Fractal
Home / ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ / Συνεντεύξεις συγγραφέων / Λένα Λόππα: “Ο τόπος είναι καταλυτικός στη λογοτεχνία, όπως και ο χρόνος.”
24/06/2015, 4:30 μμ

Λένα Λόππα: “Ο τόπος είναι καταλυτικός στη λογοτεχνία, όπως και ο χρόνος.”

Συνέντευξη στην Πέρσα Κουμούτση //

 

λοππα

 

Μετά τα μυθιστορήματα «Τ’ άσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης» και «Εμιγκρέ», η Λένα Λόππα επανέρχεται με την «Απαγορευμένη Πατρίδα» ολοκληρώνοντας κατά κάποιον τρόπο μιαν άτυπη τριλογία.

 

-Αγαπητή κα Λόππα, το τελευταίο σας μυθιστόρημα αποτελεί το τρίτο, αυτοτελές μέρος μιας τριλογίας, που ξεκίνησε με το «Τ’ άσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης», συνεχίστηκε με τους «Εμιγκρέ» και ολοκληρώνεται τώρα με την «Απαγορευμένη Πατρίδα», που μόλις κυκλοφόρησε. Ποια ήταν η αφορμή για τη συγγραφή αυτού του τρίτομου έργου;

Τα πρωταγωνιστικά πρόσωπα των βιβλίων μου, πρόσωπα αυθεντικά/υπαρκτά, που χρόνια κουβαλούσα μέσα μου, μια και οι ζωές μας συναντήθηκαν σε κάποια χρονική στιγμή, έμοιαζαν να με καλούν να μιλήσω για τις γεμάτες ανατροπές ζωές τους. Η αφορμή, βέβαια, δόθηκε αρκετά αργά και ξεκίνησε μάλλον από ένα ξεχείλισμα προσωπικών συναισθημάτων, που αποτυπώνονται κυρίως στο πρώτο μου βιβλίο. Από αυτό άλλωστε περνούν και όλα τα μυθιστορηματικά πρόσωπα της τριλογίας, άλλοτε φευγαλέα, άλλοτε πιο δυναμικά, ενώ στα επόμενα δύο βιβλία αναλαμβάνουν πια πρωταγωνιστικούς ρόλους.

 

-Και στα τρία βιβλία λοιπόν, τα πρόσωπα συνδέονται μεταξύ τους, οι ζωές τους διαπλέκονται σε κάποιες σημαδιακές χρονικές στιγμές με τη δική σας και είναι υπαρκτά. Τι απαιτείται για να μεταπλάσει κανείς ένα υπαρκτό πρόσωπο σε «μυθιστορηματική/ λογοτεχνική persona»;

Όπως ανέφερα και προηγουμένως, τα πρόσωπα των βιβλίων μου είναι υπαρκτά. Από αυτή την άποψη, μια και οι ζωές τους μου ήταν γνώριμες, ήταν σχετικά εύκολο -φαινομενικά τουλάχιστον- να τις ξεδιπλώσω και να τις μεταπλάσω σε λογοτεχνικές περσόνες. Ωστόσο, υπήρχαν και δυσκολίες, όσον αφορά κυρίως στο μείγμα της ρεαλιστικής πραγματικότητας και της μυθοπλασίας. Εκεί ακριβώς, στον καμβά του έργου, κρύβεται και η αξία του. Να γίνονται, δηλαδή, τα πρόσωπα και τα γεγονότα πειστικά, αληθοφανή, αλλά να αφήνουν και περιθώρια στον αναγνώστη να φαντάζεται πίσω και πέρα από αυτά.

 

-Αν εξαιρέσουμε το πρώτο σας βιβλίο, που είναι το πλέον αυτοαναφορικό, οι υπόλοιποι κεντρικοί ήρωες των βιβλίων σας έχουν κοινά γνωρίσματα: Είναι δυναμικοί, τολμηροί, άνθρωποι που υπερέβησαν τους ίδιους τους εαυτούς, αλλά και τις ‘κοινωνικές νόρμες’ και μάλιστα σε εξαιρετικά δύσκολες εποχές. Μιλήστε μας, έστω επιγραμματικά, για αυτές τις υπερβάσεις.

Πράγματι, τα μυθιστορηματικά μου πρόσωπα, ακόμη και στο πρώτο βιβλίο, κάνουν κάποια στιγμή τη μεγάλη υπέρβαση. Τα γυναικεία κυρίως πρόσωπα αγνοούν μάλλον τον δυναμισμό, την τόλμη και το δημιουργικό πείσμα που διαθέτουν, ώσπου να εμφανιστεί μπροστά τους ο καταλύτης, το μεγάλο δίλημμα, η τρομερή ώρα της επιλογής. Και τότε, υπερβαίνοντας τα εσκαμμένα, τον ίδιο τον εαυτό τους και τις νόρμες της εποχής, κάνουν το μεγάλο άλμα, μη πιστεύοντας αρχικά και οι ίδιες ότι το τόλμησαν. Ίσως, χρειάζεται να φτάσει κανείς στα όρια του εαυτού του, για να το επιχειρήσει.

 

apagorevmeni_patrida-Και σε αυτό το βιβλίο το πρωταγωνιστικό πρόσωπο είναι γυναικείο. Ποια είναι τα κοινά γνωρίσματα του συγκεκριμένου προσώπου με τις προηγούμενες ηρωίδες σας, αλλά και με εσάς την ίδια;

Τα γυναικεία πρόσωπα των βιβλίων μου μοιάζουν αρχικά να μην είναι απόλυτα συνειδητοποιημένα. Ξεκινούν τη ζωή τους συμβατικά, μέσα σε ασφυκτικά οικογενειακά, κοινωνικά και πολιτικά πλαίσια, αλλά συνειδητοποιούνται σταδιακά, είτε μέσω ενός άλλου προσώπου που λειτουργεί στη ζωή τους καταλυτικά, είτε μέσα από τις οδυνηρές προσωπικές ή πολιτικές εμπειρίες τους.

 

-Επιλέξατε τον εμφύλιο πόλεμο ως ιστορικό πλαίσιο, μια περίοδο ιδιαίτερα επώδυνη, που έχει αφήσει ανοικτές πληγές. Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν να τη διαχειριστείτε;

Η αλήθεια είναι ότι η τραυματική περίοδος του εμφυλίου πολέμου υπήρξε για χρόνια ένα θέμα ταμπού. Νομίζω όμως ότι τελευταία εκδίδονται αρκετά βιβλία γύρω από αυτό. Είναι δύσκολο να το διαχειριστεί κανείς με απόλυτη αμεροληψία. Προσπάθησα, λοιπόν, να βάλω την ηρωίδα μου να αντιμετωπίζει αποστασιοποιημένα και κριτικά την όλη υπόθεση, αλλά και αργότερα τη στάση της Ρωσίας απέναντι στις εξεγέρσεις που διαδραματίζονται στις χώρες επιρροής της, σε αντίθεση με την οπτική γωνία του εραστή και μετέπειτα άντρα της, που μένει θρησκευτικά προσηλωμένος στις αρχές και στο αλάθητο του κόμματος.

 

-Σε όλα τα βιβλία σας κυριαρχεί το στοιχείο της ‘φυγής’. Άραγε αυτό οφείλεται σε προσωπική σας τάση;

Κοιτάξτε, είναι λογικό, όταν κανείς μαστίζεται από οδυνηρές καταστάσεις, να θέλει να δραπετεύσει. Είναι ανθρώπινο και θεμιτό. Το θέμα είναι να έχει τη σοφία να μην εμπλακεί σε χειρότερες, γιατί πάνω στη μέθη της φυγής ή στον πανικό, μπορεί να γίνουν μεγαλύτερα λάθη.

Πάντως, είναι σημαντικό να τολμά κανείς, να παίρνει το ρίσκο των αποφάσεών του. Κανείς δεν μπορεί να σου υποσχεθεί πως, επιλέγοντας διαφορετικά ή κάνοντας την υπέρβαση, θα βρεις τον παράδεισο. Αξίζει όμως να το κάνεις, για να δώσεις στον εαυτό σου μια άλλη ευκαιρία, για να του δείξεις ότι μπορείς να λειτουργήσεις και διαφορετικά, στηριζόμενος αποκλειστικά και μόνο στις δυνάμεις σου.

 

-Στο τελευταίο σας βιβλίο θίγετε ένα πολύ ευαίσθητο θέμα: εκείνο της εγκατάλειψης ενός παιδιού από τη μάνα του. Νομίζετε ότι ένα τέτοιο θέμα θα αγγίξει τον αναγνώστη ή θα τον απωθήσει;

Είναι πράγματι ένα πολύ λεπτό θέμα και δύσκολα κανείς μπορεί να συγχωρήσει μια τέτοια μάνα. Ωστόσο, το μαρτύριο της εγκατάλειψης των παιδιών της, οι τύψεις που τη βασανίζουν μια ολόκληρη ζωή, ο πόνος της που δεν ξέρει αν θα ξαναδεί τα παιδιά της και τελικά ο θάνατός της, την εξιλεώνουν κατά κάποιο τρόπο στα μάτια του αναγνώστη. Άλλωστε, ας μην ξεχνάμε ότι “ουδείς αναμάρτητος”.

 

-Αξίζει να κάνει η γυναίκα μια τέτοια υπέρβαση για έναν άντρα που αγαπά;

Νομίζω ότι σε εκείνη τη φάση του πάθους και του έρωτα, δεν μπορεί να κρίνει αντικειμενικά. Ο χρόνος θα της δείξει πόσο άξιζε να κάνει αυτή την υπέρβαση. Αν και σε καμιά περίπτωση, βέβαια, δεν κατανοείται η εγκατάλειψη των παιδιών για έναν άντρα. Οι πολιτικές όμως συνθήκες της εποχής ήταν εξόχως διαφορετικές. Η ηρωίδα μου, η Φανή, ούτε που το κατάλαβε πώς βρέθηκε ξαφνικά, από τη μια στιγμή στην άλλη, στην απέναντι όχθη, προσπαθώντας να ακολουθήσει τα ίχνη του αγαπημένου της.

 

-Η “τιμωρία” της ηρωίδας στο τέλος θυμίζει ένα είδος κάθαρσης. Συμφωνείτε;

Ναι, βέβαια, όπως στην αρχαία τραγωδία, ο ήρωας/η ηρωίδα που διαπράττει την “ύβρι”, τιμωρείται τελικά από τους θεούς. Είναι η θεία δίκη που φέρνει την ισορροπία και τη λύτρωση στην ψυχή του αναγνώστη.

 

-Και σε αυτό το βιβλίο, όπως και στα προηγούμενα, ο τόπος παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας και των ηρώων. Στ’ αλήθεια πόσο καθοριστικός μπορεί να είναι ένας τόπος στις ζωές μας, κατά τη γνώμη σας;

Ο τόπος είναι καταλυτικός στη λογοτεχνία, όπως και ο χρόνος. Είναι οι δυο συντεταγμένες, όπου στηρίζεται όλη η αφήγηση. Ο γενέθλιος χώρος/τόπος είναι η μήτρα στην οποία ξαναγυρνάμε πάντοτε, ακόμη και αν έχουμε γυρίσει όλο τον κόσμο. Είναι οι ρίζες μας και οι αναφορές μας. Από αυτή την άποψη, ο τόπος είναι καθοριστικός, όχι μόνο για τα λογοτεχνικά πρόσωπα και την αφήγηση, αλλά για όλους μας ανεξαιρέτως.

 

-Eυχαριστώ πολύ.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top