Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Το παρελθόν φυγείν αδύνατον
03/08/2016, 12:56 μμ

Το παρελθόν φυγείν αδύνατον

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

kryfosΔημήτρης Μαμαλούκας «Ο κρυφός πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών», εκδ. Κέδρος, σελ. 547

 

Αυτοκίνητα, εξαίσιοι εγκλεισμοί, ρολόγια, ποτά, malt, μουσικές, κρασιά, ατμόσφαιρα Ιταλίας και εκδίκηση, όλα τα έχει στο μάξιμουμ το καινούργιο αστυνομικό του Δημήτρη Μαμαλούκα «Ο κρυφός πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών», ακόμα και τους δυο ήρωες που αγαπήσαμε από την «Χαμένη Βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα» Νικόλα Μιλάνο και Γκαμπριέλε Αμπιάτι, που επιστρέφουν επτά χρόνια μετά. Στο μυθιστόρημα, εξάλλου, όλα επιστρέφουν: παλιές αγάπες και αμαρτίες, ανεξερεύνητοι φόνοι, χαμένοι «σύντροφοι», παλιοί λογαριασμοί. Η ανάγκη κοινωνικής δικαιοσύνης που εν τέλει δεν απονέμεται. Επειδή και οι τρομοκρατικές ομάδες είναι όπως- όλες- οι- καλές-οικογένειες, ο- πυρήνας -πάντοτε -εμείς. Όλα ξεφτίζουν στον χρόνο και το έγκλημα και οι ιδεολογίες μας, μονάχα η επιβίωση και η εκδίκηση καλά κρατεί. Και φυσικά η ανατροπή. Όπως σε κάθε καλό αστυνομικό μυθιστόρημα.

«Σε μια βρώμικη ιστορία που ‘ναι μπλεγμένοι εφτά τύποι ακούς πάντα οκτώ διαφορετικές ιστορίες…»

«Και ποια είναι η όγδοη;»

«Μα η αλήθεια, Νικόλα…»

Γκαμπριέλε Αμπιάτι

Ναι ο Γκαμπριέλε Αμπιάτι, ιδιόρρυθμος ερασιτέχνης ντετέκτιβ που μας σύστησε ο συγγραφέας στην «Χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα» και ο Νικόλα Μιλάνο, με τις μεγάλες βιβλιοθήκες του πατρός που εκποιεί κατά καιρούς για να ζήσει με το τραυματισμένο παρελθόν, επιστρέφουν σε μια ιστορία όπου όλοι και όλα επιστρέφουν: παλιοί πυρήνες των Ερυθρών Ταξιαρχιών, πάθη και λάθη από το παρελθόν, εραστές και προδότες, ιδεολογίες, ανάγκες και συμπεριφορές.

Εξάλλου «Το παρελθόν, το γαμημένο παρελθόν, ήταν σαν φίδι που κουλουριαζόταν αθόρυβα στα πόδια σου και σε δάγκωνε απροειδοποίητα. Δεν μπορείς να ξεφύγεις από το παρελθόν».

Και σ’ αυτήν την ιστορία, όλοι χρωστούν:

Ο συγγραφέας Ντίνο Μπατάλια, ο αγρότης Ρέντσο Γκαρέλα κι ο γερουσιαστής με το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συμμαχία Αντρέα Ρονκάτο στη νιότη τους και σε παλιούς τους συντρόφους, η Κιάρα Φοντάνα και ο Γκαμπριέλε Αμπιάτι ή Γκαμπ στα φαντάσματά τους και στο παλιό ερωτικό παρελθόν, ο φοιτητής Αλεσάντρο Φοντάνα στο νεκρό του πατέρα, η Βαλέρια Μπονίνι κι ο αδελφός της Μπομπ στον Αντρέα Ρονκάτο, ο φοιτητής Ματέο Ρινάλτι και η κοπέλα του Πάολα Λόντε στην επαναστατική ιδεοληψία τους και όλοι μαζί στους νεκρούς που είναι και το πιο σοβαρό.

Ο συγγραφέας φροντίζει σοφά να μας ενημερώσει για τους πρωταγωνιστές της ιστορίας εξ αρχής. Με τρία πλάνα εκ των οποίων τα δυο επαναλαμβάνονται σαν καλοσχεδιασμένα παζλ: Οι ήρωες με τις όποιες τους επαγγελματικές ιδιότητες που παραμένουν αμετακίνητα ίδιοι [το παρελθόν του καθενός δεν έχει θέση στο κοινωνικό στάτους του παρόντος] [ή μήπως έχει;]  Τα μέλη του πυρήνα «Φραντσέσκο Λαρούσο» των Ερυθρών Ταξιαρχιών με τα πραγματικά τους ονόματα ελλιπή, γνωστά είναι μονάχα των νεκρών, ωστόσο θα υπάρχουν πάντα τα «ονόματα μάχης» και τα καθήκοντά τους, εκείνα που έπραξαν ή δεν έπραξαν τότε στο Μιλάνο τον Μάρτιο του 1979 και τα οποία τριάντα χρόνια περίπου μετά θα τους κυνηγούν. Και «η καρτέλα εξαφανισμένου ατόμου». Τα δυο τελευταία, ονόματα, στοιχεία εξαφάνισης και πεπραγμένα θα συμπληρώνονται μέχρι την τελευταία σελίδα με έναν τρόπο σχολαστικό, σχεδόν μαθηματικό, αριστοτεχνικό. Ψηφίδα – ψηφίδα.

Ο χρόνος πηγαινοέρχεται, εξάλλου όλους μας καταδιώκει η σχεδόν επανάληψη μιας παρελθούσας μοιραίας για τη ζωή μας στιγμή. Η επιχείρηση απαγωγής «Σάντο Σπίριτο» του βιομήχανου Τζανπιέρο Ντε Σάντις που έγινε στο Μιλάνο στις 20 Μαρτίου 1979 και η σημερινή εξαφάνιση του νεαρού φοιτητή Αλεσάντρο Φοντάνα ξαφνικά από την Μπολόνια. Θα τον αναζητήσουν ο Γκαμπριέλε Αμπιάτι [χωρίς ιδιαίτερο κέφι είναι η αλήθεια] με τον Νικόλα Μιλάνο μετά από παράκληση της μητέρας του Κιάρας Φοντάνα. Κλειδί στην υπόθεση θα είναι το καινούργιο αστυνομικό μυθιστόρημα του Ντίνο Μπατάλια «Τα καταραμένα αντίτυπα». Ένα βιβλίο με σημαινόμενα και απ’ ό,τι θ’ αποδειχτεί άκρως διαδραστικό: οι παραλήπτες υπάρχουν και το μήνυμα θα το λάβουν. Κι αυτό τροφοδοτεί καινούργιους νεκρούς και αναψηλάφηση σε αρχαίες πληγές.

 

Δημήτρης Μαμαλούκας

Δημήτρης Μαμαλούκας

 

Σε ένα μυθιστόρημα ατμοσφαιρικό που φροντίζει στο πρώτο μισό να μας συστηθεί: ήρωες, η τωρινή τους ζωή, τα διλλήματα, τα αδιέξοδα, ο συγγραφέας θα μας τα κάνει εικόνα σχεδόν κινηματογραφική, προετοιμάζοντάς μας για την δράση στο δεύτερο μέρος του βιβλίου η οποία θα είναι καταιγιστική. Τα κομμάτια του παζλ που θα αρχίσουν να μπαίνουν στη θέση τους προσθέτοντας στα «ονόματα μάχης» και «τα ονόματα ζωής» θα είναι μια διαρκής ανατροπή. Δικαιολογώντας στο τέλος και την παραμικρή κίνηση των ηρώων, στο πυρήνα της τόσο πολύ προσωπική!

«Στο τέλος τίποτα δεν μένει ατιμώρητο» ισχυρίστηκαν κάποτε οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και το διαβάζουμε στα μότο του βιβλίου, ωστόσο το έγκλημα και η τιμωρία είναι πάντοτε κάτι το πολύπλοκο, ιδιαίτερα λεπταίσθητο και προσωπικό. Εξάλλου στα αστυνομικά του Δημήτρη Μαμαλούκα δεν υπάρχουν πραγματικοί ήρωες και φυσικά ούτε κι αθώοι. Η επιβίωση στην τελική είναι εκείνη που μετρά. Και ο Νικόλα Μιλάνο και αυτή την φορά τα καταφέρνει να βγει ζωντανός από την «καταβόθρα» αντέχοντας ως ο έγκλειστος των επτά ημερών. Αλλά και ο Γκαμπριέλε Αμπιάτι ή Γκάμπι θα ρυθμίσει και τα καινούργια φαντάσματα όπως τα είχε ήδη καταφέρει στο παρελθόν.

Μια καλογραμμένη αστυνομική ιστορία σαν καλοσχεδιασμένη παρτίδα, ένα παζλ που αν μη τι άλλο, τιμωρηθεί ή δεν τιμωρηθεί ο ένοχος, στο τέλος τίποτα δεν θα παραμείνει κρυφό.

Με τα ανθρώπινα πάθη, δυστυχώς ή ευτυχώς, να έχουν τον πρώτο λόγο: σε ιδεολογίες, πράξεις, στάση ζωής, εκδικητικό παρόν.

Η παλιά δράση που γεννά, τελικά, τριάντα χρόνια μετά αντίδραση: οι νεκροί ήδη χρωστούσαν. Οι λογαριασμοί, παρά την διαύγεια του τέλους, ωστόσο παραμένουν ανοιχτοί σαν ζωή. Πάντα θα υπάρχει κάτι να μας στοιχειώνει. Οι σκελετοί στην ντουλάπα ενίοτε παραμένουν κρυφοί. Φροντίζουμε να έχουμε χρόνο όταν θα διαβάσουμε το βιβλίο διότι διαβάζεται απνευστί. Μέχρι να πέσει, εντέλει, και το τελευταίο προσωπείο. Παρ’ όλο το μπλέξιμο ωστόσο οφείλουμε να πούμε για το βιβλίο: καθαρή γραφή. Σε αντίθεση με την ομιχλώδη ψυχοσύνθεση των ηρώων. Εξάλλου αυτό δεν είναι η καλή λογοτεχνία; Η ανθρώπινη ψυχική άβυσσος, διαυγής.

 

* Δημοσιεύθηκε στο ethnos.gr

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top