Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τον Ιούλιο, κάποτε
18/11/2015, 11:12 πμ

Τον Ιούλιο, κάποτε

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

Γιώργος Καραμπελιάς-Δημήτρης Λιβιεράτος, “Ιούλης ’65, Η έκρηξη” , Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2015, σελ. 112,

 

 Σύμφωνα με τον πρόλογο του πρώτου εκ των συγγραφέων του πονήματος, τον Γιώργο Καραμπελιά (1946), εκδότης του περιοδικού Άρδην, έπρεπε να περάσουν πενήντα χρόνια από τον Ιούλιο του 1965 και τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκείνη την περίοδο, τα λεγόμενα «Ιουλιανά» για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε μια πιο «ολοκληρωμένη αντίληψη» γι’ αυτά. Κάνοντας μιαν αναδρομή στο παρελθόν, θυμίζει πως το 1963 ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο ηγέτης της Ένωσης Κέντρου, ο οποίος εξέφραζε τότε το πνεύμα της μεγάλης αλλαγής που είχε ανάγκη η χώρα, κέρδισε τις εκλογές. Ο Δημήτρης Λιβιεράτος (1927), ιστορικός και ερευνητής, στο κείμενό του με τον τίτλο «Το χρονικό του Ιουλίου 1965» αρχίζει την εξιστόρησή του με την κόντρας ανάμεσα στον βασιλιά Κωνσταντίνο και τον πρωθυπουργό με πρόσχημα το θέμα του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πέτρου Γαρουφαλιά. Η συνάντηση των δύο είχε οριστεί για το βράδυ της 15ης Ιούλιου, μα δεν προέκυψε συμφωνία και ο Παπανδρέου αποπέμφθηκε από την εξουσία ή παραιτήθηκε. Όλα ήταν προκαθορισμένα.

Το γεγονός πυροδότησε λαϊκή έκρηξη και λίγο αργότερα, όταν το ραδιόφωνο ανήγγειλε την παραίτηση του πρωθυπουργού, μικρές διαδηλώσεις κατέβηκαν στο κέντρο της Αθήνας, φωνάζοντας συνθήματα, όπως «Δεν περνάει ο φασισμός», «Κάτω η χούντα» «1-1-4». Καθημερινά, η πόλη, τα απογεύματα και τα βράδια που οι εργαζόμενοι σχολούσαν από τη δουλειά τους, βρισκόταν σε αναβρασμό, καθώς γίνονταν εκδηλώσεις, πορείες και συλλαλητήρια. Το αποκορύφωμα των εκδηλώσεων έγινε την Τετάρτη 21 Ιουλίου, όταν φοιτητές και νέοι κατευθύνονταν από τα προπύλαια του πανεπιστημίου, όπου είχε πραγματοποιηθεί συγκέντρωση της ΕΦΕΕ, στο Σύνταγμα. Στη γωνία Σταδίου και Χρήστου Λαδά τους σταμάτησε η αστυνομία, πέσανε δακρυγόνα και σκοτώθηκε ο φοιτητής Σωτήρης Πέτρουλας. Η κυβέρνηση του ακαδημαϊκού Αθανασιάδη-Νόβα που διoρίστηκε από το Παλάτι καταψηφίστηκε στη Βουλή και ο βασιλιάς έβαλε στη θέση του ως πρωθυπουργό τον Ηλία Τσιριμώκο, ο οποίος με τη σειρά του έπεσε για να τον διαδεχτεί ο Στέφανος Στεφανόπουλος.

Η κυβέρνηση του τελευταίου στις 17 Σεπτεμβρίου πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τους βουλευτές της ΕΡΕ και εκείνους της Ένωσης Κέντρου που αποκλήθηκαν «αποστάτες». Στο μεταξύ η Αθήνα εξακολουθούσε να είναι αναστατωμένη από τις συχνές διαδηλώσεις των οπαδών του Παπανδρέου και της ΕΔΑ, αλλά και αριστερών νέων που ήθελαν πιο δυναμικές κινητοποιήσεις, ενώ οι νεολαίοι της ΕΔΑ, οι Λαμπράκηδες, βρίσκονταν σε δίλημμα αν έπρεπε να υπακούσουν στα κελεύσματα της ηγεσίας που επιθυμούσε ειρηνικές, δηλαδή ανώδυνες, εκδηλώσεις.

 

O συγγραφέας Γιώργος Καραμπελιάς

 

Ο Καραμπελιάς στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του βιβλίου το 1985 υπογραμμίζει πως οι εβδομήντα ημέρες αδιάκοπων διαδηλώσεων στους δρόμους της Αθήνας, σημαδεύουν και οριοθετούν τη ριζοσπαστικότητα της πολιτικής-κοινωνικής συγκρότησης που ξεδιπλώθηκε στη συνέχεια, κατά την περίοδο μετά τη μεταπολίτευση, και πήρε την ολοκληρωμένη μορφή της με τη δημιουργία του ΠΑΣΟΚ και την άνοδό του στην εξουσία. Ο ίδιος εκτιμά πως τα αιτήματα του 1965 στο μεγαλύτερο ποσοστό τους πραγματοποιήθηκαν, ενώ ταυτόχρονα ζούμε σε μια κοινωνία τέτοιας εμπορευματοποίησης και χυδαιότητας που αναρωτιόμαστε μήπως ονειρευόμαστε. Ο Καραμπελιάς στον τωρινό πρόλογό του, θεωρεί πως τα Ιουλιανά του 1965 είναι η πρώτη μεγάλη σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις που επιθυμούσαν τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας και το απαρχαιωμένο μετεμφυλιακό κράτος, το οποίο με εγκέφαλο την αμερικανική πρεσβεία, πυκνωτή το Παλάτι και βραχίονά του τον στρατό επιχείρησε να ακυρώσει αυτή την πορεία, τόσο με το βασιλικό πραξικόπημα του ’65 όσο και με τη δικτατορία του Απριλίου του 1967. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον βιβλίο από το οποίο ο αναγνώστης μπορεί να αντλήσει χρήσιμα ιστορικά μαθήματα.

 

Ο συγγραφέας Δημήτρης Λιβιεράτος

 

 

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top