Fractal

Κωστής Παπαγιώργης. Πολεμική ιαχή

Γράφει η Μυρένα Σερβιτζόγλου //

 

Ο Κωστής Παπαγιώργης εξέπνευσε βράδυ γενεθλίων του, λίγο πριν τις 11, Παρασκευή, 21 Μαρτίου 2014, Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης και εαρινής ισημερίας. “Μπήκε, μπήκε η άνοιξη, εμπρός βήμα ταχύ”. Η ημέρα εκείνη ήταν όμορφη στην αττική γη, σχεδόν καλοκαίρι, και το βραδάκι πρόωρα γλυκό. “Παιδί της άλλης όχθης, Κωστή, συνεπώς κατέχεις το αίνιγμα. Ας κάνουμε καλά εμείς” του γραφε ξημερώματα αποκαρωμένη η Ζυράννα Ζατέλη. Δεν είχε καταφέρει να ξεπεράσει την χειρότερη ζαριά που του λαχε, καρκίνο στο πάγκρεας. Κυριακή, 4 Μαΐου τελέστηκε επιμνημόσυνη δέηση σαρανταημέρου, μνημόσυνο “Αναλήψεως”.

 

 

Από το φθινόπωρο του 2013 “είχαν μπει μπρος οι εξετάσεις, ο καρκίνος είχε αρχίσει να κάνει μουλωχτά τις γύρες του. Η Ράνια, η γυναίκα του, οι γιατροί κι από γύρω οι φίλοι θεωρούσαν χρέος να του κρύβουν την μισή αλήθεια. Ποιός όμως έπαιζε θέατρο σε ποιόν, και αφού το έπρατταν και οι δύο μεριές, ποιος τότε υποδυόταν καλύτερα τον άχαρο ρόλο;” Μάλωνε μόνη της με τα γραπτά η Ζατέλη. Παραμονές Χριστουγέννων τα νέα για τον Παπαγιώργη δεν ήταν ευχάριστα, οι καρκινικοί δείκτες χτυπούσαν κόκκινο.

Στις 10 Φεβρουαρίου 2014 εισάγεται στο Λαϊκό Νοσοκομείο, όπου υποβάλλεται σε δύσκολη πολύωρη επέμβαση, η οποία κρίνεται επιτυχής. Τα πράγματα δείχνουν αρχικά να πηγαίνουν καλά. Ο Παπαγιώργης έμεινε στο Λαϊκό Νοσοκομείο πενήντα μέρες με συνεχείς αιμορραγίες. Τα μάτια της Ράνιας δεν χόρταιναν δάκρυα, και η μοναδική φίλη του, “γυναίκα από σύμπτωση, και συγγραφέας από απόλυτη κλίση”, η Ζυράννα Ζατέλη, δυσκολευόταν να θυμηθεί πώς ήταν πριν αυτά τα μάτια. “Θα μου λείψουν τα νεύρα σου, Κωστή, το πιο γλυκό βρισίδι, θα μου λείψουν οι πλάκες σου, οι αγάπες σου, η πιο γλυκιά σου αγάπη!” μονολογούσε σαν βουρλισμένη η γυναίκα του στους διαδρόμους, ενόσω τον κρατούσαν μέσα σε καταστολή, μιαν ακόμη καταστολή, προοίμιο του ατέλειωτου ύπνου. Ένα απόγευμα, το προτελευταίο, ο Θανάσης, ο προγονός του ψιθύριζε από πάνω του συλλαβιστά σχεδόν: “Κανένα μυστικό στη συμπάθειά μας, Κωστή, μ’ ακούς; Είμαι ο Θανασάκης, Κωστή, δεν μ’ ακούς;” Μαζί του μεγάλωσε αυτό το παιδί, από επτά ετών και για είκοσι δύο έτη τον Κωστή είχε για πατέρα. Κι έμοιαζε να ρωτάει μάταια, αλλά μπορεί και όχι. Ποιος τάχα ηδύνατο γνωρίζει;

Ο Κωστής Παπαγιώργης κηδεύτηκε Δευτέρα 24 Μαρτίου 2014, τέσσερις η ώρα στο κοιμητήριο Χαλανδρίου, στον οικογενειακό τάφο. “Αυτή τη μέρα με το σκληρό φως στα Μελίσσια τάφηκε δίπλα σε ένα νταμάρι, ανάμεσα σε πλήθος ανθρώπων που καταλάβαινε κανείς ότι τον αγάπησαν αγνά και χύμα και κλωθογύριζαν στην άπλα των τάφων σαν ζαλισμένο κοπάδι”, είχε γράψει στο Editorial της Lifo ο Στάθης Τσαγκαρουσιάνος.

Ανήμερα του ύστατου αποχαιρετισμού στο Χαλάνδρι, ο “κύριος Γκρι” της Καθημερινής έστειλε στον Ηλία Μαγκλίνη κάτι από το Ζώντες και τεθνεώτες: “Αφού εξέλθει από το σπίτι και την πόλη των νεκρών, καταλήγει στο οριστικό του κατάλυμα, που δεν είναι άλλο από την αθέατη πανταχού παρουσία του”. Αυτό θα ήταν εφεξής ο Κωστής, η αθέατη πανταχού παρουσία του.

Επιθυμία της οικογένειας ήταν αντί στεφάνου να δοθούν χρήματα στον Πολιτιστικό Σύλλογο “Λιανή Άμμος” του χωριού Παραλία της Κύμης, για κατασκευή παιδικής χαράς. Τα χρήματα θα συγκεντρώνονταν στην Εκκλησία.

Όταν συμβαίνει εκείνο που δεν μπορεί να εισέλθει μέσα στην ζωή, αυτή η μαύρη τρύπα, για έναν άνθρωπο που έφαγε τα σωθικά και τις ημέρες του, έσωσε το μελάνι του στην κυριολεξία, για να κουρδίζει τις ψυχές των ανθρώπων, το ερώτημα που τίθεται είναι αν ο καθένας έχει δικαίωμα να τον πενθήσει. Θα επιθυμούσε ο τεθνεώς μοιρολόγι και δάκρυα από ανθρώπους που δεν είχε στην ζωή του; Ο Παπαγιώργης έδωσε την απάντηση με τον μόνο τρόπο που κατείχε. Και ήταν σπαραξικάρδια. “Να είστε όλοι εκεί”. Αυτήν ήταν η τελευταία του επιθυμία.

Τι άλλο θα μπορούσε να είναι, παρεκτός η πολεμική ιαχή της αγαπημένης πράσινής του ομάδας, δίκην κωδίκελλου στο οπισθόφυλλο ενός χάρτινου σελιδοδείκτη; Έτσι έγραψε, πίσω από την φωτογραφία του Συμπονετικού ανθρώπου, λίγες μέρες προτού φύγει για το νοσοκομείο.

Σε ομώνυμο κείμενό του ο Παπαγιώργης εξηγεί. “Ωστόσο το παράγγελμα “να είστε όλοι εκεί”, παρά την πολεμική ιαχή που υποκρύπτει, ουσιαστικά χρησιμοποιείται για δεύτερη και για τρίτη χρήση. Η τηλεόραση για παράδειγμα, όταν θέλει να πουλήσει κάποιο εμπόρευμα (το οιοδήποτε), καταφεύγει στο “να είστε όλοι εκεί” με άνεση και με ένα είδος ανωνυμίας, διότι χωρίς να κατονομάζει τον οιονδήποτε, τελικά με το παράγγελμά της ονομάζει τους πάντες. Ο τόπος δεν ανήκει σε κανέναν, εντούτοις πάντες οι προσερχόμενοι αναγνωρίζουν την κοινή του αξία. Συνάμα ο κάθε προσερχόμενος είναι μεν ένας, αλλά από μόνος του δεν είναι κανένας. Μόνο το πλήθος με άλλα λόγια έχει δύναμη, ταυτότητα, ισχύ, σημαία και τα παρόμοια.”

Όλοι οι γραφιάδες σημειώνουν πράγματα ή φράσεις που δεν θέλουν να ξεχάσουν, που θα τους χρειαστούν ενδεχομένως σε κάποια ιστορία. Ο Παπαγιώργης δεν σημείωνε πολλά τέτοια, θα πρέπει να είχε μνήμη εγκληματική, τον πείραζε η Ζατέλη. Τι άραγε τον έσπρωξε, και ποια στιγμή ακριβώς, να γράψει πίσω από έναν σελιδοδείκτη την φράση -μέσα σε αγκύλες μάλιστα- “Να είστε όλοι εκεί”; Της το είχε δείξει η Ράνια την επαύριο της κηδείας του, “το είχε βρει μια απ’ τις τελευταίες μέρες που πετάχτηκε για λίγο από το νοσοκομείο στο σπίτι. Έπεσε ο σελιδοδείκτης από μια στοίβα βιβλία στο γραφείο του Κωστή, τον σήκωσε αυτή, διάβασε Ο συμπονετικός άνθρωπος, Μυριάμ ντ’ Αλλόν, εκδόσεις Εστία, 2013, και γυρνώντας ασυναίσθητα το χαρτονάκι απ’ την πίσω μεριά, διάβασε και το άλλο που την άφησε άναυδη.”

 

 

“Να είστε όλοι εκεί”. Η φράση τυγχάνει κοινή, κοινότατη, αλλά ως «αίτημα» δεν έμοιαζε και τόσο τυχαίο. Γιατί το έγραψε λοιπόν, τι εννοούσε; Είναι από τα αμίλητα που πήρε μαζί του.

Να είστε όλοι εκεί. Έγκλιση προστακτική. Έγκλιση είναι ο τρόπος που εγκαλώ το αντικείμενο. Ο τρόπος που εγκαλώ άλλα υποκείμενα. Πρώτη φορά στον λόγο του προστάζει, διότι ψυχανεμίζεται ότι είναι η τελευταία. Προστακτική είναι η πρώτη έγκλιση που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Είναι το φυσικό ήθος της γλώσσας. Αν παρατηρήσει κανείς, τα παιδιά προστάζουν.

Όλοι – εκτός από εμένα.

Εκεί – όπου δεν θα είμαι εγώ.

Να είστε –συντετμημένο, υπαρκτικό. Ο Χάιντεγκερ και η οντολογική διαφορά, τα πρώτα του επιστολικά κείμενα, που εξέβαλαν στο αποκηρυγμένο εκ των υστέρων από τον ίδιο Η οντολογία του Μάρτιν Χάιντεγκερ. Όχι πια τί είναι το όν, αλλά τί είναι το είναι. Ένα ξέφωτο μέσα στη λήθη, αυτή ήταν η στερνή βουλή του.

Πεθαίνει η αιωνιότητα; Αποθνήσκει η αθανασία; Στην αναμέτρηση που όλους μας κάλεσε, το σκορ είχε κριθεί. Παπαγιώργης – Θάνατος: ένα – μηδέν.

 

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top