Fractal
Home / ΙΣΤΟΡΙΑ / Στην Κέρκυρα το 1809 μια πρώτη απόπειρα ανακαίνισης Ολυμπιακών αγώνων στον Ελλαδικό χώρο
10/08/2016, 5:19 μμ

Στην Κέρκυρα το 1809 μια πρώτη απόπειρα ανακαίνισης Ολυμπιακών αγώνων στον Ελλαδικό χώρο

Του Τάκη Κατσιμάρδου //

 

Μετάλλια στους νικητές «εκ σιδήρου», όπως  το νόμισμα της Σπάρτης!

 

Αναπαράσταση της αρχαίας Ολυμπίας με το στάδιο και τα μνημεία της

Αναπαράσταση της αρχαίας Ολυμπίας με το στάδιο και τα μνημεία της

 

Καθώς κορυφώνονται οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Ρίο και ο θεσμός είναι συνυφασμένος, έτσι κι αλλιώς, με τον ελλαδικό χώρο ας κάνουμε μια …βουτιά στην ιστορία. Πριν από την αναβίωση το 1896 στην Αθήνα .

Μέχρι την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους η ιδέα του Ολυμπισμού ήταν παρούσα στον ελληνικό χώρο,  με διάφορες μορφές . Κυρίως, μέσω διάσημων και μη,  εκπροσώπων του ευρωπαϊκού, αλλά και νεοελληνικού διαφωτισμού.

Οι Ολυμπιακοί της αρχαιότητας υπήρξαν ,βεβαίως,  πάντοτε αντικείμενο θαυμασμού, ιδιαίτερα την περίοδο της Αναγέννησης. Τότε,  που ευρύτερα ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν τροφοδότης λογίων και ουμανιστών, μελετήθηκε συστηματικά και αναδείχτηκε σε θεμελιώδη  παράγοντα του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Αρκετές φορές και σε διάφορα επίπεδα εκφραζόταν η ευχή και η επιθυμία να οργανωθούν αγώνες, ανάλογοι με τους αρχαίους.  Η ιδέα ήταν διάχυτη κατά την περίοδο του κλασικισμού και του νεοκλασικισμού, όταν πολλοί περιηγητές έφταναν ως την ερειπωμένη και θαμμένη στο χώμα Ολυμπία.

 Υπάρχουν πολλοί ιστορικοί κρίκοι,  που συνδέουν την αναβίωση από τα προεπαναστατικά χρόνια μέχρι την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους. 

1)  Από τις πρακτικές απόπειρες για κάποια αναβίωση των Ολυμπιακών στον ευρωπαικό χώρο στην πρώτη σειρά βρίσκονται οι αγώνες του Κότσγουλντ ( Αγγλία). Τους ίδρυσε (πρώτο μισό 17ου αιώνα) ο Ρ. Ντόβερ και περιλαμβάνανε αθλήματα και παιχνίδια, αλλά και ομηρική άρπα,  δίνοντας έτσι μια ολυμπιακή αίσθηση.  Ο εμπνευστής τους ονόμασε τους αγώνες «Ολυμπιακούς» και πράγματι αυτοί είχαν σαν βάση κάποια ολυμπιακά ιδεώδη. Οι αγώνες διακόπηκαν μετά το θάνατο του Ντόβερ (1652), αλλά αργότερα διοργανώθηκαν πάλι.

2) Ανάλογες προσπάθειες επαναλήφθηκαν στο Χόμπτον Κουρτ της Αγγλίας (1679), στη Γερμανία (Wrlitz-Dessau 1779), στο Παρίσι  (1770), στη Σκοτία (1819) και άλλοι τα επόμενα χρόνια (Πανσκανδιναυικοί Ολυμπιακοί Αγώνες, Περιοδεύοντες Ολυμπιακοί  στη Γερμανία). Ολοι αυτοί οι «εθνικοί Ολυμπιακοί» αποτέλεσαν  κρίκους ,  που συνέδεσαν τους αρχαίους Ολυμπιακούς με την αναβίωσή τους. Μια αλυσίδα που φθάνει ως τις Ζάππειες Ολυμπιάδες (1859-1889). Οι τελευταίες, άλλωστε, ήταν και η βασική «γέφυρα»,  που οδήγησε στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς του 1896.

Ένας σχετικά άγνωστος ισχυρός δεσμός εντοπίζεται στα Επτάνησα.

 

Το φύτεμα του "δέντρου της ελευθερίας" κατά την άφιξη των Γάλλων στην Κέρκυρα

Το φύτεμα του “δέντρου της ελευθερίας” κατά την άφιξη των Γάλλων στην Κέρκυρα

 

Οι Ιακωβίνοι της Κεφαλλονιάς

Ήδη ,από την περίοδο της πρώτης γαλλικής κατοχής στα Ιόνια νησιά (1797-99) ο ριζοσπαστικός σύλλογος των Ιακωβίνων,  που είχε συγκροτηθεί στην Κεφαλονιά , την προβάλλει ανάμεσα στα προωθημένα κοινωνικο-πολιτικά αιτήματα , που διατυπώνει. Ανάμεσα στις  χαρακτηριστικές διεκδικήσεις του βρισκόταν «η ανακαίνισις των Ολυμπιακών Αγώνων και εθίμων της αρχαίας προγονικής θρησκείας, όπως αποφανθώσιν οι νεώτεροι Κεφαλλήνες εντελώς αρχαιότατοι Ελληνες».

Τοπικιστικά μεν τα κίνητρα, αλλά όχι χωρίς ευρύτερο ενδιαφέρον.

Στον απόηχο της εκτίμησης , που έτρεφε η Γαλλική Επανάσταση για το δημοκρατικό αθλητικό ιδεώδες (το Διευθυντήριο πανηγύρισε στο Πεδίον του Άρεως την ανασύσταση των «Ολυμπιακών»), η  ιδέα μιας  αναβίωσης ωριμάζει.

Έτσι, κατά τη δεύτερη γαλλική κατοχή (1807-1814) θα προκηρυχτούν  Ολυμπιακά βραβεία , με πρωτοβουλία της «Ιονίου Ακαδημίας».

 

Ο Γάλλος εισηγητής για την αναβίωση των Ολυμπιακών Charles Dapin

Ο Γάλλος εισηγητής για την αναβίωση των Ολυμπιακών Charles Dapin

 

Η πρώτη Ιόνιος Ακαδημία

Επί γαλλοκρατίας στα Επτάνησα ξεκίνησε η πρώτη Ιόνιος Ακαδημίας.

Πρόκειται για ένα θεσμό μορφωτικό και εκπολιτιστικό, που απευθυνόταν στο κοινό με σειρά διαλέξεων. Σύμφωνα με τους μελετητές προηγήθηκαν διαβουλεύσεις ανάμεσα σε ντόπιους διανοούμενους Κορφιώτες, οι οποίοι, βέβαια, για την υλοποίηση των αποφάσεών τους απευθύνθηκαν προς τη γαλλική Διοίκηση. Ο Κανονισμός σχεδιάστηκε από το γάλλο αξιωματικό του Μηχανικού Charles Dupin, και υποβλήθηκε για επικύρωση στον Κυβερνήτη στρατηγό Danzelot.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό μπορούσαν να γίνουν μέλη όποιοι επιθυμούσαν. Για την εκλογή τους δε χρειαζόταν τίποτε άλλο, παρά η δηλωμένη αφοσίωσή τους στις τέχνες και τις επιστήμες. Στον κατάλογο που σχηματίστηκε περιλαμβάνονταν και 67 μέλη «αντεπιστέλλοντα» (π.χ. ο Κοραής που ζούσε στο Παρίσι και ο Αθανάσιος Ψαλίδας που ζούσε στα Γιάννενα). Με το πρόγραμμα  εκδηλώσεων, που κοινοποίησε η Ακαδημία τον πρώτο χρόνο της ύπαρξης και δράσης της, δηλωνόταν ότι το καλύτερο και πιο εποικοδομητικό που μπορούσε να προσφέρει ήταν «μόρφωση και ιδέες φιλελεύθερες, απαλλαγμένες από προκαταλήψεις ασυμβίβαστες με τον ανθρωπισμό».

Μία από τις χαρακτηριστικές δραστηριότητες της Ακαδημίας ήταν ότι καλούσε όποιους ενδιαφέρονταν να συντάξουν μονογραφίες για τα ακόλουθα θέματα:

•        Ποια  σχολεία λειτούργησαν ή λειτουργούσαν  στον ελλαδικό  χώρο από το 1453 ως το 1812.

•        Ποια σχολεία λειτουργούσαν τότε στις ελληνικές παροικίες (π.χ. στην Ιταλία, στην Αυστροουγγαρία, στη Μολδοβλαχία κ.α).

•        Ποια ελληνικά τυπογραφεία υπήρχαν.

•        Ποια έργα Ελλήνων είχαν κυκλοφορήσει από το 1453 ως το 1812.

Τελικός στόχος της Ακαδημίας ήταν η δημιουργία εκπαιδευτικού Ιδρύματος Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στα Επτάνησα.

 

Ξυλογραφία για τους "Ολυμπιακούς" του Κότσγουλντ (Αγγλία) το 17o αιώνα

Ξυλογραφία για τους “Ολυμπιακούς” του Κότσγουλντ (Αγγλία) το 17o αιώνα

 

Τα «ολυμπιακά» σχέδια

Σε μια μεταγενέστερη πηγή (εφημερίδα «Αθήναι» στο φύλλο της 8ης Απριλίου του 1906 κατά την περίοδο της αθηναϊκής μεσο-ολυμπιάδας)   παρατίθεται μια μοναδική περιγραφή τους, που έγινε και αντικείμενο παρουσίασης σε συνέδριο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής:

«Δεν είναι πολύ γνωστόν  ή ελησμονήθη ότι προ ενός αιώνος έγινεν απόπειρα επί Ελληνικού εδάφους προς ανασύστασιν των Ολυμπιάδων. Τον Αύγουστον του 1807 οι Γάλλοι είχον καταλάβει εκ δευτέρου την Κέρκυραν. Μετά εν ακριβώς έτος την 15η Αυγούστου 1808 η Ιόνιος ακαδημία ετέλει τα εγκαίνια της …Ο επί της Γαλλικής γλώσσας γραμματεύς (είχε υποβάλλει σε κείνη τη συνεδρίαση υπόμνημα υπέρ της ελληνικής γλώσσας) υπενθύμιζε εις την Ακαδημίαν ότι το 1808 οι Έλληνες ήθελον εορτάσει δι΄ αγώνων το πρώτον έτος της 647ης Ολυμπιάδος, εάν η Ελλάς εξηκολούθη τελούσα άνευ διακοπής τας εορτάς της ενδόξου περιόδου του εθνικού της βίου».

Οριζόταν «απονομή των βραβείων μετά τετραετίαν (15 αυγούστου 1812) , δηλαδή το πρώτον έτος της 648ης  Ολυμπιάδος».

Η πρόταση , που κατατέθηκε ήταν να διεξάγονται πνευματικοί αγώνες, οι οποίοι θα διατηρούσαν τα χαρακτηριστικά των αρχαίων. Θ’ ακολουθούνταν η ολυμπιακή χρονολόγηση,  ως συνέχεια της αρχαίας, προβλεπόταν  η απονομή βραβείων για τα καλύτερα ελληνικά βιβλία και την καλύτερη μετάφραση μνημειώδους γαλλικού έργου στα ελληνικά. .  Στην αίθουσα συνεδριάσεων της Ακαδημίας θα υπήρχε «κότινος στέφανος», που θα περιέβαλε «το μέτωπον του νικητού». Σ΄ επιγραφή θα αναγράφονταν η αρίθμηση της Ολυμπιάδας  «ότε ετελέσθη ο αγών» Ο νικητής θα έπαιρνε μετάλλιο «εκ σιδήρου»,  επειδή «τοιούτον ήτο το νόμισμα των Λακεδαιμονίων»!

Στο σχετικό πρόγραμμα αναφερόταν ως ημερομηνία έναρξης των αγώνων ο «Αύγουστος του δευτέρου έτους της 647ης Ολυμπιάδος (1809)»

Η κατάρρευση της αυτοκρατορικής Γαλλίας (1814) και ο τερματισμός της γαλλικής κατοχής στα Επτάνησα  έθεσε τέρμα και στη ζωή της Ακαδημίας

Ακολούθησε η διάλυσή και ο θεσμός έμεινε στα χαρτιά , μετά την επανίδρυσή της αργότερα επί αγγλοκρατίας.

Πέραν της «Ολυμπιάδας», όμως, και ανεξαρτήτως από τη γαλλική φιλεπαναστατική προπαγάνδα του γραμματέα της Ακαδημίας για τη γαλλική γλώσσα, η εισήγηση εκείνη του Γάλλου Ch. Dupin (πολύ γνωστός κατοπινά μαθηματικός, μηχανικός, οικονομολόγος και πολιτικός ως το θάνατό του το 1873) έχει και μια άλλη ιδιαίτερη σημασία.

Ήταν ένας ύμνος για την ελληνική γλώσσα και το λαμπρό μέλλον της. Μαζί με την «αναβίωση » του έθνους. Οι αυταπάτες για την απελευθέρωση της Ελλάδας , μέσω της Γαλλίας, δεν είχαν ακόμη τότε διαψευστεί.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top