Κώστας Καναβούρης: «Η ποίηση είναι κερατένιο πράγμα, είναι η αγάπη και η ήττα μου»
Συνομιλεί με τον Διονύση Μαρίνο //
Κατρακυλάω στο ζεστό θρύψαλο της Σταδίου • απόγευμα Τρίτης με διαδήλωση και κάτι έσπασε. Ούτε πόντος να αναπνεύσεις, σου λέω κάτι έσπασε. Η δροσιά της στοάς έξω από το Galaxy, μια μικρή τζούρα ανάσας, ένα αναποδογύρισμα της στιγμής, μια τυχαία ανατροπή και μπαίνω.
Ο Κώστας Καναβούρης στην άκρη του μπαρ – «θα με δεις, θα είμαι μπροστά-μπροστά», με προδιαθέτει με μήνυμα στο κινητό: και τώρα κάτι ενώθηκε.
Τα ολιγόστιχα της νέας ποιητικής συλλογής του δεν υπόκεινται στο νόμο της δωρικότητας • έτσι δείχνουν, αλλά δεν ήταν αυτή η πρόθεσή του.
Μου λέει: «η σιωπή αφήνει τη φωνή να σιωπήσει, αλλιώς δεν γίνεται. Ολιγόστιχη είναι και η ζωή μας και όσο πιο ολιγόστιχη είναι, τόσα περιθώρια έχεις να πεις να πάντα».
Όχι, δεν ψάχνουμε ορισμούς: θα γελούσαν ο Χιόνης και ο Βαρβέρης που μας κοιτάζουν στον απέναντι τοίχο σε φωτογραφίες που με τον καιρό κιτρίνισαν και μάζεψαν στις άκρες. Ήταν θαμώνες του μαγαζιού που τώρα δα καθόμαστε και τα λέμε. Ήταν; Ο χρόνος κιτρινίζει και μαζεύει στις άκρες τις παρουσίες.
«Ναι, η ποίηση θέλει να πει το Εν του Ηράκλειτου. Αυτή η σιωπή θέλει να πει τη σιωπή της. Ξέρεις, η ποίηση είναι η μεταφρασμένη σιωπή και η ποίηση χάνει στις μεταφράσεις.
Γελάμε. Ίσως διότι πάνω-κάτω το ξέρουμε και οι δύο. Για όσους αμφιβάλλουν, ο Κώστας Καναβούρης μου υπενθυμίζει: «η ποίηση είναι κερατένιο πράγμα. Φαύλο και κερατένιο».
Σκέφτομαι να του στήσω παγίδα, προς χάριν της κουβέντας, αλλά πέφτω μέσα έτσι όπως την έστησα: τι χάθηκε και τι κερδήθηκε από την πρώτη συλλογή (Τετράδιο ιχνογραφίας, ιδιωτική συλλογή, 1982), έως την έσχατη (Έσπασε, εκδ. Μελάνι, 2014);
Με βάζει στη θέση μου. «Και χάθηκε και κερδήθηκε και ενδιάμεσα δεν υπάρχουν. Δεν έχει αρχή και τέλος αυτό το πράγμα. Κανείς δεν με υποχρέωσε να γράφω ποίηση ή να σταματήσω. Εν τη θανατώσει και εν τη γεννέσει υπάρχουν τα πάντα στην ποίηση. Όπως έλεγε και ο Λάκι Λουτσιάνο ‘’Η κούνια του καθενός κρέμεται πάνω από τον τάφο του’’».
Αναγκαία υποσημείωση: στο εξώφυλλο της συλλογής υπάρχει μια κούνια με αθέατα υποστηρίγματα. Έσπασε; Θα σπάσει;
Και πάλι με φλερτ με τις έννοιες επανέρχεται και πάλι είναι εκείνος που μου ξετυλίγει το κουβάρι, «δεν είναι βαρύγδουπα πράγματα η ποίηση. Είναι ο Αρχίλοχος και ο Όμηρος. Η Πλαθ και ο Γκίνσμπεργκ και ο Κρέιν. Είναι η φύση του κάτω κόσμου που αγωνιά να επιστρέψει στον εαυτό της. Δεν είναι μαγκιές της γλώσσας η ποίηση. Είναι η μήτρα της έλλογης πραγματικότητας, διότι παράγει είδη ανθρώπων, έλλογα πλάσματα. Εντέλει είναι η ανατροπή της σκοτεινότητας, η αντεστραμμένη μήτρα».
Δεν βάζω μυαλό, ρίχνω κι άλλα δίχτυα στον αφρό. Ανάβω μια σπίθα ίντριγκας. «Είναι καθάρματα οι ποιητές;».
Ναι, δεν βάζω μυαλό γι’ αυτό και το ντιρέκτ του Καναβούρη με στέλνει στη γωνία μου να ξύνω πληγές. «Με την έννοια του καθαίρω, είναι καθάρματα. Οι ποιητές είναι σφάγια, υποκείμενα βωμολοχιών».
Πίνουμε, ρίχνουμε γουλιές, κοιτάμε ποτήρια και θαμώνες, μας κοιτούν οι θαμώνες που λείπουν (εκείνοι οι συγκεκριμένοι που λέγαμε…). Μου λέει: «δεν υπάρχει πολιτική ποίηση. Δεν υπάρχει κατ’ επιταγήν ποίηση. Λένε πως οι ποιητές δεν είναι κοντά στον κόσμο. Γιατί ο κόσμος είναι κοντά στους ποιητές; Τι τους εμποδίζει; Το κάθε γουρούνι, το σύστημα η τηλεόραση. Αν λένε για το ’60 που ο κόσμος τραγουδούσε τους ποιητές, τότε κι εγώ θα πω το άλλο: που χάθηκαν οι άλλοι ποιητές; Πού ξεχάστηκαν; Τι έγινε ο Φωκάς και ο Παπατσώνης που ήταν δεξιός; Τι έκανε η Αριστερά για τον Κάλας; Ειδικά ο τελευταίος ήταν σπουδαίος ποιητής, μέσω αυτού εμποδίστηκε η ποίηση στην ομαλή της εξέλιξη».
Χύνω κι άλλο λάδι στη φωτιά που έχει ανάψει. Και τόσες πολλές ποιητικές συλλογές; Τόσες λέξεις συναγμένες σε χαρτί, αξίζουν τον κόπο. Ο Κώστας Καναβούρης δεν έχει καμία αμφιβολία: «Βγαίνουν καλά πράγματα, υπάρχει ανθοφορία. Η ανάγκη του λέγειν είναι φοβερό στον άνθρωπο. Η ποίηση είναι το καθολικώς λέγειν και αυτό δεν θα σταματήσει ποτέ. Η ίδια η ζωή σε σπρώχνει στη γραφή. Όλα είναι μέσα στο παιχνίδι. Η ποίηση, δηλαδή, το ακριβό γούστο της ύπαρξης. Δεν είναι μόνο λέξεις. Υπάρχει στα πάντα, υφίσταται ως δυνατότητα. Είναι το ερώτημα και η αγωνία, αυτό ακριβώς το μεταίχμιο».
Τον ρωτάω για τις ρίζες του. Πόση Καβάλα κουβαλάει μέσα του. Κατεβάζει λίγο ποτό, κατεβάζει και το κεφάλι. «Την κουβαλάω όπως ένας πρόσφυγας. Με πατέρα στη Μακρόνησο, με μητέρα στις φυλακές και με εμένα στην Αθήνα για να σπουδάσω. Η Ελλάδα είναι μια ρευστότητα, όπως και η ποίηση. Είναι μια πρώτη στιγμή με χιλιάδες χτυπήματα. Τα πάντα είναι ένα παιχνίδι άγριο».
Λέμε για τους ποιητές που πλέον έχουν γίνει κοινό κτήμα μέσω της τεχνολογίας. Όλοι έχουν πρόσβαση, ελάχιστοι διεισδύουν. Του υποσημειώνω την άπωση που έχει πολύς κόσμος με την ποίηση, με το πρόσχημα ότι δεν την καταλαβαίνουν. Μου απαντάει ευθέως: «Γιατί τον πρωθυπουργό τους τον καταλαβαίνουν; Τον Σόιμπλε; Κι όμως, πάνε και τους ψηφίζουν. Στην επικοινωνία υπάρχει η έννοια της κουρτίνας που σε εμποδίζει να δεις από πίσω. Το σύστημα θέλει να έχεις άποψη, δίχως γνώση. Την ποίηση την διαβάζει κανείς για την απόλαυση. Έχει άλλους κώδικες».
Σκέφτομαι καθώς μαζεύω χαρτιά, βιβλία, το τσαμπί του κεφαλιού μου κάποια πράγματα που δεν φεύγουν εύκολα. Κάποια στιγμή μου είπε: «η ποίηση είναι η άνοιξη και η αγάπη μου. Η ήττα μου, η ήττα μου, η ήττα μου».
Μου λέει ακόμα: «δεν το κατανοώ το τέλος, ο ποιητής είναι ένα ασταθές υποκείμενο της Ιστορίας» ή «δεν χρειάζεται να είσαι καταραμένος για να γίνεις ποιητής. Ούτε όλοι οι εφοπλιστές μπορούν να γίνουν Εμπειρίκος». Και ακόμα: «Είμαι της ανάγνωσης για τη χαρά, αλλά κυρίως είμαι της γραφής για την αντίληψη του κόσμου».
Όχι, όχι, όχι. Κάτι άλλο μου μένει ως κατακλείδα: εκείνο το ράγισμα στη φωνή και στην άκρη του ματιού του όταν μιλάμε για τον Γιάννη Βαρβέρη. Έχει έναν τρόμο να μεταδίδει το ρίγος. Λίγο- λίγο σπάω κι εγώ.
Βγαίνουμε στο δρόμο να μας χτυπήσει η ζέστη. Η διαδήλωση στη Σταδίου έχει από ώρα τελειώσει. Παράξενη ομοβροντία εν ώρα σιωπής. Τα αυτοκίνητα περνούν σκορπώντας φώτα, κι όμως ακούμε τα βήματά μας στο πεζοδρόμιο λες και πατάμε ζάχαρη.
Λες και κάτι έσπασε και τώρα το πατάμε…
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
-
-
-
-
Περί Ποίησης | Μάρκος Τραϊτοράκης: «Από ανάγκη γράφω εγώ»
09/04/2024, 9:47 μμ -
✔ Βασίλης Μπουντούρης: Ιστορίες από τη λίμνη της φωτιάς
02/04/2024, 10:37 μμ -
✓ Ζαχαρίας Στουφής: «Μεγαλώνοντας, γίνομαι όλο και πιο αυστηρός με τον εαυτό μου»
02/04/2024, 10:35 μμ
ΘΕΜΑΤΑ
-
ΚΡΙΤΙΚΑ ΦΥΛΛΑ (αριθμ. 30): ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, Τα «κρυμμένα» ημερολόγια, Οκτώβριος 1912 – Αύγουστος 1913
Γράφει ο Γεράσιμος Δενδρινός // ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ, Τα «κρυμμένα» ημερολόγια, Οκτώβριος 1912 – Αύγουστος 1913, (Εισαγωγή-Επιμέλεια-Σχόλια: Νώντας Τσίγκας, Πατάκης 2021). [ΜΕΡΟΣ Α’] Ένας άνθρωπος γεμάτος φως ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ ΣΤΑ
Περισσότερα -
☆ Μουσικά ημερολόγια: Πάθος για μουσική | “The Descendants of Cain’’ – Ka
Γράφει ο Φώτης Νικολάου // * “The Descendants of Cain’’ – Ka Ναι, υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου…, η πρόθεση είναι καλή, αλλά είναι και ουτοπική γιατί ο κόσμος από την αρχή της δημιουργίας του είναι
Περισσότερα -
Βιβλίο μετά το βιβλίο
Γράφει η Μαρία Λιάκου // Cesar Aira «συνέδριο λογοτεχνίας», Μετάφραση Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. angelus novus – 2016 Ο Σέσαρ, συγγραφέας και μεταφραστής, ζει μια παράλληλη ζωή ως «τρελός επιστήμονας» και ελπίζει ότι κάποια στιγμή θα καταφέρει να αποκτήσει
Περισσότερα -
Οι Baby Guru έχουν νέο – το τέταρτο – άλμπουμ, «Sunshine Special», και μας έδωσαν μια mini συνέντευξη.
Από τον Γιάννη Παναγόπουλο // Το μέγεθος δεν μετράει όταν γνωρίζεις τι θέλεις να πεις για την ψυχεδελική – ποπ μουσική σου. Η μπάντα από το Μαρούσι είναι μια ζωντανή απόδειξη. – Ποιος θα μπορούσε να
Περισσότερα -
Τρία ποιήματα
Του Ευάγγελου Τρυψιάνη // * 1. Μαρτυρία Τα άδεια πρωινά μαρτυρούν Όλες τις νύχτες – που πέταξα – Χωρίς σκοπό. 2. Μνήμη Σε σταύρωσαν. Μνήμη που κρυφοκοίταζες Από του Ολυμπίου Διός
Περισσότερα -
Ποίημα: “Σωμάτων κινήσεις”
Γράφει ο Δημήτριος Καρπέτης // Σωμάτων κινήσεις Στην καθημερινή κενότητα τα ρήγματα επιμηκύνονται. Οι αστάθμητοι παράγοντες φέραν τη θολότητα. Συλλέγω μέσα στο χρόνο τα απανωτά φιλιά, έτσι η ψυχή ξεπαστρεύει τα δύσκολα. Λικνίζεσαι σε πέπλο
Περισσότερα -
Χρήστος Καλαβρούζος: Ένας ιδανικός και εκρηκτικά σύγχρονος θεατρικός Σωκράτης
του Ηρακλή Κακαβάνη // Φέτος συμπληρώθηκαν 130 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή Κώστα Βάρναλη και το Δεκέμβρη συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από το θάνατό του. Το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Ρούμελης, στα πλαίσια της θερινής του δραστηριότητας, πήρε την πρωτοβουλία
Περισσότερα
