Σχόλια για το αριστουργηματικό βιβλίο ‘Η γυναίκα της άμμου’, του Κόμπο Αμπέ

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

Ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία της Ιαπωνίας, έχουν αναμφίβολα αρκετούς και πιστούς οπαδούς, φίλους και εραστές, και στη χώρα μας μεταξύ πολλών άλλων. Ανάμεσα στις πλέον γνωστές ταινίες, κατατάσσονται η ‘ΟυγκέτσουΜονογκατόρυ’ (1953) ή όπως θα την μεταφράζαμε στα ελληνικά ‘Το χλωμό πρόσωπο της σελήνης μετά τη βροχή’ τουΚένζιΜιτσογκούτσι, η ‘Επίσκεψη στο Τόκυο’ (1953) του Γιασουζίρο Όζου, και το ‘Μανταντάγιο’ (1993) που στη γλώσσα μας σημαίνει ‘Όχι ακόμη’, το γνωστό κύκνειο άσμα του εξαιρετικού Ακίρα Κουροσάβα. Στις προηγούμενες δεκαετίες είχαμε ακόμα την τύχη να δούμε μεταφρασμένα αριστουργήματα της ιαπωνικής λογοτεχνίας και στη χώρα μας εξαίρετων συγγραφέων, όπως οι Junichiro Tanizaki (1886-1965), Yoko Ogawa (1962-), Seishi Yokomizo (1902-1981), Seicho Matsumoto (1909-1992), και τόσων άλλων επίσης αξιόλογων, και μάλιστα σε εκδόσεις υψηλής αισθητικής. Ανάμεσα σε όλους αυτούς δεσπόζουσα θέση κατέχει δικαιωματικά κι ο Κόμπο Αμπέ (KoboAbe).

Το μυθιστόρημα ‘Η γυναίκα της άμμου’ (Suna no Onna, 1962) είναι το πιο γνωστό έργο του KoboAbe (Τόκυο 1924 – Τόκυο 1993),το οποίοαπό το 1962 που εμφανίστηκε, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από αναγνώστες και κριτικούς, και μεταφράστηκε φυσικά σε πολλές γλώσσες. Το 1964 ο σκηνοθέτης Tεσιγκαχάρα Xιρόσι (1927-2001) δημιούργησε με βάση την υπόθεσή του ένα από τα κλασσικά έργα του ιαπωνικού κινηματογράφου, με μουσική υπόκρουση του ΤόρουΤακεμίτσου,κερδίζοντας στις Κάννες το Βραβείο των Κριτικών. Το 1967 επίσης, τιμήθηκε στη Γαλλία με το Bραβείο του Kαλύτερου Ξένου Μυθιστορήματος. Αλλά εκτός αυτής της επιτυχίας, κάθε ένα από τα επτά επόμενα μυθιστορήματα που έγραψε ο KoboAbe πριν από το θάνατό του, στην ηλικία των 68 ετών, το 1993, κέρδισε επαίνους και έκανε σοβαρές πωλήσεις στην Ιαπωνία, αλλά και στο εξωτερικό.Ο Κόμπο Αμπέ ήταν ο πρώτος Ιάπωνας συγγραφέας που χρησιμοποίησε ευρύτατα θέματα της λογοτεχνίας προερχόμενα από τη Δύση, ενώ πρέπει να επηρεάστηκε σίγουρα από τονυπαρξισμόκαι τον Κάφκα, το θέατρο του παραλόγου και την επιστημονική φαντασία, αλλά κατάφερε όμως με ιδιαίτερη επιτυχία και άφησε το δικό του στίγμα, τη δική του ρηξικέλευθη άποψη και κατάθεση μέσα στο σώμα της ιδιόρρυθμης ιαπωνικής λογοτεχνίας.

Στα μυθιστορήματά του, η πλοκή και οι χαρακτήρες του, είναι συνήθως υποταγμένοι σε ιδέες και σύμβολα. Το γεγονός αυτό καθιστά τη ‘γυναίκα της άμμου’, κάπως παράξενο κείμενο. Η υπόθεσή του είναι απλή, αλλά ύπουλη και ακόμα εθιστική. Ένας ερασιτέχνης εντομολόγος φτάνει σε μια απομακρυσμένη περιοχή γεμάτη αμμόλοφους με την ελπίδα να προσδιορίζει έναν τύπο σκαθαριού της άμμου. Η νύχτα έρχεται σύντομα, και οι χωρικοί του προσφέρουν καταφύγιο σε ένα ετοιμόρροπο σπίτι στο κάτω μέρος μιας βυθισμένης, σχήματος χοάνης, στην άμμο περιοχή στην οποία η κάθοδος είναι δυνατή μόνο μέσω μιας σκάλας από σχοινί.

Ο ιδιοκτήτης του σπιτιού, μια νεαρή γυναίκα, ξοδεύει το μεγαλύτερο μέρος της νύχτας φτυαρίζοντας την άμμο με κουβάδες, κάτι το οποίο δημιούργησαν τεχνηέντως οι χωρικοί, αφού το σπίτι της είναι ένα από τα προπύργια που αποτρέπουν το χωριό από να καταβροχθιστεί και εξαφανισθεί από τους ολοένα αναδημιουργούμενους και προωθούμενους αμμόλοφους.Όταν ξυπνάει, ο άντρας βρίσκει την ανεμόσκαλα και προσπαθεί να φύγει. Οι προσπάθειές του να βγει από το λάκκο αποτυγχάνουν επανειλημμένως, και φτάνει στο σημείο πλέον να συνειδητοποιήσει, πρώτα με δυσπιστίακαι στη συνέχεια με οργή και φόβο, ότι είναι ουσιαστικά νεοσύλλεκτος εγκλωβισμένος σε ένα ατέλειωτο μαρτύριο που θυμίζει σισύφεια εργασία.

‘… Όσο κι αν δεν ήθελε να το πιστέψει, στο βάθος της καρδιάς του ο άντρας ήξερε ότι αυτό που περισσότερο απ’ όλα φοβόταν ότι μπορεί να συμβαίνει, ήταν τελικά αλήθεια. Φαίνεται ότι η απομάκρυνση της ανεμόσκαλας έγινε εν γνώσει της γυναίκας, κι αυτό βέβαια δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά ότι έγινε με την καθαρή συμφωνία της…’.

Το μυθιστόρημα περιγράφει τη θέληση του ανθρώπου να ξεφύγει από αυτόν τον τηγανισμένο μέσα στον ανελέητο ήλιο εφιάλτη, ενάντια στη θέληση των χωρικών για να τον κρατήσουν εκεί που είναι, που δεν ήταν τίποτα λιγότερο από ψυχαναγκαστική πράξη. ΟAbe εποικίζει τα μυθιστορήματά του με μοναχικές φυσιογνωμίες, γιατρούς, μεμψίμοιρους επιστήμονες και περιπλανώμενους ανθρώπους. Κατονομάζει τους χαρακτήρες του με εμφανή απροθυμία. Στην ίδια τη ‘γυναίκα της άμμου’ το όνομα του πρωταγωνιστή,ΝίκιΤζουν’ πέι, αποκαλύπτεται μέσα σε ένα πλέγμα αγνοουμένων, αλλά ως επί το πλείστον είναι απλώς ο άνθρωπος, ο άντρας. Ομοίως, η επώνυμη γυναίκα είναι απλώς ‘η γυναίκα’.

Woman in the dunes, Kyoko Kishida, Eiji Okada, 1964

Αυτό προσδίδει στα θέματά του μια αρχετυπική ποιότητα και ανεξαρτησία από την ιαπωνική κουλτούρα, αλλά με τον κίνδυνο οι χαρακτήρες του να φαίνονται στείροι, αφηρημένοι και δύσκολο να συμπάσχουν. Η ‘Γυναίκα της άμμου’, ωστόσο, καταφέρνει να αποφύγει αυτό. Ο πρωταγωνιστής της δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να χαρακτηριστεί ως προσφιλής, αλλά είναι αρκετά πειστικός για τον αναγνώστη να πιστέψει και να ενδιαφερθεί γι αυτόν.

Ο ΝίκιΤζουν’ πέι, εργάζεται ως δάσκαλος σε σχολείο αρρένων, και φαίνεται πως γέρνει κάπως προς την πλευρά του μισάνθρωπου.Επίσης, άφησε πίσω στον πραγματικό κόσμο μια σχέση που αναφέρεται απλώς, ως ‘άλλη γυναίκα’. Πριν ο άντραςφύγει για τις διακοπές του, συνέταξε μια επιστολή για την ίδια, υπαινισσόμενος ότι έπασχε από κατάθλιψη και έχοντας την επιθυμία να εξαφανιστεί από τον κόσμο, και την άφησε πάνω στο γραφείο του. Είναι αυτή η ίδια επιστολή που απαγορεύει την αστυνομική έρευνα στην εξαφάνιση του ΝίκιΤζουν’ πέι. Η φιλοσοφική του αντίληψη του επιτρέπει να αρθρώσει ψυχο-κοινωνικά και υπαρξιακά θέματα στο βιβλίο, ενώ το επιστημονικό του μάτι, όπως και του Abe άλλωστε, είναι αρκετά έξυπνο για να κατασκευάσει σχέδια απόδρασης από εκείνον τον μυστήριο τόποκαι να ενημερώνεται για τα μέταλλα της άμμου, προσπαθώντας ταυτόχρονα να είναι αξιοπρεπής, όσο φυσικά μπορεί κάτω από αυτές τις δύστροπες συνθήκες.

Η γυναίκα γεννήθηκε στο χωριό και, κατά πάσα πιθανότητα, ποτέ δεν έφυγε από το μέρος εκείνο. Ισχυρίζεται ότι ο σύζυγος και το παιδί της σκοτώθηκαν σε χιονοστιβάδα άμμου, αλλά δεν είναι σε θέση να εντοπίσει τον τόπο ταφής τους. Είτε αυτή η δήλωση είναι αληθινή, ή απάτη ή ένα από τα σκοτεινά σύμβολα του Abe, είναι κάτι που ποτέ πραγματικά δεν διευθετήθηκε. Η γυναίκα αυτή φαίνεται πως διαθέτει ένα πολυεπίπεδο χαρακτήρα. Ο άντρας που τη βλέπει για πρώτη φορά τη θεωρεί αντικείμενο περιφρόνησης, γιατί εκείνη δεν αντιμετωπίζει δραστικά κι ούτε καταπολεμά την τυραννία των κατοίκων του χωριού, αλλά αργότερα, η περιφρόνηση αραιώνεται και συμπλέει έξυπνα με τον οίκτο. Δεν καταπολεμά την τυραννία μάλλον επειδή δεν ξέρει τι είναι ελευθερία. Αργότερα, όταν εκείνος παίρνει τη γυναίκα όμηρο σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή του, αυτή υπομένει την ταπείνωση με πολύ περισσότερη χάρη από ότι της έχει δείξειμέχρι τώρα ο απαγωγέας της. Εμφανίζεται περισσότερο σαν μια μητέρα ασθενής που περιμένει να τελειώσει το ξέσπασμα, η έκρηξη του παιδιού της. Όταν η σεξουαλικότητα μπαίνει στη σχέση τους, η γυναίκα μετέχει με ανυπομονησία, αλλά στην πραγματικότητα δεν πρόκειται περί ρομαντικούκαι αποδεκτού σεξ. Όμως, κατά την έξοδό του από το λάκκο της άμμου για την οποία ο ίδιος πιστεύει ότι είναι η τελευταία φορά, εκείνος αισθάνεται κάποιο είδος μεγαλοψυχίας για τη γυναίκα και αποφασίζει να της στείλουν ένα ραδιόφωνο με την επιστροφή του στον πραγματικό κόσμο.

Woman in the dunes, Kyoko Kishida, 1964

Τα πράγματα όμως δεν προχωράνε όπως είχαν προγραμματιστεί, και η γυναίκα αποκαλύπτει ένα ολοένα και περισσότερο ανατριχιαστικό πρόσωπο. Λέει στον άντρα ότι η συνεταιριστική ένωση του χωριού πωλεί άμμο παράνομα σε ένα συγκεκριμένο κατασκευαστή, κι εκείνος αντιλέγει πως αυτό θα έθετε σε κίνδυνο τις ζωές όλων εκείνων που εξαρτώνται από τα φράγματα και τις γέφυρες που δεν κατέρρευσαν. Η γυναίκα ανταπαντάμε κατηγορηματικό ύφος, ‘Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε τι συμβαίνει σε άλλους ανθρώπους’;Κι εννοεί τους άλλους κατοίκους του χωριού οι οποίοι στην πραγματικότητα χαρακτηρίζονται από δυσπιστία και περιφρονούν ένα βασικό κορμό της κοινωνίας ο οποίος τους καταπιέζει συνεχόμενα.Το μυθιστόρημα δείχνει ότι ο άντρας είναι παγιδευμένος σε ένα ταξικό πόλεμο ή πόλεμο ανάμεσα σε κάστες, μη αναγνωρισμένες από την κοινωνία στο σύνολό της, κι αμφισβητεί την πεποίθηση του άντρα ότι αυτός είναι το αθώο θύμα και οι χωρικοί οι ένοχοι δράστες.

Οι μήνες διαβαίνουν κατ’ αυτόν τον τρόπο και ο άνδρας και η γυναίκα συνεχίζουν να συμπλέουν σε μια σχέση μη ικανοποιητική, όπως περίπου σε έναν άρρηκτο δυστυχισμένο γάμο.Προσπαθούν να εξοικονομήσουν χρήματα και να αγοράσουν ένα ραδιόφωνο. Μήπως τελικά μέσα στην όλη κατάσταση, προσπαθεί να ριζώσει κάποιο είδος αγάπης, ένα είδος αποδοχής, θα μπορούσε να υποθέσει και αναρωτηθεί κάποιος; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, είναι κομβικής σημασίας στο κατά πόσο το βιβλίο του Κόμπο Αμπέ έχει να κάνει με την έννοια της ‘καταδίκης’ ή με εκείνη της‘σωτηρίας’. Η αντίδραση του ανθρώπου στην επανεμφάνιση της ανεμόσκαλας στην τελική σκηνή είναι τόσο ζοφερή όσο το πέρας του έργου ‘1984’. Η θέλησητου ατόμου για ελευθερία έχει πια συνθλιβεί, και μαζί με αυτό, κι η ψυχή του. Η εξωμήτρια εγκυμοσύνη της γυναίκας είναι σύμβολο στειρότητας και ερήμωσης. Αλλά από την άλλη μεριά, ίσως δεν είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος διστάζει να εγκαταλείψει τη φυλακή του, επειδή νιώθει μια αχτίδα του ανήκειν κάπου, μια τρυφερότητα την οποία ποτέ δεν γνώρισε, ακόμα και στις ημέρες που ήταν ‘ελεύθερος’!

Ο Κόμπο Αμπέ είναι ένας ολοκληρωμένος στυλίστας και η ‘γυναίκα της άμμου’ κλείνει με την έκθεση του αγνοούμενου που αναφέρεται στην πρώτη σελίδα του βιβλίου. Ένα άλλο σημείο παρεμφερούς ενδιαφέροντος σε πολλά από τα μυθιστορήματα του Αμπέ είναι οι λίγοι αριθμητικά χαρακτήρες και η σπανιότητα των τοποθεσιών, τα απελπιστικά λίγα μέρη όπου διαδραματίζεται η υπόθεση και ολόκληρο το μυθιστόρημα. Το περισσότερο κομμάτι της ‘γυναίκας της άμμου, διαδραματίζεται είτε εντός, είτε αμέσως έξω από το σπίτι της γυναίκας, σχεδόν σαν να σχεδιάστηκε και έχουμε στην πραγματικότητα να κάνουμε με μια θεατρική παράσταση. Άλλωστε ο ίδιος ο Κόμπο Αμπέ, βίωσε την αναγνώριση και του διεθνούς φήμης θεατρικού συγγραφέα, μεγάλου στυλίστα, πετυχημένου διευθυντή σκηνής, καθώς και ποιητή.

Η γυναίκα είναι το έμψυχο ον, η θνητή, η σάρκα, η ώθηση για σεξ, η παρηγοριά στο αβάσταχτο κελί του.‘‘… Ήταν ξαπλωμένη ανάσκελα πάνω στο τατάμι. Εκτός από το πρόσωπό της, είχε εκτεθειμένο όλο το υπόλοιπο σώμα. Το αριστερό χέρι ακουμπούσε ελαφρά κάτω από το διπλό φούσκωμα του υπογαστρίου. Ενώ έτσι αποκάλυπτε ότι οι άνθρωποι συνήθως κρύβουν, αντίθετα μόνο το πρόσωπο που κανένας δεν διστάζει να το εκθέσει, το είχε κρυμμένο με μια πετσέτα…’.

Οι αμμόλοφοι αποτελούν το άψυχο, το αιώνιο,αυτό που μας περιορίζει, το αφόρητο. Αλλά η άμμος είναι εκείνη που διαπερνά όλους τους πόρους και τις πτυχές του μυθιστορήματος σαν ένας τρίτος μείζων χαρακτήρας. Εισέρχεται στο φαγητό, το σπίτι, τα ρούχα, στα μαλλιά, στους πόρους του δέρματος, στα ρολόγια. Βρίσκεται ανάμεσα στα σώματα του άντρα και τη γυναίκας, όταν εκείνοι βρίσκονται απελπισμένα και ηθελημένα κοντά. Η άμμος από αυτές τις θίνες, φορτωμένη με υγρασία, δεν διατηρεί, αλλά σαπίζει ότι αγγίζει. Τα ξύλα, το δέρμα, το ύφασμα, την ηθική. Η άμμος είναι η φυλακή. Κυριολεκτικά και συμβολικά. Και όχι μόνο για τον άντρα.

Κι όλοι εμείς οι αναγνώστες βρισκόμαστε ανήμποροι μέσα σε αυτή την καυτερή άμμο. Όλοι εμείς πρέπει να περνάμε τη ζωή μας μέσα σε έναν ατέλειωτο αγώνα φτυαρίζοντας άμμο και καθημερινά προβλήματα που μας ταλανίζουν αενάως, έχοντας να αντιμετωπίσουμε καυτά θέματα που απαιτούν εδώ και τώρα λύση! Διαβάζοντας για τη δυσάρεστη κατάσταση αυτού του ανθρώπου, υπαρξιακά πάντοτε μιλώντας, στην πραγματικότητα χωρίς καν να το υποψιαζόμαστε, διαβάζουμε αποσπάσματα από τη δική μας! Ο βουδισμός βεβαίως βασίζεται στην παροδικότητα όλων των πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένου του βουδισμού. Οι στοχασμοί σχετικά με την ελευθερία, την αιχμαλωσία, το παροδικό και το αμετάβλητο στη ‘γυναίκα της άμμου’, προσκαλούν και επιτρέπουν παρερμηνείες, οι οποίες φυσικά θα μπορούσαν να είναι μια άλλη λέξη, όπως ‘επανερμηνείες’. Ακόμη και το επίγραμμα με το οποίο ανοίγει το μυθιστόρημα, ‘Χωρίς τιμωρία δεν υπάρχει καμία χαρά στην απόδραση’, έχει ασαφή άκρα. Είναι άραγε αυτή η δικαιολογία και η δικαίωση ενός καταπιεστή, ενός τύραννου, ή η παρηγοριά ενός φυγόδικου;

Το Kobo Abe, είναι ψευδώνυμο του Kimifusa Abe (1924-1993). Συχνά τον παρομοιάζουν με τον Φραντς Κάφκα και τον Αλμπέρτο Μοράβια, για τις μοντερνιστικές του ευαισθησίες του αλλά και για το σουρεαλιστικό του ύφος, το οποίο συχνά εξερευνά τους εφιάλτες του ατόμου μέσα στη σύγχρονη κοινωνία. Ο Abe γεννήθηκε στο Τόκυο της Ιαπωνίας και μεγάλωσε στην πόλη Μούκντεν, τη σημερινή Σενγιάνγκ στην επαρχία Λιαονίνγκ της βορειοανατολικής Κίνας, που τότε βρισκόταν υπό ιαπωνική κατοχή. Η οικογένειά του εκείνο το χρόνο βρισκόταν στο Τόκυο όπου ζούσε ο πατέρας του ασχολούμενος με την ιατρική έρευνα. Η μητέρα του μεγάλωσε στο Χοκάιντο, ενώ έζησε την παιδική της ηλικία στη Μαντζουρία. Αυτή η πολυσχιδής προέλευση, επέδρασε καταλυτικά στον Abe, ο οποίος κάποια στιγμή εξομολογήθηκε σε μια συνέντευξη το 1978, ότι ‘είμαι ουσιαστικά ένας άνθρωπος χωρίς πατρίδα’. Σαν παιδί, ο Abe ενδιαφερόταν κυρίως για τη συλλογή εντόμων,τα μαθηματικά και το διάβασμα. Στους αγαπημένους του συγγραφείς συγκαταλέγονταν οι Ντοστογιέφσκι, Μάρτιν Χάιντεγκερ, Καρλ Γιάσπερς, Φραντς Κάφκα, Φρίντριχ Νίτσε και ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Ο Abe επέστρεψε στην Ιαπωνία για λίγο, τον Απρίλιο του 1940, για να μελετήσει στο Γυμνάσιο Seijo, αλλά μια πάθηση των πνευμόνων τον ανάγκασε να επιστρέψει στην Μούκντεν, όπου διάβασε εξαντλητικά τους αγαπημένους του συγγραφείς. ΟAbe ξεκίνησε τις σπουδές του στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκυο το 1943 για να σπουδάσει ιατρική, εν μέρει από σεβασμό στον πατέρα του, αλλά και επειδή εκείνοι οι μαθητές που σπούδαζαν ιατρική, απαλλάσσονταν από τη στρατιωτική θητεία, ενώ οι φίλοι του, όπως έλεγε, που επέλεξαν τις ανθρωπιστικές επιστήμες σκοτώθηκαν στον πόλεμο. Προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επέστρεψε στη Μαντζουρία. Συγκεκριμένα, εγκατέλειψε την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Τόκυο τον Οκτώβριο του 1944, επιστρέφοντας στην κλινική του πατέρα του στο Μούκντεν. Εκείνον τον χειμώνα, όμως, ο πατέρας του πέθανε από επιδημία τύφου. Επιστρέφοντας στο Τόκυο με τις στάχτες του πατέρα του, ο Abe ξαναμπήκε την ιατρική σχολή. Ήταν η εποχή κατά την οποία άρχισε να γράφει νουβέλες και διηγήματα. Το 1948, αποφοίτησε με πτυχίο ιατρικής, κάτι φυσικά που ποτέ δεν τον συγκίνησε.

Στα 1945 παντρεύτηκε με την MachiYamada, σπουδάστρια καλών τεχνών, η οποία είχε επίσης ζηλευτή καριέρα ως καλλιτέχνης και σκηνοθέτης, και το ζευγάρι είδε αρκετές επιτυχίες, στο δικό του τομέα ο καθένας τους, σε παρόμοια χρονικά διαστήματα. Αρχικά, ζούσαν σε ένα παλιό στρατώνα μέσα ένα βομβαρδισμένο κτίριο στην περιοχή του κέντρου της πόλης. Ο Abe αναγκαζόταν να πωλεί τουρσιά και κάρβουνο στο δρόμο για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, ενώ παράλληλα εντάχθηκε σε μια σειρά από καλλιτεχνικές ομάδες. Όσο προχωρούσε η μεταπολεμική περίοδος,η στάση του Abe ως πνευματικού ειρηνιστήτον οδήγησε να προσχωρήσει στο ιαπωνικό Κομμουνιστικό Κόμμα, με το οποίο εργάστηκε για να οργανώσει τους εργάτες στις φτωχές περιοχές του Τόκυο.

Σύντομα μετά την παραλαβή του βραβείου Akutagawa, το 1951, ο Abe άρχισε να αισθάνεται τις πιέσεις των αυστηρών και άκαμπτων κανονισμών του Κομμουνιστικού Κόμματος, παράλληλα με τις αμφιβολίες σχετικά με πως θα μπορούσαν να δημιουργηθούν καλλιτεχνικά έργα κάτω από τον τίτλο του σοσιαλιστικού ρεαλισμού.Μέχρι το 1956, ο Abe άρχισε να γράφει ενώ βρισκόταν σε αλληλεγγύη με τους Πολωνούς αντάρτες και το απελευθερωτικό κίνημά τους, προκαλώντας έτσι την οργή του ιαπωνικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Η κριτική του Κόμματος, επιβεβαίωσε τη στάση και τη θέση του: ‘Το Κομμουνιστικό Κόμμα μου άσκησεπίεση για να αλλάξω το περιεχόμενο του άρθρου και να ζητήσω συγγνώμη, όμως εγώ αρνήθηκα… Αυτή ήταν η πρώτη ρήξη μου με το κόμμα….’.

Η εκπαίδευση των ηθοποιών στο στούντιο Abe, 1973.

Την επόμενη χρονιά, ο Abe ταξίδεψε στην Ανατολική Ευρώπη για το εικοστό συνέδριο του σοβιετικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Ήρθε αντιμέτωπος με την πραγματικότητα της κομμουνιστικής κοινωνίας, χωρίς να εντυπωσιασθεί, αλλά οι τέχνες του έδωσαν κάποια παρηγοριά. Επισκέφτηκε επίσης το σπίτι του Κάφκα στην Πράγα, μαζί με κάποιες άλλες επαφές με σημαντικούς δημιουργούς της μεγάλης σοβιετικής ένωσης. Η εισβολή στην Ουγγαρία από τη Σοβιετική Ένωση το 1958, του προκάλεσε αφόρητη αηδία και αποτροπιασμό, και προσπάθησε να φύγει από το Κομμουνιστικό Κόμμα, εποχή κατά την οποία, όμως, οι παραιτήσεις από το κόμμα δεν γίνονταν εύκολα αποδεκτές. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1962, εκδιώχτηκε βιαίως από το εν λόγω κόμμα. Η πολιτική του δραστηριότητα έφτασε στο τέλος στα 1967, με τη μορφή μιας δήλωσης που δημοσιεύθηκε από τον ίδιο, τη σύζυγό του, τον Yasunari Kawabata και τον Kenzaburō Ōe, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για την αντιμετώπιση των συγγραφέων, των καλλιτεχνών και των διανοουμένων στην κομμουνιστική Κίνα.

Οι εμπειρίες του στη Μαντζουρία άσκησαν βαθιά επιρροή στο γράψιμο του, αποτυπώνοντας τους τρόμους και τα όνειρα του πυρετού, που αποτελούν πλέον σουρεαλιστικά χαρακτηριστικά των έργων του. Για πρώτη φορά δημοσίευσε ως ποιητής το 1947, με τα ‘Ποιήματα ενός άγνωστου ποιητή’ και ως μυθιστοριογράφος το επόμενο έτος με το ‘OwarishiMichi no nishirube’ (Το σημάδι του δρόμου στο τέλος του), που εδραίωσε τη φήμη του. Όταν έλαβε το Βραβείο Akutagawa το 1951, συνέχιζε κανονικά και πάλι να δημοσιεύει. Αν και έκανε πολλή δουλειά ως μυθιστοριογράφος avant-garde και θεατρικός συγγραφέας, έπρεπε να περιμένει τη δημοσίευση της ‘Γυναίκας της άμμου’ το 1962 με το οποίο κέρδισε την ευρεία και διεθνή αναγνώριση. Στη δεκαετία του 1960, συνεργάστηκε με τον Ιάπωνα σκηνοθέτη Tεσιγκαχάρα Xιρόσι στη δημιουργία ταινιών, όπου κεντρική και εξέχουσα θέση έχει η ‘Γυναίκα της άμμου’, ή η ‘Γυναίκα στους αμμόλοφους’, η οποία κυκλοφόρησε μόλις τέσσερις μήνες μετά την εκδίωξή του από το ιαπωνικό Κομμουνιστικό Κόμμα.

Το 1971, ίδρυσε ένα στούντιο στο Τόκυο, γνωστό ως στούντιο Abe, όπου εκπαίδευσε τους εκτελεστές και σκηνοθέτησε μερικά θεατρικά έργα.Μέχρι το έτος 1979, ο Abe έγραψε, σκηνοθέτησε και παρήγαγε δεκατέσσερα έργα με το στούντιο Abe. Επιπλέον, δημοσίευσε δύο μυθιστορήματα,το ‘Μυστικές συναντήσεις’ (1968), και τον ‘Άνθρωπο πλαίσιο’ (1973), μαζί με μια σειρά δοκιμίων, παρτιτούρες και φωτογραφικά εκθέματα. Το 1973, ενεπλάκη στη δημιουργία του θεάτρου Seibu, ένα avant-gardeθέατρο στο οποίο βρήκαν καταφύγιο πολλοί άλλοι καλλιτέχνες, ειδικά νέοι, εκεί μέσα σε μια ασφαλή πολιτιστική ζώνη. Το 1977, εξελέγη επίτιμο μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, αλλά πέραν αυτού, κέρδισε αμέτρητες διακρίσεις και βραβεία. Κάποιοι, όπως οKenzaburo Ōe, δήλωσανκαι πίστευαν ότι άξιζε και το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Το όνομα του Abe αναφέρθηκε πολλές φορές ως πιθανός αποδέκτης του μεγάλου βραβείου, αλλά με τον πρόωρο θάνατό του αποκλείστηκε αυτό το ενδεχόμενο.

Ενώ εργαζόταν πάνω σε αυτό το μυθιστόρημα, οAbe, όπως ήδη είπαμε, εκδιώχθηκε από το ιαπωνικό κομμουνιστικό κόμμα, για τροτσκιστική απόκλιση, και είναι πιθανό ότι σε αυτό το μυθιστόρημα ο συγγραφέας θέλησε να αποφύγει τις απόλυτες ηθικές βεβαιότητες, προκειμένου να δείξει ότι κανένα δόγμα, ερμηνεία και καμία συγγραφική πρόθεση δεν είναι απρόσβλητη στις ολοένα και μεταβαλλόμενες θέσεις και συνέπειες του μέλλοντος, όπως ακριβώς και οι αμμόλοφοι της θάλασσας που πηγαίνουν κι έρχονται πέρα δώθε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με το ένα ή το άλλο σχήμα!