Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Η Ρωσική λογοτεχνία και η συμβολή του Ιωάννη Καποδίστρια στη διάσωση του Αλεξάνδρου Πούσκιν
14/10/2015, 11:58 πμ

Η Ρωσική λογοτεχνία και η συμβολή του Ιωάννη Καποδίστρια στη διάσωση του Αλεξάνδρου Πούσκιν

Γράφει ο Πέτρος Ιωαννίδης // *

 

kapo

 

«Η μεγαλύτερη εξουσία μπορεί να χαθεί με κακή διοίκηση».
«Η ιστορία γνωρίζει ένα Νόμο, το Νόμο να κυνηγάει το ΨΕΜΑ και να παρουσιάζει την ΑΛΗ-ΘΕΙΑ»
(Πόπλιος Κορνήλιος Τάκιτος, Ρωμαίος ιστορικός 55-120)

«Ἅπας μέν λόγος, ἄν ἀπόντ᾽ἔργ᾽ἔχῃ, μάταιόν τι φαίνεται καί κενόν». Δημοσθένους Ολυνθιακός Β’, § 12, 385-322
(= τα λόγια όταν λείπουν οι πράξεις, είναι κάτι μάταιο και κενό περιεχομένου• άνευ ουσίας)

«Οι Έλληνες πάντα θα παραμείνουν οι δάσκαλοί μας»
(Καρλ Μαρξ, 1818-1883)

«Τη θέση που κατέχει ο ελληνικός λαός στην ανάπτυξη της ανθρωπότητας δεν μπορεί να τη διεκδικήσει κανένας άλλος λαός».
(Φρίντιχ Ένγκελς 1820-1895)

«Χωρίς ελληνομάθεια δεν υπάρχει ΠΑΙΔΕΙΑ»
(Λέων Τολστόι, 1828-1910)

«Πώς μπορεί ένας μορφωμένος άνθρωπος να μείνει μακριά από τους Έλληνες; Εγώ πάντα ενδιαφερόμουν περισσότερο γι’ αυτούς παρά για την επιστήμη».
(Άλμπερτ Αϊνστάιν, 1879-1955)

«Ας μην ξεχνάμε ποτέ, ότι ο πολιτισμός του κόσμου έχει μία προ-γιαγιά που λέγεται Ελλάδα»
(Βίκτορ Ουγκώ, 1802-1885)

 

Διαβάζοντας τη βιογραφία του Μιχαήλ Λομονόσοφ, που υπήρξε ο πρώτος Ρώσος καθηγητής Πανεπιστημίου στη Φυσική και Μεταλλουργία, βλέπουμε ότι όλο το Πανεπιστήμιο του Πέτρογκραντ (πρώην Λένινγκραντ) ήταν επανδρωμένο με Γερμανούς καθηγητές και αυτός υποχρεώθηκε να μάθει τη γερμανική για να σπουδάσει και για να κάνει μεταπτυχιακά στη Γερμανία (Βιογρ. Μιχ. Λομονόσοφ σελ. 512 του Μ. Σιζόφ, Αθήνα 1978 – Ακάδημος Α.Ε.)

Να προσθέσουμε ακόμα ότι η Ρωσική γλώσσα είναι δημιούργημα των τελευταίων αιώνων. Η αρχική σλαβική γλώσσα, που σ’ αυτήν μεταφράστηκαν Βίβλος, Καινή Διαθήκη, Ψαλτήρια κ.λπ. θρησκευτικά βιβλία, με την είσοδο στο κράτος τόσων πολλών αλλογλώσσων λαών, αποσχίστηκε από την κοινή σλαβική και δημιουργήθηκε η νέα ρωσική γλώσσα.

Ο Μαξίμ Γκόρκι στο βιβλίο του “Εξομολόγηση” (Εκδόσεις Λουκιανού, Αθήνα 1956) μας πληροφορεί ότι: η γλώσσα των εκκλησιαστικών βιβλίων ήταν ακατάληπτη στο λαό (παλαιά σλαβική). Αυτός, ως ιεροψάλτης ήξερε την παλαιά γλώσσα και τη μετέφραζε στο λαό.

Και το σχόλιο είναι: Για ποια γλώσσα λοιπόν μιλάμε, αφού η ιστορία της είναι μόνο λίγους αιώνες πριν; Το 1820 ο Πούσκιν, βρήκε μια νέα Γλώσσα και όχι την αρχική / παλαιά σλαβική.

Αυτό το “κατεστημένο”, λίγο άρεσε στον Πούσκιν να υποκρίνεται τον …Γάλλο και να παραμελεί τη γλώσσα της μάνας και παραμάνας του. Έγραφε λοιπόν στη Ρωσική, αλλά καθ’ ότι νέος και επαναστάτης έγραφε λιβέλους κατά του Τσάρου ανώνυμα, του τύπου:

“Δεσποτικέ παλιάνθρωπε, μισώ και εσένα και το θρόνο σου. Τρέμετε, τύραννοι του κόσμου και σείς, ριγμένοι χάμω σκλάβοι, ακούστε• κάντε καρδιά, κάντε κουράγιο κι ανταρτέψτε”.

Φυσικά αυτό έφτασε, μέσω της μυστικής Αστυνομίας, στον Τσάρο που φρύαξε. Ήθελε να εξορίσει τον Πούσκιν στα διαβόητα νησιά Σολοβέτσκι στη Λευκή θάλασσα ή στη Σιβηρία να σπάει πέτρες… Τότε μεσολάβησε ο Ιωάννης Καποδίστριας ως Υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας και υπεύθυνος για τον υφιστάμενό του Πούσκιν, που για τον επιούσιο ήταν υπάλληλος “γραφεύς” του Υπουργείου Εξωτερικών. Ο Καποδίστριας έπεισε τον Τσάρο να τον στείλουν …διακοπές στη Νότια Ακτή (θέρετρο διακοπών των αρχόντων). Κανόνισε λοιπόν να πάει ο “τιμωρημένος” ως γραμματέας του στρατηγού Ιντζόφ στο Αικατερίνοσλαβ, όπου υπήρχε στρατηγείο της Νότιας στρατιάς.

Ο Πούσκιν έφτασε στο Αικατερίνοσλαβ στα τέλη του Μάη του 1820 και παρουσιάστηκε στον στρατηγό Ιντζόφ φέρνοντας μαζί του την επιστολή του Καποδίστρια. Εκείνος άνοιξε το γράμμα, το διάβασε προσεκτικά, κοίταξε το νεαρό ποιητή, χαμογέλασε και του έσφιξε το χέρι.

Στην επιστολή προς τον Ιντζόφ, γραμμένη στα γαλλικά, γιατί το ρωσικό παλάτι και οι διπλωμάτες της Ρωσίας μιλούσαν όλοι γαλλικά, αναφέρει μεταξύ άλλων:

«…Επιτρέψτε μου να σας δώσω μερικές λεπτομέρειες γι’ αυτόν: Χτυπημένος από πίκρες και προβλήματα καθ’όλη τη διάρκεια της παιδικής του ηλικίας, ο νεαρός Πούσκιν έφυγε χωρίς λύπη από το σπίτι του. Η καρδιά του, κενή από το είδος εκείνο της αγάπης που τρέφει ένα παιδί για τους γονείς του, γνώρισε μόνο το πάθος της ανεξαρτησίας. Σας σπουδαστής έδειξε από νωρίς δείγματα μιας εξαιρετικής ευφυΐας. Στη σχολή προόδευσε ραγδαία. Απολάμβανε ευρύτατο θαυμασμό για το πνεύμα του αλλά ο χαρακτήρας του φαίνεται πως ξέφυγε από την επαγρύπνηση των δασκάλων του. Όταν εντάχθηκε στην κοινωνία, η ζωντανή φαντασία του αναδείχθηκε ως η μεγαλύτερή του δύναμη, ενώ η μεγαλύτερη αδυναμία του ήταν η πλήρης απουσία εκείνων των εσώτερων αισθημάτων που αποτελούν τις βάσεις ενός κώδικα ηθικών αρχών, εκείνων των αισθημάτων που μας χαρίζει η εμπειρία της εκπαίδευσης.

[…] Στα ποιήματά του οφείλει κάποια φήμη, αλλά και ορισμένα πολύ σοβαρά λάθη.

Κάποια μικρά ποιήματα και ιδίως μια ωδή στην ελευθερία έκαναν την κυβέρνηση να προσέξει τον Πούσκιν. Παρόλο που τη χαρακτηρίζει μια εξαιρετική ποιότητα σύνθεσης και ύφους, η ωδή αυτή βρίθει επικίνδυνων αρχών που πηγάζουν από τη σύγχρονη σχολή, ή μ’ άλλα λόγια, από εκείνο το αρχικό σύστημα που η κακή πίστη αποκαλεί Σύστημα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, της Ελευθερίας και της Ανεξαρτησίας των Λαών…

[…] Ο Αυτοκράτωρ με εξουσιοδότησε να χορηγήσω στον νεαρό Πούσκιν άδεια και να τον συστήσω σε σάς. Θα είναι στην προσωπική σας υπηρεσία.

[…] Διαφωτίστε τον, άπειρος καθώς είναι, λέγοντάς του ότι όσο εξαιρετικό κι αν είναι ένα μυαλό, αν δεν συνοδεύεται κι από ανάλογα αισθήματα της καρδιάς, τότε είναι σχεδόν καταστροφικό…».

Έτσι λοιπόν, έσωσε ο Καποδίστριας τον Πούσκιν, ο οποίος θεμελίωσε τη ρωσική λογοτεχνία.

 

* Ο Πέτρος Ιωαννίδης είναι φιλόλογος.

 

(Πρώτη δημοσίευση: ΕΒΔΟΜΗ www.ebdomi.com)

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top