Fractal

Κώστας Αρκουδέας: «Κάθε απώλεια μας διδάσκει να εκτιμάμε το δώρο της ζωής. Πολλά κρυμμένα διδάγματα κατασταλάζουν μέσα μας»

Συνέντευξη στη Νιόβη Ιωάννου // *

 

arkoudeas_cover

 

Ακάματος εκφραστής του λόγου ο Κώστας Αρκουδέας δεν παραλείπει να αφήνει κάθε φορά κι σπουδαίο έργο στο βωμό της ελληνικής γραμματείας. Τελευταίο του μυθιστόρημα «Το χαμένο Νόμπελ» μια αληθινή ιστορία.

 

-Θα ξεκινήσω από το παρελθόν στα Παιδικά σας χρόνια. Από πότε νιώσατε ότι θα ακολουθήσετε την τέχνη της λογοτεχνίας;

Στα 18 χρόνια μου, όταν επέστρεψα από τα ελληνικά νησιά με το πρώτο μου διήγημα ανά χείρας.

 

-Ποια άλλη τέχνη σας αρέσει εκτός από τη λογοτεχνία;

Η ζωγραφική. Αγαπημένος μου ζωγράφος, ο Αυστριακός Έγκον Σίλε.

 

-Συνηθίζετε να τσακίζετε τις σελίδες των βιβλίων σας;

Φυσικά, όταν χρειαστεί. Δε θεωρώ τα βιβλία μουσειακά αντικείμενα. Αντίθετα, θέλω να φέρουν ίχνη της παρουσίας του αναγνώστη, ή των αναγνωστών. Και τσακισμένες σελίδες να έχουν και υπογραμμισμένες φράσεις και άμμο και ξεραμένα φυλλαράκια, κ. ά.

 

-Ποια δυναμική σκέψης –έμπνευσης ενεργεί στη φαντασία σας ;

Το αρχικό ερέθισμα μπορεί να έρθει από οπουδήποτε. Από μια κουβέντα, από ένα τραγούδι, από ένα άρθρο… Ακολουθεί μια μυστηριώδη υπόγεια διαδρομή, όπου αναβαπτίζεται, και κατόπιν βγαίνει στην επιφάνεια, στο φως.

 

-Πόσο σας απελευθερώνει η συγγραφή, πόσο ξεγυμνώνεται πάνω στο χαρτί, ο συναισθηματικός σας κόσμος;

Είναι πολλοί οι κόσμοι που απελευθερώνονται, πέραν του συναισθηματικού. Ο πνευματικός κόσμος, για παράδειγμα, ή ακόμα και ο κόσμος των ενστίκτων. Αναλόγως τι γράφεις και πώς το γράφεις. 

 

-Ταυτίζεστε με τους ήρωές σας;

Σε ορισμένες περιπτώσεις ναι, όποτε κρίνεται απαραίτητο. Όταν ήμουν μικρότερος και ένιωθα τον κόσμο να κινείται γύρω μου, ταυτιζόμουν πολύ πιο εύκολα με κάποιον ήρωά μου. Τώρα προτιμώ να κρατώ αποστάσεις και να τον εξετάζω ψύχραιμα.

 

-Σας διακατέχει αγωνία όταν γράφετε ένα βιβλίο;

Δεν θα την έλεγα αγωνία, καθώς υπάρχουν μεγάλα διαστήματα απόλαυσης. Όταν, για παράδειγμα, έχω γράψει ένα κομμάτι που μ’ αρέσει πάρα πολύ και το διαβάζω ξανά και ξανά προσπαθώντας να διακρίνω τα πιθανά ψεγάδια του, δεν υπάρχει καμιά αγωνία. 

 

-Πόσο λυτρωτική είναι για σας η γραφή;

Η γραφή είναι ενταγμένη στον τρόπο ζωής μου εδώ και τρεις δεκαετίες. Είναι κομμάτι της ζωής μου. Κάποιες στιγμές λειτουργεί και λυτρωτικά, το ομολογώ, ιδίως όταν ολοκληρώνεται το έργο.

 

-Υπάρχει στην πραγματικότητα το στοιχείο της αφοσίωσης ανάμεσα στους ανθρώπους ή μόνο στη λογοτεχνία συμβαίνει αυτό κι έτσι εξιδανικεύονται οι μεγάλες αγάπες στις σελίδες της;

Ό,τι υπάρχει στη ζωή αντανακλάται στην Τέχνη. Το στοιχείο της αφοσίωσης υπάρχει, τόσο σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όσο και ανάμεσα σε ζευγάρια. Δεν πιστεύω στην Τέχνη που εξιδανικεύει, αλλά στην Τέχνη που μεταπλάθει.

 

-Ωφελιμότητα της κριτικής στη λογοτεχνία;

Κάθε κριτική είναι ωφέλιμη, αρκεί να μη σέρνει πίσω της ένα βαρύ φορτίο με προκαταλήψεις. Η καλοπροαίρετη κριτική, ακόμα κι αν είναι σκληρή, μας βοηθά να γινόμαστε καλύτεροι.

 

-Λογοτεχνικά βραβεία;

Προσφέρουν ενθάρρυνση στους νεότερους και ηθική δικαίωση στους παλαιότερους.

 

x_nobel

 

-Τι συναισθήματα νιώθετε μετά την επιβράβευση κάποιου έργου σας;

Η μεγαλύτερη επιβράβευση έρχεται από την πλευρά των αναγνωστών, δίχως αυτό να σημαίνει ότι απαξιώνω την επιβράβευση που φτάνει από τις άλλες πλευρές. Η επιβράβευση του αναγνώστη έχει αυθεντικότητα, μοναδικότητα και συγκίνηση.

 

-Τι μπορεί να κάνει η Τέχνη σήμερα;

Σχεδόν τα πάντα. Δίχως αυτήν, η ζωή μας θα ήταν άδεια.

 

-Το θέατρο είναι ένας μαγικός χώρος που σε γεμίζει γνώση κι έμπνευση. Συμβαίνει και σε εσάς;

Ναι, συμβαίνει και σε μένα. Όχι πάντα, αλλά συμβαίνει.

 

-Είναι απαραίτητο να ταξιδεύει ένας συγγραφέας για να εμπλουτίζει τις γνώσεις του;

Απαραίτητο δεν είναι, καθώς είναι γνωστό ότι τα ωραιότερα ταξίδια γίνονται από τον ουρανό του κρεβατιού σου. Αναμφίβολα, όμως, τα ταξίδια εμπλουτίζουν τις εμπειρίες μας και ανανεώνουν τις παραστάσεις, άρα καλό είναι να γίνονται. 

 

-Η γραφή μπορεί ν’ αλλάξει τη σκέψη των ανθρώπων και κατά προέκταση των κόσμο;

Ακόμα κι έναν άνθρωπο αν αγγίξεις με τη γραφή σου και τον βοηθήσεις να δει κάποια πράγματα με άλλο μάτι, τότε έχεις εκπληρώσει την αποστολή σου. Η γραφή δεν είναι εδώ για να ψυχαγωγεί, αλλά για να προσφέρει διαφορετική προοπτική.

 

-Τι βιβλία διαβάζετε;

Μυθιστορήματα, ποιητικές συλλογές, μελέτες… Συχνά διαβάζω οτιδήποτε αφορά το βιβλίο που γράφω εκείνη την εποχή.  Άρθρα, μελέτες, δοκίμια σχετικά, ιστορικές αναφορές, μονογραφίες, κ.ά.

 

-Έχετε ανοιχτή σκέψη ή περιορίζετε τη δράση σας στις συνθήκες της ζωής;

Θέλω να πιστεύω ότι έχω ανοιχτούς ορίζοντες.

 

-Παρ’ όλη την εμπειρία που έχετε αποκτήσει στη ζωή, επαναλαμβάνετε τα ίδια λάθη;

Είναι κουτό να επαναλαμβάνουμε τα ίδια λάθη. Δεν είναι καλό σημάδι η στασιμότητα. Αντίθετα, όποιος αποφεύγει τα λάθη του και προχωρά, έχει σημαντικές πιθανότητες να γίνει καλύτερος άνθρωπος.

 

-Αλλάζει ο άνθρωπος ή προσαρμόζεται με το πέρασμα του χρόνου σε ό,τι του φέρνουν οι στιγμές;

Συμβαίνουν και τα δύο. Τα σοβαρά προβλήματα, όπως τα ζητήματα υγείας, αλλάζουν τον άνθρωπο. Στα υπόλοιπα, απλώς προσαρμόζεται. Είναι ευπροσάρμοστο ζώο ο άνθρωπος.

 

-Έχετε χάσει ευκαιρίες στη ζωή σας που θα σας οδηγούσαν σε ευκολότερες λύσεις, σε νέους δρόμους;

Όχι, δεν έχω αυτή την εντύπωση. Αν ζούσα σήμερα σε κάποιο άλλο σημείο του πλανήτη, με μια άλλη δουλειά και διαφορετικούς ανθρώπους γύρω μου, πάνω κάτω τα ίδια θα έκανα. Θα διάβαζα και θα έγραφα.

 

-Κάθε μας πράξη είναι πολιτική;

Κάθε μας πράξη είναι ανθρώπινη. Απλώς κάποιοι έχουν την τάση να ερμηνεύουν πολιτικά τις πράξεις μας.

 

-Πιστεύετε στους πολιτικούς, στην πολιτική;

Όχι ιδιαίτερα. Για να γίνει κάποιος πολιτικός, πρέπει να έχει πολύ ιδιόμορφη ψυχοσύνθεση.

 

arkoudeas_k_cover

 

-Πόσο σας θλίβει προσωπικά η κατάσταση που βιώνουμε και πως μπορούμε ν’ αντιδράσουμε για να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα;

Φυσικά και με θλίβει. Αντιδρώ έτσι όπως νομίζω ότι πρέπει να αντιδρά κάθε συγγραφέας, δηλαδή μέσα από τα γραπτά του. Έχουν δύναμη που ξεπερνά τις όποιες πορείες και διαδηλώσεις. 

 

-Πίσω από κάθε σφάλμα και οδυνηρή απώλεια αναζητάτε το κρυμμένο δίδαγμα; Αυτός θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος υπέρβασης του πόνου;

Παρά τον πόνο που προκαλεί. κάθε απώλεια μας διδάσκει να εκτιμάμε με τρόπο άρτιο και μεστό το δώρο της ζωής. Πολλά κρυμμένα διδάγματα κατασταλάζουν μέσα μας, φιλτράρονται αναλόγως, και μας οδηγούν παραπέρα.

 

Ποια όμορφη στιγμή της ζωής σας νοσταλγείτε περισσότερο;

Πολλές στιγμές από την παιδική μου κυρίως ηλικία. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω κάποια.

 

-Τι αγαπάτε περισσότερο στη ζωή σας;

Τις μικρές εκείνες στιγμές που πλημμυρίζω αγαλλίαση χωρίς λόγο και αιτία.

 

-Ποια αρετή θεωρείται πιο σημαντική;

Την καλοσύνη. Ιδίως εκείνη που συνδυάζεται με γενναιοδωρία.

 

-Έχουμε μια πλούσια γλώσσα, ποια είναι για εσάς η ωραιότερη λέξη;

Μέθεξη.

 

-Ήθος, ελευθερία, δημιουργία, αγάπη, μοναξιά. Πόσο ρόλο παίζουν στη ζωή σας;

Τις τοποθετώ σε αξιολογική σειρά: Αγάπη – δημιουργία – ελευθερία – ήθος – μοναξιά.

 

-Σας φοβίζει το πέρασμα του χρόνου;

Θα ’λεγα ότι περισσότερο με εκπλήσσει, ακόμα και ο εαυτός μου όταν τον κοιτώ στον καθρέφτη.

 

-Τι γράφετε τώρα

Έναν συμβολικό μύθο.

 

Καλή επιτυχία, σας ευχαριστώ πολύ.

 

Ο Κώστας Αρκουδέας γεννήθηκε το 1958 στην Αθήνα. Έκανε σύντομες καλοκαιρινές δουλειές στα νησιά και πιο μόνιμες αθηναϊκές. Μετά την επιστροφή του από τη Σαντορίνη, όπου έμεινε τέσσερα χρόνια, εργάστηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού, ενώ παράλληλα ήταν σύμβουλος σε εκπομπή βιβλίου στην κρατική τηλεόραση. Δημοσίευσε για πρώτη φορά το 1986 τη συλλογή διηγημάτων “Άσ’ τον Μπομπ Μάρλεϋ να περιμένει”. Ακολούθησαν τα μυθιστορήματα “Η πόλη με τα χίλια πρόσωπα” (1987), “Το τραγούδι των τροπικών” (1988), “Το παλιό δέρμα του φιδιού” (1992), “Τα κατά Αιγαίον πάθη” (1994), “Ποτέ τον ίδιο δρόμο” (1999), “Ο πειρατής” (2003), “Ο Μεγαλέξανδρος και η σκιά του” (2004), “Ο αριθμός του Θεού” (2008). Ακόμα έχει εκδώσει τις νουβέλες “Και πρόσεχε να μην πετρώσεις” (1996), “Αναζητώντας την ιδανική γυναίκα” (2002), τη συλλογή διηγημάτων “Όλες οι μέρες Κυριακή” (2000), τη συλλογή μικρών κειμένων “Τα σιγκλάκια” (2010) και το παραμύθι “Η πολύχρωμη σβούρα” (2013). Εξακολουθεί να εργάζεται στο Υπουργείο Πολιτισμού και είναι μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Συγγραφέων.

 

*Η Νιόβη Ιωάννου πέρασε τα παιδικά κι εφηβικά της χρόνια στο Ναύπλιο, ασχολήθηκε με το παιδικό θέατρο και τη διδασκαλία γαλλικών. Έχει γράψει δύο ποιητικές συλλογές «ΦΩΣ-2» εκδόθηκε το 2013 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη. «Σε στΗχο πλάγιο και μόνο» εκδόθηκε το 2014 από τις εκδόσεις Οσελότος. «Εις Άτοπον» υπό έκδοση. από τις εκδόσεις Μανδραγόρα.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top