Fractal
Home / Μεταφράσεις / Leonard Cohen: «Ο δρόμος για τη Λάρισα» (Μετάφραση – μέρος Β’)
31/01/2018, 10:13 πμ

Leonard Cohen: «Ο δρόμος για τη Λάρισα» (Μετάφραση – μέρος Β’)

Επιλογή-μετάφραση-επίμετρο: Βασίλης Πανδής // *

 

Διαβάστε το Α’ μέρος του αφιερώματος >>

 

 

Πάρε τούτη την αποθυμιά

 

Άντρες πολλοί αγάπησαν αυτά τα καμπανάκια

Που ‘χεις στο χαλινό δεμένα

Και όσοι σε ποθήσαν

Αυτά που πάντα θα ζητούν τώρα τα ‘χουν ‘υρεμένα

Την ομορφιά σου τη χαμένη για σένα

Καθώς χαμένη και γι’ αυτούς

 

Ω πάρε από τη γλώσσα μου ετούτη την αποθυμιά

Όλα τ’ άχρηστα έργα ετούτων των χεριών

Άσε την ομορφιά σου σπασμένη να δω

Όπως θα έκανες για κάποιον που αγαπάς

 

Είν’ το κορμί σου προβολέας

Κι η φτώχεια μου στο φως

Τη σπλαχνιά σου θα ‘θελα να δοκιμάσω

Ώσπου ν’ ακουστεί η κραυγή:

«Και την πλεονεξία μου θα δοκιμάσεις τώρα»

Και όλα εξαρτώνται

Από το πόσο κοντά μου κοιμάσαι

 

Μόνο πάρε από τη γλώσσα μου ετούτη την αποθυμιά

Τα έργα μου όλα τα μοναχικά

Άσε σπασμένη να δω την ομορφιά

Όπως θα έκανες για κάποιον που αγαπάς

 

Πεινασμένος καθώς αψίδα

Που από μέσα της επέρασε ολάκερος στρατός

Πίσω σου στέκω στα ερείπια ερείπιο εγώ

Με τα ρούχα σου τα χειμωνιάτικα,

Με τα σκισμένα τα λουριά των σανδαλιών

Πόσο μ’ αρέσει να σε βλέπω γυμνή να κάθεσ’ εκεί

Και πιο πολύ από πίσω

 

Ω πάρε από τη γλώσσα μου ετούτη την αποθυμιά

Όλα τ’ άχρηστα έργα ετούτων των χεριών

Λύσε για μένα το φουστάνι σου το μπλε

Όπως θα έκανες για κάποιον που αγαπάς

 

Είσαι πιστή σ’ έναν άντρα καλύτερο

Μα φοβάμαι πως σ’ εγκατέλειψε εκείνος

Άσε με λοιπόν να κρίνω το δεσμό σου

Μες στο δωμάτιο αυτό

Που καταδίκασα και το δικό μου το δεσμό

Κι ακόμα θα φορέσω τούτα τα παλιά δαφνόφυλλα

Που απόσεισε απ’ το κεφάλι του αυτός

 

Μόνο πάρε από τη γλώσσα μου ετούτη την αποθυμιά

Όλα τ’ άχρηστα έργα ετούτων των χεριών

Άσε την ομορφιά σου σπασμένη να δω

Όπως θα έκανες για κάποιον που αγαπάς

Όπως θα έκανες για κάποιον που αγαπάς

 

 

 

Σημάδια δεν αφήνει η αγάπη η αληθινή

 

Ως η ομίχλη ίχνος δεν αφήνει

Στο σκοτεινό πράσινο λόφο

Έτσι και το σώμα μου ίχνος δεν αφήνει

Απάνω σου κι ούτε ποτέ θ’ αφήσει

 

Μεσ’ απ’ τα παράθυρα στη σκοτεινιά

Το πηγαινέλα των παιδιών

Σαν βέλη δίχως στόχους

Σαν αλυσίδες των χιονιών

 

Σημάδια δεν αφήνει η αγάπη η αληθινή

Εσύ κι εγώ αν είμαστε ένα

Μες στην αγκαλιά μας θα χαθεί

Όπως τ’ αστέρια εμπρός στον ήλιο

 

Ως ένα φύλλο ενώ πέφτει μπορεί

Στον αέρα μια στιγμή να σταθεί

Έτσι το κεφάλι σου στο στήθος μου

Έτσι το χέρι στα μαλλιά σου

 

Νύχτες πολλές τα καταφέρνουνε

Χωρίς αστέρια και φεγγάρι

Έτσι θα τα καταφέρουμε κι εμείς

Όταν ο ένας για μακριά το δρόμο θα ‘χει πάρει

 

Σημάδια δεν αφήνει η αγάπη η αληθινή

Εσύ κι εγώ αν είμαστε ένα

Μες στην αγκαλιά μας θα χαθεί

Όπως τ’ αστέρια εμπρός στον ήλιο

 

 

 

Καρδιά μονάχη

 

Σε χαιρετώ από την άλλη πλευρά

Της απελπισίας, του καημού

Με μιαν αγάπη τόσο απέραντη και τσακισμένη

Που θα σε βρει παντού

 

Και τραγουδάω για τον καπετάνιο

Που το καράβι του ακόμα δεν έχει φτιαχτεί

Για τη μπερδεμένη μάνα

Με την κούνια αδειανή

 

Για την καρδιά που είναι μονάχη

Την αβασίλευτη ψυχή

Και για την πρίμα μπαλαρίνα

Που να χορέψει δεν μπορεί

 

Στις μέρες της ντροπής που έρχονται

Στης άγριας δυστυχίας τις νυχτιές

Και αν οι υποσχέσεις σου επιστρέφονται

Συ κράτα τες ακέραιες

 

Κράτα τες για τον καπετάνιο

Που το καράβι του ακόμα δεν έχει φτιαχτεί

Για τη μπερδεμένη μάνα

Με την κούνια αδειανή

 

Για την καρδιά που είναι μονάχη

Την αβασίλευτη ψυχή

Και για την πρίμα μπαλαρίνα

Που να χορέψει δεν μπορεί

 

 

 

Δεν έχ’ η αγάπη γιατρειά

 

Σ’ αγαπούσα για καιρό πολύ

Κι αυτή η αγάπη, ξέρω, είν’ αληθινή

Κι ας έχουν όλα πια χαθεί

Δεν θα αλλάξει το πώς νιώθω εγώ

Και δεν πιστεύω πως ο χρόνος

Θα γιατρέψει τούτη τη λαβωματιά,

Δεν έχει, δεν έχει, δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

 

Πονώ για σένανε μωρό μου

Δεν μπορώ να προσποιηθώ

Γυμνή ζητάω να σε δω

Στο κορμί και στο μυαλό

Συνήθεια μου χεις γίνει

Δεν μπορώ να σε χορτάσω πια

Δεν έχει, δεν έχει, δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

 

Δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

Δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

Τα διαστημόπλοια στα ουράνια πετάν

Τα ιερά βιβλία είν’ ανοιχτά

Γιατροί μέρα και νύχτα στη δουλειά

Μα δεν θα βρουν ποτέ για την αγάπη γιατρειά

Δεν είναι φάρμακο ή πιοτό

Τίποτ’ αρκετά αγνό για να ‘ναι της αγάπης γιατρειά

 

Στο λεωφορείο σε βλέπω, στο μετρό

Να ξαπλώνεις, να ξυπνάς μ’ εμένα

Βλέπω το χέρι, τα μαλλιά

Και τα βραχιόλια και τη χτένα

Και σε φωνάζω, σε φωνάζω

Αλλά όχι αρκετά γλυκά

Δεν έχει, δεν έχει, δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

 

Σ’ αυτή την άδεια μπήκα εκκλησιά

Δεν είχα πού να πάω

Όταν η φωνή η πιο γλυκιά

Ψιθύρισέ μου στην ψυχή

Δεν χρειάζομαι συγχώρεση οπού σ’ αγάπησα τόσο πολύ

Γραμμένο είναι στις γραφές

Γραμμένο και με αίμα

Ως κι οι αγγέλοι το κηρύξανε από ψηλά

Δεν έχει, δεν έχει, δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

 

Δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

Δεν εχ’ η αγάπη γιατρειά

Τα διαστημόπλοια στα ουράνια πετάν

Τα ιερά βιβλία είν’ ανοιχτά

Γιατροί μέρα και νύχτα στη δουλειά

Μα δεν θα βρουν ποτέ για την αγάπη γιατρειά

 

 

 

Ύμνος

 

Τα πουλιά τραγουδήσαν

Στο αρχίνημα της μέρας

«Ξεκίνα και πάλι»

Τ’ άκουγα να λεν

Κανείς μη μένει

Σε ό,τι διαβαίνει

Ή σε ό,τι να γεννηθεί προσμένει

 

Οι πολέμοι

Θα γίνουν ξανά

Το θείο περιστέρι

Θα αιχμαλωτιστεί ξανά

Θ’ αγοραστεί θα πουληθεί

Κι αγορασμένο ξανά

Δεν το προσμένει λευτεριά

 

Όποια καμπάνα αντέχει ας ηχεί

Ξέχνα την τέλεια προσφορά

Υπάρχει σε όλα μια σχισμή

Κι έτσι το φως περνά

 

Σημεία ζητήσαμε

Και σημεία σταλθήκαν

Η γέννα προδομένη

Κι ο γάμος σωμένος

Η χηρεία

Της κάθε κυβέρνησης

Σημεία για όλους, να δούνε

 

Άλλο δεν πάει τώρα πια

Μ’ αυτό το σκορποχώρι

Ενόσω στα παλάτια του φονιά

Οι προσευχές ακούονται φωναχτά

Μα καλέσαν, καλέσαν

Κεραυνού τη μαύρη συννεφιά

Και θα τ’ ακούσουν από μένα

 

Όποια καμπάνα αντέχει ας ηχεί

Ξέχνα την τέλεια προσφορά

Υπάρχει σε όλα μια σχισμή

Κι έτσι το φως περνά

 

Προσθέστε τα μέρη

Μα τη σούμα δε θα βρείτε

Στο δρόμο χυθείτε

Μα είν’ το τύμπανο βουβό

Καθεμιά, καθεμιά καρδιά

Στην αγάπη σαν πρόσφυγας

Θα ‘ρθει και θα ‘ρθειτε

 

Όποια καμπάνα αντέχει, ας ηχεί

Ξέχνα την τέλεια προσφορά

Υπάρχει σε όλα μια σχισμή

Κι έτσι το φως περνά

 

 

 

Επίμετρο

 

“A lullaby for suffering”

Leonard Cohen, You want it darker

 

Ο Leonard Cohen (1934-2016) ήταν ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες του εικοστού αιώνα· ταλαντούχος ποιητής και καθηλωτικός τραγουδοποιός με μια καλλιτεχνική πορεία εξήντα και πλέον χρόνων, κατά την οποία συντρόφευσε και συντροφεύει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ξεκίνησε να γράφει ποιήματα κατά την εφηβεία του και εξέδωσε την πρώτη του συλλογή το 1956. Μέσα στην επόμενη δεκαετία εξέδωσε τρεις ακόμα ποιητικές συλλογές, καθώς και τα δυο του μυθιστορήματα, τα οποία συνέγραψε κατά την καθοριστική για τη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού του στίγματος διαμονή του Ύδρα. Την ίδια εποχή, στράφηκε ενεργά στην τραγουδοποιία, η οποία έκτοτε αποτέλεσε το επίκεντρο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.

Σημαντικό ρόλο στη ζωή και στην Τέχνη του διαδραμάτισαν η υπαρξιακή αγωνία και η θρησκευτική αναζήτηση, με συνεχείς τις αναφορές στη Βίβλο, καθώς και στο ζεν βουδισμό, του οποίου υπήρξε και μοναχός.

Ο άλλος κύριος άξονας του έργου του Cohen παρέμεινε πάντοτε ο έρωτας. Έτσι, τόσο στα ποιήματα όσο και στα τραγούδια του κυριάρχησαν ο πόθος και το πάθος, αλλά και η συντριβή και η απογοήτευση, ενώ σε τόνο εξομολογητικό ο καλλιτέχνης μίλησε και για το σεξ, θέλοντας να εκφράσει άλλοτε τον προσωπικό του πόθο και άλλοτε τους προβληματισμούς του γύρω από τις σεξουαλικές σχέσεις των ανθρώπων, όπως αυτές διαμορφώνονται στο σύγχρονο κόσμο.

Δημουργικός μέχρι και το τέλος της ζωής του, δεν σταμάτησε ποτέ να αποτελεί έναν από τους ιδανικότερους εκπροσώπους αυτού που ο George Saunders αποκαλεί «ριζοσπαστική τρυφερότητα»· δεν σταμάτησε ποτέ να μας προσφέρει τρυφερές ελεγείες για έρωτες φλογερούς, χαμένους και ξανακερδισμένους, με φόντο έναν κόσμο ο οποίος μεταμορφώνεται σε κινούμενη άμμο απειλώντας να καταπιεί τους πάντες και τα πάντα· δεν σταμάτησε ποτέ να μας προσφέρει αίνους της ομορφιάς, η οποία πάντοτε θα υπάρχει – αρκεί να ξέρει κανείς πού να κοιτάξει για να τη βρει.

 

Τα ποιήματα και τα τραγούδια

Τα ποιήματα και τα τραγούδια που παρουσιάστηκαν στα δυο μέρη αυτού του αφιερώματος αποτελούν, βεβαίως, ένα πολύ μικρό (πλην ενδεικτικό) δείγμα του έργου του Leonard Cohen. Τα ποιήματα προέρχονται από τις συλλογές: “Let us compare mythologies” (1956), “The spice-box of Earth” (1961), “Selected poems 1956-1968” (1968), “The energy of slaves” (1972). Τα τραγούδια προέρχονται από τους δίσκους: “New skin for the old ceremony” (1974), “Death of a ladies’ man” (1977), “Various positions” (1984), “I’m your man” (1988), “The future” (1992).

 

 

Τα μεταφράσματα αφιερούνται στη Βάσω.

Κέρκυρα, Νοέμβριος 2016 – Δεκέμβριος 2017

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top