Fractal

Κωνσταντίνος Τριανταφυλλάκης: ‘Κανόνας μου είναι η φράση του Γκαίτε «με τη δύναμη της αλήθειας, ζώντας, κατέκτησα το σύμπαν»’

Συνέντευξη στη Βαλέρια Σιβούδη // *

 

triantafyllakis_1

 

Ο Μαξίμ Γκόρκι έλεγε ότι: «Ο συγγραφέας είναι μηχανικός των ανθρώπινων ψυχών». Ένας άνθρωπος ο οποίος με τις ιδέες, τους προβληματισμούς, την πένα του εισχωρεί στα άδυτα τις ψυχής του ανθρώπου και τη χαράζει βαθιά κάνοντας πολλές φορές τον αναγνώστη να αλλάξει πλήρως την εικόνα την οποία είχε σχηματίσει για τον κόσμο. Το να συνομιλεί μάλιστα κανείς με έναν τέτοιο άνθρωπο, έναν συγγραφέα είναι ένα μεγάλο δώρο Θεού, πνοή ζωής και αφύπνιση στοχασμών που μέχρι τότε λαγοκοιμούνταν κάτω από τον ίσκιο της καθημερινότητας.

Στα πλαίσια λοιπόν μιας ερευνητικής εργασίας με θέμα «Σύγχρονοι συγγραφείς: Έργο και επιρροές», είχα την τιμή να πάρω μία συνέντευξη από έναν μεγάλο συντοπίτη συγγραφέα, τον κ. Τριανταφυλλάκη Κωνσταντίνο στον οποίο έθεσα ορισμένες ερωτήσεις που ενείχαν έντονους κοινωνικούς προβληματισμούς.

 

-Κ. Τριανταφυλλάκη, αποτελείτε έναν σύγχρονο συγγραφέα με δύο βιβλία-σταθμούς στην ελληνική λογοτεχνία του 21ου αιώνα. Υπήρξαν ορισμένα κρίσιμα γεγονότα τα οποία σας επηρέασαν ωθώντας στη συγγραφή των έργων σας κι αν ναι, ποια ήταν αυτά;

Κατ’ αρχήν σας ευχαριστώ για την υπερβολή της φιλοφρόνησής σας! Η αλήθεια είναι ότι έγραφα από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου!  Ήταν η διέξοδός μου. Παραμένει ακόμα και σήμερα! Άρχισα να δημοσιοποιώ κείμενά μου, εκεί γύρω στο 1988, στην εφημερίδα «Πρωϊνή» της Νέας Υόρκης. Ασκούμενος στα  χρονογραφήματα,  είχα τη μεγάλη τύχη να έχω για δάσκαλό μου τον μεγάλο Φρέντυ Γερμανό! Τότε, ο Φρέντυ έριξε την ιδέα  να γράψω ένα βιβλίο! Μου φάνηκε βουνό! Δεν ήμουν έτοιμος! Θυμάμαι, όμως, μια φράση του. «Όταν έρθει  η ώρα, το βιβλίο θα σου χτυπάει τόσο επίμονα το κεφάλι, που δεν θα μπορείς να τ’ αναβάλεις άλλο!»

Είχα, λοιπόν, μαζεμένα πολλά κείμενα. Και προσχέδια για βιβλίο. Όμως, όταν άρχισε αυτή η ταπεινωτική, επώδυνη και αδιέξοδη, για την πατρίδα μου,  πορεία με τα μνημόνια, θεώρησα ότι ήρθε ο καιρός. Άλλωστε και ο τίτλος του πρώτου βιβλίου «Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει…» τα λέει, νομίζω, όλα.

 

-Πολλές φορές η ζωή και το έργο σπουδαίων προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών λειτουργούν ως πρότυπο για τους συγγραφείς. Η άποψη αυτή ταυτίζεται με τη δική σας συγγραφική πορεία;

Τα αγαπημένα μου διαβάσματα  ήταν και παραμένουν οι Αρχαίοι Έλληνες κλασσικοί. Εκείνοι, που ακόμα και σήμερα, μας κουβαλάνε στους ώμους  τους για να βλέπουμε τον κόσμο.  Ζούμε από την ανεκτίμητη κληρονομιά που μας άφησαν. Από τον μέγιστο όλων, τον θεϊκό  Όμηρο, μέχρι τον Θουκυδίδη και τους τραγικούς μας. Οι τραγωδίες, κατά τη γνώμη μου, είναι  τα πιο αριστοτεχνικά κείμενα που έχουν  γραφτεί ποτέ.

Γι’ αυτό και θυμώνω πολύ όταν ακούω κάτι ανοησίες, αν πρέπει να διδάσκονται τα αρχαία στα σχολεία μας. Εννοείται ότι πρέπει να διδάσκονται! Είναι ιεροσυλία και μόνο που το συζητάμε.

Αν με ρωτάτε, όμως, για έργα  που  διαμόρφωσαν τον τρόπο γραφής μου αυτά ήταν «Η ζωή σε απόσταση» του Κωνσταντίνου Τσάτσου και  «Η ιδιωτική Οδός» του Οδυσσέα Ελύτη.

 

Ποιο είναι το κυρίαρχο λογοτεχνικό ρεύμα που ακολουθούν τα έργα σας;

Δεν μ’ αρέσουν γενικώς οι …τάσεις και  τα…. ρεύματα! Όμως, μια και μου δίνετε αφορμή με το ερώτημά σας, θα διευκρινίσω ότι οι ήρωες των βιβλίων μου είναι βγαλμένοι από την καθημερινότητα.  Όλες οι ιστορίες μου στηρίζονται σε αληθινά γεγονότα, τα οποία αναδεικνύονται, βέβαια,  με τη μυθοπλασία. Όμως, ο πυρήνας είναι η πραγματικότητα. Κανόνας μου είναι η φράση του Γκαίτε «με τη δύναμη της αλήθειας, ζώντας, κατέκτησα  το σύμπαν»!

Αποτελεί  επιλογή μου. Θέλω στις ιστορίες που αφηγούμαι οι αναγνώστες να βλέπουν εικόνες και ιστορίες που ίσως βίωσαν και οι ίδιοι! Όσο αυτό είναι δυνατό! Παράλληλα, επιχειρώ να θίξω τα ζητήματα της επικαιρότητας. Και προσπαθώ να το κάνω με την απόσταση, την άνεση και τις δυνατότητες που προσφέρει η μυθοπλασία!

 

triant_books

 

-Στο πρώτο σας βιβλίο «Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει» παρουσιάζονται δύο νέοι, ο Ορέστης και η Μαριάννα να ακολουθούν μια διαδρομή από τον Έβρο, στην Αθήνα κι έπειτα στη Νέα Υόρκη, γεμάτοι από ελπίδες και όνειρα για το μέλλον τους, πολλά εκ των οποίων αργότερα θα διαψευστούν λόγω δυσμενών πολιτικοοικονομικών συνθηκών. Κατά πόσο το παρόν έργο περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία, αλλά και ποιο είναι το μήνυμα που περνά στους νέους,  κυρίως για τους επαγγελματικούς τους στόχους;

Προφανώς και εμπεριέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία! Άλλωστε το πρώτο βιβλίο το έγραψα για εμένα και για τους φίλους μου! Ήθελα να τιμήσω τους συμμαθητές μου στο Γυμνάσιο Διδυμοτείχου και τους Καθηγητές μας οι οποίοι, υπό αντίξοες συνθήκες, επέμεναν να μας διδάσκουν γράμματα,  ήθος και αρετή.

Βέβαια, με ικανοποίηση, διαπιστώνω ότι πολλοί νέοι άνθρωποι βρίσκουν τις ιστορίες μου ενδιαφέρουσες. Η αποδοχή πάντα δίνει χαρά σ’ έναν δημιουργό, ας μη γελιόμαστε.

Για τους νέους; Τι μήνυμα να στείλεις στους νέους; Έχουν όλον τον καιρό και  όλον τον κόσμο μπροστά τους! Να προσπαθούν  και να μην απογοητεύονται, ποτέ!

Όσον αφορά στους επαγγελματικούς τους στόχους. Δυστυχώς, η δική μου η γενιά τους παραδίδει μια κατεστραμμένη χώρα. Είναι δική μας ευθύνη αυτό.

Όμως, δεν τους φοβάμαι τους νέους,  αρκεί να  τολμούν και να ονειρεύονται. Θυμάμαι, μόλις είχα πάρει το Master μου  στη Ν.Υ και ψάχναμε για δουλειά. Δεν ξέραμε κανέναν. Είπαμε να βρούμε  τις εταιρείες που θέλαμε να δουλέψουμε, γράψαμε το βιογραφικό μας και στην  επιστολή που στείλαμε λέγαμε τα εξής:

«Μόλις πήραμε το πτυχίο μας και πετάμε στα σύννεφα!

Δεν έχουμε εμπειρία, αλλά πολλή όρεξη για δουλειά!

Δεν ξέρουμε τη δουλειά, αλλά μαθαίνουμε εύκολα!

Δεν μας φοβίζει η εργασία, αλλά η ανεργία!

Δεν ψάχνουμε μια όποια δουλειά, αλλά κάτι που να μας ενθουσιάζει!

Δεν μας λύγιζε η πίεση, αλλά μας κουράζει η ανία!

Δεν σας υποσχόμαστε ότι θα πετύχουμε, αλλά θα δώσουμε την ψυχή μας!

Δεν θέλουμε χάρη, ζητάμε μια ευκαιρία!»

Όταν είσαι νέος, μπορείς να τα γράφεις αυτά! Και να τα πιστεύεις!

Αυτό  είναι το μήνυμα!

Αρκεί που τολμήσαμε. Αυτό είναι για μένα το μεγαλείο της ζωής.

 

-Το πιο πρόσφατο βιβλίο σας «Ημερολόγια χαρμολύπης», για το οποίο παρουσίασα πρόσφατα και μια κριτική μου, αναφέρεται κυρίως στο πρόβλημα της οικονομικής κρίσης , η οποία μαστίζει τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας. Θεωρείτε ότι παράλληλα με τούτη την κρίση, οι Έλληνες βιώνουν και μια κρίση ιδεών; Ποια βασική λύση θα προτείνατε για το ζήτημα αυτό;

Με τα «Ημερολόγια Χαρμολύπης» ήθελα να συνδέσω τρείς γενιές. Όμως, κυρίως ήθελα να αναδείξω τις ευθύνες της δικής μου γενιάς. Τους «αμέριμνους τζίτζικες» της μεταπολίτευσης. Που αποθέωσαν την ήσσονα προσπάθεια, ανέδειξαν σε ιδανικό τον χαβαλέ και την καλοπέραση,  εξασφάλισαν προκλητικά προνόμια σε βάρους του κοινωνικού συνόλου και  σπατάλησαν δισεκατομμύρια επιδοτήσεων, που θα μπορούσαν να αλλάξουν την εικόνα της χώρας, αφήνοντας πίσω τους κουφάρια. Όσοι, δε, πρόλαβαν βγήκαν πρόωρα στη σύνταξη, στα 40 και τα 50 τους χρόνια,  και χωρίς αιδώ έστειλαν το λογαριασμό της καλοπέρασής τους στις νέες γενιές και τους αγέννητους. Και είναι κρίμα, ακόμα και σήμερα, στον 7ο χρόνο μιας απάνθρωπης λιτότητας, που εξουθένωσε τους φτωχούς και τη μεσαία τάξη, ν’ αναζητούμε εξωτερικούς εχθρούς και να ψάχνουμε σωτηρία σ’ αυταπάτες, αντί να κάνουμε την αυτοκριτική μας και ν’ αναλάβουμε τις ευθύνες μας, με έργα.

Ευτυχώς που δεν υπάρχει μαγική λύση! Όμως, η λύση θα έρθει, όταν συνειδητοποιήσουμε, επιτέλους, τι πραγματικά μας έφερε εδώ. Αντιμετωπίσουμε τη ρίζα του κακού. Καταστρώσουμε ένα εθνικό σχέδιο και σηκώσουμε τα μανίκια για πολλή δουλειά.

 

triant-Πόσο εύκολο είναι για έναν συγγραφέα να κρατά ζωντανό το ενδιαφέρον του αναγνώστη του μέχρι το τέλος του έργου και ποιες στρατηγικές, αν μπορεί να τεθεί κατά αυτόν τον τρόπο χρειάζεται να ακολουθεί ο συγγραφέας;

Δεν είναι εύκολο! Ούτε, κατά τη γνώμη μου,  υπάρχουν  στρατηγικές επιτυχίες. Αν υπήρχαν, θα τις πωλούσαν στα… περίπτερα! Κάθε βιβλίο είναι ένα ταξίδι σ’ άγνωστα μέρη και με καιρό αβέβαιο! Μια ενδιαφέρουσα περιπέτεια. Το βασικό είναι να έχεις μια ενδιαφέρουσα ιστορία να διηγηθείς. Και να το κάνεις με τρόπο που δεν κουράζει.  Ν’ αντιμετωπίζεις τον αναγνώστη με σεβασμό. Να μην προσβάλεις τη λογική του. Αυτό σημαίνει να υπηρετείς  με συνέπεια κάποιες αρχές και αξίες. Ο κόσμος καταλαβαίνει πολύ περισσότερα απ’ ότι συνήθως πιστεύουν οι… επαϊόντες! Όμως επειδή καμιά φορά μπορεί να νομίζουμε ότι έχουμε γράψει ένα…. αριστούργημα, ενώ δεν είναι, δεν βλάπτει, προηγουμένως, να θέτουμε το έργο μας στη βάσανο της κριτικής. Προσωπικά είμαι τυχερός γιατί έχω  εκλεκτούς φίλους, που τους ταλαιπωρώ, ως  πρώτους μου αναγνώστες! Και είναι αυστηροί! Όταν περάσω τη  δοκιμασία τους, το βιβλίο παίρνει την τελική του μορφή. Όμως, ποτέ  δεν ξέρεις!

 

-Ο Τζάνι Ροντάρι είχε πει: «Το να καταφέρει ένα βιβλίο να κάνει τα παιδιά να παίξουν είναι μεγάλη επιτυχία». Αλήθεια, ποιό είναι το βάρος των ευθυνών που κουβαλά ο συγγραφέας απέναντι στους νεαρής ηλικίας αναγνώστες του;

Ο Ροντάρι ήταν ένας σπουδαίος παραμυθάς! Είναι δύσκολο έργο να γράφεις παραμύθια για  παιδιά. Γιατί όπως έχει πει και ο Σαββόπουλος «πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά»;

Θυμάμαι στη Νέα Υόρκη, έμενε δίπλα μου ένας πιτσιρικάς, εκεί κοντά στα 12. Ερχόταν κάθε Σάββατο πρωί και με τις ερωτήσεις του, με περνούσε από… ιερά εξέταση! Έχανα όλες τις μάχες, κατά κράτος!

Τρέφω απέραντο σεβασμό και μεγάλη εκτίμηση για τους συγγραφείς παιδικών βιβλίων! Για την ευθύνη που αναλαμβάνουν, για το έργο που επιτελούν.

Όμως να σας πω ότι τα παραμύθια δεν είναι μόνο για τα παιδιά. Είναι και για τους μεγάλους. Πολλοί λένε ότι τα παραμύθια είναι ένας ψεύτικος κόσμος. Λάθος. Η διαφορά ανάμεσα στο ψέμα και το παραμύθι είναι ότι το ψέμα (είτε το λες στους άλλους, είτε στον εαυτό σου) σε βοηθά να υπεκφεύγεις από την πραγματικότητα και τις δυσκολίες της ζωής, ενώ το παραμύθι να τις αντιμετωπίζεις!

 

-Ποιούς λογοτέχνες της γενιάς σας θαυμάζετε;

Θ’ απαντήσω, κάπως γενικότερα. Η Αλκυόνη Παπαδάκη (και είναι σημαντικό που τη λέμε Αλκυόνη) είναι σπουδαία. Διαβάζω, επίσης, τα έργα της Καρυστιάνη, της Μάρως Δούκα και της Βαμβουνάκη, όπως και της Σώτης Τριανταφύλλου  και του Τάκη Θεοδώρουπουλου. Σπουδαίος ήταν ο Φρέντυ Γερμανός. Θα μου επιτρέψετε, όμως, να κάνω μια ειδική αναφορά σε τρείς Εβρίτες συγγραφείς, την Ελισάβετ Παπαδοπούλου, τον Γιώργο Κιουρτίδη και την πρωτοεμφανισθείσα, αλλά με πολύ ταλέντο, Αναστασία Παπαδάκη. Τέλος, φίλος, δάσκαλος και συμπαραστάτης, με το παράδειγμά και το έργο του, είναι ο ποιητής Δημήτρης Ιατρόπουλος.

 

-Γράφετε κάτι αυτόν τον καιρό;

Γράφω κάθε μέρα. Ασκούμαι. Όπως ο πιανίστας πριν από μια μεγάλη παράσταση. Η οποία, ίσως, και να μην έρθει ποτέ! Είναι ένας τρόπος να ξεγελώ τη ζωή και τον χρόνο. Να προετοιμάζομαι για τα μελλούμενα.  Όμως, τα πιο πολλά τα κρατάω στα συρτάρια μου. Αν πειστώ ότι έγραψα κάτι, που μπορεί να ενδιαφέρει και τους άλλους, ίσως να ετοιμάσω  ακόμα ένα βιβλίο.

 

-Τελειώνοντας τη συνέντευξη, θα ήθελα να μου πείτε ένα στίχο που θα θυμάστε για πάντα:

 «Τη γλώσσα μου έδωσαν Ελληνική, το σπίτι φτωχικό, στις αμμουδιές του Ομήρου». Οδυσσέας Ελύτης, από το «Άξιον Εστί».

Σε μια φράση όλος μας ο πλούτος!

 

-Κ. Τριανταφυλλάκη, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για το χρόνο σας. Η παρούσα συνέντευξη αποτελεί μια κατάθεση ψυχής και νιώθω ιδιαίτερα περήφανη που κατέχω ένα τέτοιο αρχείο.

 

* Η Βαλέρια Σιβούδη είναι φοιτήτρια Ψυχολογίας Α.Π.Θ. και η συνέντευξη δόθηκε στα πλαίσια διερευνητικής εργασίας.

Γεννήθηκε το 1997 στην Αλεξανδρούπολη και κατάγεται από το Διδυμότειχο Έβρου. Είναι πρωτοετής φοιτήτρια Ψυχολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), ενώ παράλληλα ασχολείται με τη συγγραφή  ποιημάτων, άρθρων και κριτικών. Ακόμη, συμμετέχει σε διεπιστημονικές ημερίδες με θέματα που σχετίζονται με τον κλάδο της Ψυχολογίας , καθώς και σε εθελοντικές δράσεις με στόχο το κοινό καλό. Μελετά την ελληνική ποίηση με ιδιαίτερη προτίμηση σε ποιήματα του Σεφέρη και του Ελύτη, όπως και την ξένη λογοτεχνία. Είναι μέλος σε λέσχες φιλαναγνωσίας και συχνά μοιράζεται κοινωνικούς προβληματισμούς με σημαντικούς Έλληνες συγγραφείς του αιώνα μας όπως η Ε. Χωρεάνθη. Κυρίαρχος στόχος της ίδιας ως φοιτήτριας και μετέπειτα ως Ψυχολόγου, μα και του έργου της είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να απαλλαγούν από τα δεινά της σύγχρονης πραγματικότητας  βοηθώντας να βρουν την ψυχική τους ισορροπία και γαλήνη.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top