτική σκέψη. Θεωρείται ιδρυτής του δομικού μαρξισμού. Προσπάθησε να διαμορφώσει στοιχεία μιας πρωτότυπης μαρξιστικής φιλοσοφίας και ταυτόχρονα αναμετρήθηκε με το ευρύτερο ερώτημα του ρόλου της φιλοσοφίας ως ιδιαίτερης θεωρητικής ενασχόλησης, αναδεικνύοντας το βαθύτερο πολιτικό της περιεχόμενο και την εξάρτησή της –σε τελικά ανάλυση– από τις εξελίξεις της πάλης των τάξεων.

 

 

Υπήρξε καλός μαθητής και κατάφερε το 1939 να εισαχθεί στην École normale supérieure στο Παρίσι. Στα χρόνια αυτά ήταν φανατικός Ρωμαιοκαθολικός και μέλος της θρησκευτικής οργάνωσης “Καθολική Δράση”. Αμέσως μετά την κήρυξη του πολέμου με τη Γερμανία θα επιστρατευτεί. Θα σταλεί στη γερμανία σε στρατόπεδο εργασίας στο Σλέσβιχ. Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα αφεθεί ελεύθερος και θα επανέλθει στη σχολή του και στις σπουδές στη φιλοσοφία. Εντούτοις, ο πόλεμος και η κράτησή του στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης θα του προκαλέσουν ψυχολογικά προβλήματα που θα τον ταλαιπωρήσουν ως το τέλος της ζωής του.

Στις δεκαετίες 1950 και 1960 μπαίνει σε μια ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο της ζωής του. Στρέφεται στη Φιλοσοφία της ιστορίας, αρθρογραφεί σε μια σειρά περιοδικά και συγγράφει το έργο του για τον Μοντεσκιέ “Η πολιτική και η ιστορία και άλλες μελέτες”. Παράλληλα, το 1956 με την Αποσταλινοποίηση έρχεται σε σύγκρουση με τον Ροζέ Γκαροντί και τον Ζαν Πωλ Σαρτρ που υποστηρίζουν την επαναφορά του πρώιμου Μαρξιστικού ουμανισμού. Ταυτόχρονα άσκησε σφοδρή κριτική στον οικονομισμό. Στις κριτικές του υιοθέτησε στοιχεία της Μαοϊκής κριτικής στο λεγόμενο σοβιετικό ή σοβιετικογενή Μαρξισμό, χωρίς ωστόσο να ενταχθεί στο μαοϊκό ρεύμα. Το 1968 διοργανώνει στην ENS μαζί με τον Ετιέν Μπαλιμπάρ και άλλους Μαρξιστές τα Μαθήματα Φιλοσοφίας για επιστήμονες τα οποία όμως διακόπτονται από την εξέγερση του Γαλλικού Μάη. Αρχικά κράτησε επιφυλάξεις για τις εξελίξεις, αλλά γρήγορα εξέφρασε τον ενθουσιασμό του για αυτές καθώς και για την επιρροή τους στη Φιλοσοφία. Μάλιστα χαρακτήρισε το Μάη ως Μαζική Ιδεολογική Εξέγερση. Το 1970 συγγράφει το περίφημο έργο του “Ιδεολογία και ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους”

Η ψυχολογική κατάσταση του -έπασχε από μανιοκαταθλιπτική ψύχωση- το 1980 επιδεινώθηκε ραγδαία. Στις 16 Νοεμβρίου θα στραγγαλίσει τη γυναίκα του, χωρίς να έχει συνείδηση της πράξης του. Αμέσως μετά το γεγονός αυτό εισάγεται σε νοσοκομείο. Κρίθηκε δικαστικά ακαταλόγιστος. Έκτοτε πέρασε μεγάλα χρονικά διαστήματα σε ψυχιατρεία, ενώ η ψυχική του κατάρρευση τον εμπόδισε να συνεχίσει το έργο του. Πεθαίνει το 1990 από καρδιακό επεισόδιο. Το έργο του αναγνωρίστηκε κατά κύριο λόγο μετά θάνατον.

Έχει πει:


– “Δεν υπάρχει ζωή χωρίς ξόδεμα, χωρίς ρίσκο, άρα χωρίς έκπληξη και …η έκπληξη είναι όχι μόνο κομμάτι της ζωής αλλά είναι η ίδια η ζωή στην έσχατή της αλήθεια”

– “Ναι, το μέλλον διαρκεί πολύ.”

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top