Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Πρωτοπρόσωπα και διαχρονικά
07/09/2016, 11:36 πμ

Πρωτοπρόσωπα και διαχρονικά

Γράφει ο Μάνος Κοντολέων //

 

katoxiΙουλία Περσάκη «Κατοχή και Πείνα» – Ιστορίες της κάθε μέρας, Βιβλιοπωλείο της Εστίας

 

Ο χώρος του βιβλίου έχει ιδιαίτερα κτυπηθεί από τις νέες οικονομικές συνθήκες που επικρατούν τη χώρα μας.

Οι εκδότες αναζητούν τρόπους από τη μια να επιβιώσουν και από την άλλη –κάποιοι έστω από αυτούς- να διατηρήσουν την ποιοτική εκδοτική τους φυσιογνωμία.

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα δυσοίωνων προοπτικών, οι έλληνες συγγραφείς αναζητούν άλλοι να καταγράψουν το ζοφερό τώρα κι άλλοι να περιγράψουν πολύχρωμους δρόμους συναισθηματικής φυγής.

Και οι αναγνώστες καταφεύγουν ή σε κλειστά κείμενα ή σε μυθιστορήματα που τους προσφέρουν το ξεγέλασμα.

Μέσα, λοιπόν, σε τέτοιες συνθήκες η έκδοση μιας συλλογής διηγημάτων –ανθολογημένων από τις τέσσερεις όλες κι όλες συλλογές που μια παλαιά ελληνίδα συγγραφέας είχε δώσει στο φως της δημοσιότητας- αποκτά τις διαστάσεις ενός εκδοτικού γεγονότος.

Το παρελθόν δεν μπορεί εύκολα να χρησιμοποιηθεί από το σύγχρονο μάρκετινγκ. Ο νεκρός συγγραφέας δεν δίνει συνεντεύξεις, δεν υπογράφει βιβλία περιφερόμενος σε βιβλιοπωλεία του κέντρου ή της περιφέρειας.

Κάτω από μια τέτοια οπτική διάβασα τον καλαίσθητο τόμο που η Εστία μας χάρισε καθώς τέλειωνε αυτό το καλοκαίρι

Η συγγραφέα των διηγημάτων ονομαζότανε Ιουλία Περσάκη, έζησε από το 1895 έως το 1980, είχε μια πλατιά και ευρωπαϊκών προδιαγραφών παιδεία, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της (και κυρίως τα τελευταία χρόνια της ζωής της)στην ιδιαίτερη πατρίδα της την Αίγινα και υπήρξε υποστηρίκτρια της δημοτικής και του ρεαλισμού.

Από τα διηγήματά της που δημοσιεύτηκαν στις τέσσερεις συλλογές που κυκλοφόρησαν όσο η ίδια ζούσε (και μάλιστα με αρκετά μεσοδιαστήματα ανάμεσά τους), στον τόμο αυτό έχουν ανθολογηθεί κάποια από αυτά.

Την ανθολόγηση , την επιμέλεια και τις κατατοπιστικές πληροφορίες τα υπογράφουν η Karen Van Dyck (καθηγήτρια νεοελληνικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης) και η Φαίη Ζήκα (επίκουρη καθηγήτρια φιλοσοφίας και θεωρίας της τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή καλών Τεχνών).

Ομολογώ πως αγνοούσα (ή τουλάχιστον δεν είχα εντοπίσει σε προηγούμενες αναζητήσεις μου στα κείμενα παλαιοτέρων ελλήνων συγγραφέων) την ποιότητα των διηγημάτων της Ιουλίας Περσάκη. Και χάρηκα αφάνταστα την ανάγνωσή τους.

Και σκέφτηκα ακόμα πόσο η ποσότητα μιας νέας παραγωγής μπορεί να γίνεται σκληρή ως προς την υποστήριξη έργων που κάποτε δημιουργήθηκαν. Και πόσο μια τέτοια άγνοια εν τέλει στερεί από τον σημερινό αναγνώστη την γνώση για το ποια ήταν η ποιητική στάθμη της λογοτεχνίας μας.

 

Ιουλία Περσάκη

Ιουλία Περσάκη

 

Η Περσάκη γράφει σε μια ρέουσα δημοτική και με ένα ρεαλισμό που θυμίζει συχνά κινηματογραφική αφήγηση. Ο χώρος των διηγημάτων της κυρίως η Αίγινα του χτες. Και πρωταγωνιστές της απλοί άνθρωποι του νησιού.

Κυρίως χρησιμοποιεί την πρωτοπρόσωπη αφήγηση. Αλλά κρατά πάντα το ρόλο του παρατηρητή. Κι έτσι ο αναγνώστης ταυτίζει τη δική του ματιά με τη δική της. Και υποτάσσεται και αφήνεται να βρεθεί δίπλα στα πρόσωπα που ζούνε το καθένα το δικό του –μικρό συνήθως, μα πάντα ανθρώπινο – δράμα.

Με αυτή την τεχνική Περσάκη ξεφεύγει από το χώρο της ηθογραφίας και ενώ δεν κρύβει μήτε το χρόνο μήτε και τον τόπο που τα γεγονότα συμβαίνουν, καταφέρνει να τα μετατρέψει σε διαχρονικά συμβάντα.

Λιτότητα ύφους, συμπυκνωμένη συγκίνηση, στέρεα ανθρωπιστική ματιά, μια ελληνική αστική ηθική –αυτή που ένωσε τον Δυτικό Πολιτισμό με την ελληνική παράδοση.

Η Ιουλία Περσάκη μπορεί –και πρέπει – να αναγνωριστεί από τους σύγχρονους και συγγραφείς μα και αναγνώστες, ως μια από τις μεγάλες μας διηγηματογράφους.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top