Fractal

«Κου Κλουξ Κλαν». Μύθοι και πραγματικότητες.

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

syntomi-istoria-tis-kkkΓιώργος Σχορετσανίτης, “Σύντομη Ιστορία της Κου Κλουξ Κλαν”, εκδόσεις 24 γράμματα, Αθήνα 2017.

 

 

O Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος (1861-1865) αντί να φέρει την ειρήνη στην διχασμένη αμερικανική κοινωνία (Βόρειοι και Νότιοι) αποτέλεσε την σπίθα για την έναρξη του φυλετικού πολέμου, των λευκών εναντίων των μαύρων. Ο γεωργικός Αμερικανικός Νότος πάντα στηριζόταν στο μαύρο εργατικό δυναμικό και οι σχέσεις μεταξύ λευκών – αφεντικών και μαύρων εργατών – σκλάβων ήταν σχέσεις υποτέλειας, εξευτελισμού και απόλυτης εκμετάλλευσης. Μια μικρή μερίδα αξιωματικών του στρατού των ηττημένων μην μπορώντας να αποδεχθεί την νέα κατάσταση με την κατάργηση της δουλείας, δημιούργησε παραμονές των Χριστουγέννων του 1965 στο Πουλάσκι της πολιτείας του Τενεσί την ρατσιστική οργάνωση «Κου Κλουξ Κλαν».

Ετυμολογικά η ονομασία παραπέμπει στην ελληνική λέξη κύκλος και οι ιδρυτές υιοθέτησαν λευκή αμφίεση με μυτερές κουκούλες, ενώ ως σύμβολο χρησιμοποιήθηκε ο καιόμενος σταυρός. Αυτή ήταν η πρώτη φάση της οργάνωσης, η οποία διήρκησε από το 1865 έως το 1871 περίπου και συμμετείχαν, δικαστές, σερίφηδες, στρατιωτικοί, έμποροι, κ.ά. Οι δολοφονίες, οι βιαιοπραγίες, οι καταστροφές σπιτιών, τα λιντσαρίσματα και ο εκφοβισμός ήταν οι κλασικές μέθοδοι της Κλαν.

 

Κουκουλοφόροι της «Κου Κλουξ Κλαν» της πρώτης περιόδου.

 

Η δεύτερη φάση (1915-1944) ήταν η φάση της μέγιστης ακμής (1924-1925), καθώς τα μέλη της υπολογίζεται ότι έφτασαν τα δύο εκατομμύρια. Οι διωγμοί τότε στράφηκαν ενάντια στους εβραίους, τους μετανάστες, τους ρωμαιοκαθολικούς και φυσικά τους μαύρους. Η αναγέννηση της Κλαν οφειλόταν κυρίως στην μεγάλη μετανάστευση και τις κοινωνικές αναταράξεις που προκάλεσε στον οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό τομέα. Η παρακμή άρχισε το 1930, λόγω των εσωτερικών συγκρούσεων, την παγκόσμια οικονομική ύφεση του 1929, των φορολογικών χρεών προς το κράτος και τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Έτσι, το 1944 η οργάνωση διαλύθηκε για να ξανασυσταθεί τη δεκαετία του 1950 και να αρχίσει ξανά την εγκληματική της δράση μέχρι και την επόμενη δεκαετία (1960) με δολοφονίες Αφροαμερικανών πολιτών.

Η ερμηνεία της δεύτερης αναγέννησης ήταν η δημιουργία κινημάτων ακτιβιστών για την ισότητα τόσο των ανθρώπων όσο και των δυο φύλων. Με άλλα λόγια, οι κοινωνικές μεταβολές οι οποίες οδήγησαν στον γνωστό «γαλλικό Μάη του 1968», το κίνημα των «παιδιών των λουλουδιών», οι πολλές φοιτητικές διαδηλώσεις και όλες οι ανάλογες κινητοποιήσεις που αφύπνισαν τους λαούς των ΗΠΑ και της Δυτικής Ευρώπης. Η εγκληματική οργάνωση αντιστάθηκε σε όλες αυτές τις προσπάθειες για εκδημοκρατισμό και ισότητα.

Σήμερα η οργάνωση αριθμεί μερικές χιλιάδες μέλη (μεταξύ 3000-8000), ενώ από το τέλος της δεκαετίας του 1990 η δραστηριότητά της έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί, καθώς οι Αφροαμερικάνοι έχουν σε μεγάλο βαθμό ενσωματωθεί στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό γίγνεσθαι των ΗΠΑ (αν και μεμονωμένα περιστατικά ρατσιστικής βίας, όχι απαραίτητα από την Κλαν, πάντα υπάρχουν) φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να εκλεγεί και ο πρώτος Αφροαμερικανός Πρόεδρος στην ιστορία της χώρας.

Όλα αυτά τα στοιχεία και ακόμα περισσότερα μπορεί να βρει ο φιλομαθής αναγνώστης στο νέο βιβλίο του γνωστού συγγραφέα Γιώργου Σχορετσανίτη Σύντομη Ιστορία της Κου Κλουξ Κλαν. Με τη χρήση ενός ιστορικού χρονικού άξονα, ο οποίος εκκινεί από τον 19ο αιώνα και καταλήγει στον 21ο, ο συγγραφέας παρουσιάζει με σύντομο, εύγληπτο και παραστατικό τρόπο την ιστορία της εγκληματικής οργάνωσης.  Η βαθιά γνώση της αμερικανικής ιστορίας, καθώς και η ενδελεχής μελέτη της ζωής του Αμερικανικού Νότου απόρροια πολλών ταξιδιωτικών εμπειριών, διαμονής και αναγνωσμάτων, επιτρέπουν στον Γιώργο Σχορετσανίτη μια αμερόληπτη, γλαφυρή και ουσιαστική παρουσίαση της δράσης της εγκληματικής οργάνωσης και των αιτιών που τη δημιούργησαν.

Ίσως ο καλύτερος επίλογος σε ένα βιβλίο που αναφέρεται στη ρητορική και στις πράξεις του φυλετικού μίσους να είναι μια μικρή παράγραφος από την ιστορική ομιλία «I have a dream» («Έχω ένα όνειρο») του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ το 1963 στην Ουάσιγκτον:

«[…]Έχω ένα όνειρο ότι μια μέρα στους κόκκινους λόφους της Τζάρτζαρα, οι γιοι των πρώτων σκλάβων και οι γιοι των πρώτων ιδιοκτητών θα μπορέσουν να καθίσουν μαζί στο τραπέζι της αδελφότητας[…]».

 

Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top