Fractal

Φύγε, θάνατε, φύγε!

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

karmen«Κάρμεν» της Karin Fossum. Μετάφραση από τα Νορβηγικά: Δ. Παπαγρηγοράκης, εκδ. «Μεταίχμιο», σελ. 243

 

“«Πρέπει να σου πω κάτι» είπε «που ίσως δεν ξέρεις».

«Ναι;»

«Πάνω από το εξήντα τοις εκατό των εμβρύων με σύνδρομο Ντάουν δεν γεννιούνται ποτέ. Τα ρίχνουν. Καθαρά και ξάστερα, δεν τα θέλουν»”.

Όμως, η Κάρμεν που κάνει στον επιθεωρητή Σέγερ αυτή την εξήγηση δεν είναι μια απ’ αυτούς. Γέννησε πρώτα κι ύστερα ήρθε αντιμέτωπη με το πρόβλημα. Η νεαρή και αστραφτερή, τυχερή μέχρι εκείνη τη στιγμή, Κάρμεν, που τα είχε όλα: νιάτα, ομορφιά, τον μπαμπά Ζίτα με τα λεφτά, τον Νικολάι που την λατρεύει κι ένα μωρό σαν αξεσουάρ που, της την έφερε όμως, και «δεν γεννήθηκε καλά».

Η ιστορία είναι μια κατά βάση «ήρεμη» και αντεστραμμένη ιστορία, μια ιστορία – βούρκος σαν τη μικρή λίμνη, σαν τα στεκούμενα νερά. Όλα ξεκινούν απ’ το τέλος. Ο επιθεωρητής Σέγερ, επιζών μετά τον καρκίνο της γυναίκας του, ζαλίζεται και η νεαρή μητέρα Κάρμεν έχει πάθει νευρικό κλονισμό. Το δεκαέξι μηνών αγοράκι της είναι ήδη νεκρό. Πνίγηκε στη λίμνη. Ο Νικολάι καταρρέει, ο μπαμπάς Ζίτι συμπαραστέκεται, η Κάρμεν βιάζεται να πάει τη ζωή παρακάτω και ο άθεος Σέγερ με τον ένθεο Σκάρε βασανίζονται διότι ενώ όλα συνηγορούν για ατύχημα, εν τούτοις κάτι δεν πάει καλά:

“«Έχεις δίκιο και σ’ ευχαριστώ για τα ενθαρρυντικά σου λόγια. Ωστόσο εγώ πάντα θα νιώθω ενοχές και θα πρέπει να μάθω να ζω με αυτό».

«Όλοι ζούμε με ενοχές» είπε ο Σκάρε. «Καλώς ήρθες στη λέσχη».

«Κι έτσι τώρα θα πρέπει να στείλεις ένα ακόμα παράπονο στον Θεό» σχολίασε ο Σέγερ”.

Κι έτσι κυλά το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου. Με τον σπαραγμό του Νικολάι και της Κάρμεν την αλλόκοτη συμπεριφορά. Με τον μπαμπά Ζίτι να τους στέλνει για να συνέλθουν σε μέρη εξωτικά. Και με τον Σέγερ και τον Σκάρε να παραπαίουν ανάμεσα σε βεβαιότητες κι ενοχές.

Η ιστορία εκτυλίσσεται μόνο σε βάθος, μέσα από διαλόγους, μονολόγους, εφιαλτικά όνειρα και το ημερολόγιο της Κάρμεν το ίδιο αινιγματικό όπως και η δική της αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά. Οι κρίσεις επιληψίας της εξασφαλίζουν την αθωότητα, ναι μεν μπορεί ο Τόμυ να μην πνίγηκε στη λίμνη αλλά στη μπανιέρα του, αλλά η Κάρμεν έχασε τις αισθήσεις της, μετά ναι μεν τους παραπλάνησε όσον αφορά τη λίμνη, αλλά ωστόσο ήταν ατύχημα κι εκείνη βρισκόταν σε πανικό.

Στην πορεία ο καθένας θα ζήσει ή δεν θα ζήσει όπως αντέχει: ο Νικολάι θα τολμήσει «ένα ξαφνικό, βίαιο άλμα έξω απ’ τον χρόνο», ο Σέγερ θα χρειαστεί να αντιμετωπίσει και πάλι τον θάνατο, ο μπαμπάς Ζίτι θα βάλει επιτέλους τον φράκτη στο σπίτι για να μην πνιγεί στη λίμνη κανένα άλλο μωρό. Και η Κάρμεν θα επαναφέρει την οικεία της τύχη στην κανονική της τροχιά. Λίγες μέρες πριν από την δίκη, θα την βρει ο Σέγερ σ’ ένα παζάρι ευτυχισμένη και λαμπερή, έγκυο ξανά:

“«Πρέπει να το πω» είπε έκπληκτος «πράματα και θάματα συνέβησαν από την τελευταία φορά που σε είδα! Λάμπεις πραγματικά, πόσο μηνών είσαι;»

Εκείνη γέλασε και ακούμπησε τη στρογγυλή, μικρή κοιλιά της, που ωστόσο ήταν εμφανέστατη στο πολύ αδύνατο κορμί της. «Πέντε μηνών» είπε «έχω κάνει τον μισό δρόμο». Γέλασε και φαινόταν αναμφισβήτητα ευτυχισμένη. «Έκανα προγεννητικό έλεγχο» είπε «και το έμβρυο είναι υγιέστατο- δεν είμαι τυχερή;»”

Μια απλή σύμπτωση, αυτό το ακατανόητο τυχαίο, με το ημερολόγιο που εμμονικά η Κάρμεν επιμένει, τελικά, να κρατά.

Αστυνομικό που αγγίζει τα όρια του ψυχολογικού θρίλερ, με απίστευτη δύναμη χαρακτήρων, που ανατρέπει τα δεδομένα ανά πάσα στιγμή. Καλό- καλό, αθωότητα- ενοχή, θεός- ανυπαρξία θεού, τυχαίο και αναγκαιότητα τα δίπολα στα οποία χτίζεται επάνω και προσδίδουν στην Karin Fossum από την Νορβηγία την αποκλειστικά δική της λογοτεχνική φωνή, εκδοχή.

Η ζωή σαν παιχνίδι της Κάρμεν και η ζωή – πεπρωμένο για τον Νικολάι και τον Σέγερ, η ζωή με σκοπό για τον Σκάρε και η ζωή του απόλυτου άρχοντα Ζίτι, η ζωή πρόβα ή όταν η ζωή γίνεται εντέλει παράσταση, η μία και η μοναδική.

Μια αστυνομική ιστορία με εσωτερική δράση γραμμένη σαν παράσταση θεατρική. Με εγκιβωτισμένους τους παραληρηματικούς ημερολογιακούς μονολόγους που αποτελούν στο σύνολό τους μια στάση ζωή.

“«Αυτή είναι όλη η αλήθεια.

Τώρα θέλω επιτέλους να απαλλαγώ από τα άσχημα όνειρα.

Φύγε, θάνατε, φύγε!»”

Το βασικό ζητούμενο είναι αν την πάμε ή αν μας πάει όπου θέλουμε ή όπου θέλει, τελικά, η ζωή. Η διπλή εκδοχή ή μάλλον τριπλή: αντιμετωπίζουμε ή μας λυγίζουν, παραμερίζουμε «τα εμπόδια», έστω κι αν τα εμπόδια είναι ο Τόμυ, ένα παιδί.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η «Κάρμεν» αποτελεί μια άλλη εκδοχή της Μήδειας ή ότι αγγίζει το «Έγκλημα και τιμωρία» έστω και ασυνείδητα, αλλά και πάλι ποτέ δεν ξέρει κανείς. Ούτε καν στη λογοτεχνία, πόσο μάλλον στην ίδια μας τη ζωή.

 

karmen_metaixmio

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top