Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Τα λάθη του χθες είναι οι εφιάλτες του σήμερα
13/11/2014, 12:56 πμ

Τα λάθη του χθες είναι οι εφιάλτες του σήμερα

Γράφει η Ελένη Γκίκα //

 

kaiken«Καϊκέν» του Ζαν- Κριστόφ Γκρανζέ. Μετάφραση: Μαρία Γαβαλά. Εκδ. «Καλέντη», σελ. 564

 

«Στην Ιαπωνία, τα σπίτια σφηνώνονται το ένα μέσα στο άλλο, θυμίζοντας το παιχνίδι σπαζοκεφαλιά με τους κύβους του Ρούμπικ». Έτσι σφηνώνονται οι ιστορίες κι εγκιβωτίζονται φόνοι και δολοφόνοι στο καινούργιο βιβλίο του Ζαν- Κριστόφ Γκρανζέ, εξάλλου πάντοτε κάπου εκεί υπάρχει ένα γαμήλιο δώρο, ένα Καϊκέν, κοφτερό γιαπωνέζικο μαχαίρι που περιμένει να χρησιμοποιηθεί: Το μαχαίρι της τιμής και της αγάπης.

Το συνηθίζει αυτό ο Γάλλος συγγραφέας, να αναμειγνύει τέχνη με θάνατο, έρωτα με καταστροφή, αγγελικό τραγούδι από παιδικές χορωδίες με εγκλήματα απεχθή, πάθος με πάθημα.

Στο «Ελέησόν με» οι παιδικές χορωδίες ήταν τα φονικά όργανα. Στο Καϊκέν, η γέννηση και η καταγωγή. Η γέννα που γίνεται τάφος, τα μωρουδιακά ζιμπουνάκια, σάβανο.

Η μεγάλη γοητεία και μαεστρία του συγγραφέα έγκειται στο ότι, υποτίθεται, μας τα λέει όλα από την αρχή. Ο αστυνόμος Ολιβιέ Πασάν ο οποίος έχει ήδη πίσω του μια καταδίκη για ανυπακοή, παντρεμένος με γιαπωνέζα και παθιασμένος με οτιδήποτε ιαπωνικό, κυνηγά και συλλαμβάνει σχεδόν επ’ αυτοφώρω έναν κατά συρροή δολοφόνο που συνηθίζει να σκοτώνει έγκυες κάνοντας χαρακίρι σχεδόν και να καίει τελετουργικά το μωρό.

Ο δολοφόνος ξεφεύγει, οι φόνοι συνεχίζονται και η οικογένεια του αστυνόμου Ολιβιέ Πασάν απειλείται, η γιαπωνέζα γυναίκα του και τα δυο του παιδιά. Η ρίζα του κακού στις δυο σχεδόν παράλληλες ιστορίες που εμπλέκονται πηγάζει στο παρελθόν. Στο οικοτροφείο και σε ένα βιβλίο ελληνικής μυθολογίας ο πρώτος κύκλος, στον Φοίνικα που ξαναγεννιέται απ’ τις στάχτες του και τιμωρεί την μητέρα την πρώτη πηγή της εγκατάλειψης, δηλαδή του κακού. Ο δεύτερος, με τα ιαπωνικά πάθη και ήθη, με τον αρχέγονο ιαπωνικό πολιτισμό και πάλι έχει να κάνει, αλλά και με την μητρότητα, εκείνη που γεννά και καταστρέφει αντί να θρέφει. Ο Γκρανζέ, όπως συνηθίζει, παράλληλα με τις ιστορίες του, αναπλάθει ένα κόσμο, αυτόν των χορωδιών και των βασανιστών στο «Ελέησόν με», των ιαπωνικών θρύλων και των δοξασιών στο «Καϊκέν». Εξάλλου, είπαμε, το «Καϊκέν» είναι το μαχαίρι της τιμής και του έρωτα, το χάρισε ο Ολιβιέ Πασάν στην αγαπημένη Ναόκο, η οποία επιμένει πως μια ανύπαρκτη πια αρχαία Ιαπωνία και όχι αυτήν αγαπά: «Αυτό που ονομάζεις “θάρρος” δεν είναι παρά μια δηλητηρίαση, επιμένει, είμαστε προγραμματισμένοι. Διαμορφωμένοι μέσω της εκπαίδευσής μας. Δεν είμαστε γενναίοι. Είμαστε υπάκουοι».

Στις σελίδες του απολαυστικού βιβλίου, ειδικά για όσους αγαπούν τον Ιαπωνικό πολιτισμό, κήποι Ζεν και αρχέγονες συνήθειες, χαρακίρι, Γιούκιο Μισίμα και αυτόχειρες απ’ αυτό συγγραφείς και ποιητές. Η μουσική και η κουλτούρα της Ιαπωνίας, οι δρόμοι της, οι αλλόκοτα παθιασμένοι πειθαρχημένοι άνθρωποι, τα μπαρ, οι ναοί, τα σπίτια, ένας διαφορετικός γοητευτικός πολιτισμός. Μαζί με τους βρώμικους δρόμους και τις συνοικίες του Παρισιού, με τα οικοτροφεία και τις αδικίες που δεν μπορεί να ξεχάσει ένα παιδί. Ένας ερμαφρόδιτος που σκορπίζει τον τρόμο διεκδικώντας ταυτότητα, ο μαιευτήρας του θανάτου, και μια μητέρα που είναι και δεν είναι μητέρα που διεκδικεί εκ των υστέρων παιδιά, ζητώντας να εκδικηθεί.

Το αποτέλεσμα ένα ψυχολογικό θρίλερ που είναι, ταυτοχρόνως, και ένα ευφυέστατο αστυνομικό, με κινηματογραφική πλοκή και πολλαπλή επιδίωξη: να αναδείξει το χάσμα αλλά και τις γέφυρες του δυτικού και του ιαπωνικού κόσμου και πολιτισμού. Τις κοινές ρίζες, και τις διαφορετικές τεχνικές. Αποτελώντας κατά βάση μια σπουδή στη γέννηση και στην αναγέννηση, στον ηττημένο άνθρωπο και στον αυτόχειρα νικητή.

«Στην Ιαπωνία λένε: “Τα λουλούδια του χθες είναι τα όνειρα του σήμερα”. Μπορούσε να προσθέσει: “Τα λάθη του χτες είναι οι εφιάλτες του σήμερα”». Κι αυτό ακριβώς είναι το βιβλίο, χθεσινά λάθη, εφιάλτες του σήμερα. Μια σπουδή στην ανθρώπινη συνθήκη και τραγωδία, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαίτερες αποχρώσεις ενός διαφορετικού και σπουδαίου πολιτισμού.

Τριτοπρόσωπη αφήγηση, αποκαλυπτικοί διάλογοι οι οποίοι αποτελούν πολιτισμικούς, τελικά, διαλόγους, χαρακτήρες που αναδεικνύονται πρώτα από τα ελάχιστα, ένας κόσμος βίαιος που ξεκινά από την ίδια του τη γέννηση, η απάθεια που είναι το μέγιστο πάθος, η αγάπη που, τελικά, γίνεται Καϊκέν. Τα θρίλερ του Γκρανζέ είναι το υπαρξιακό μας θρίλερ.

Η μετάφραση της Μαρίας Γαβαλά αναδεικνύει τον ρυθμό και τις εναλλαγές του συγγραφέα, οι λέξεις, μαχαιράκια που κόβουν.

kaiken_book

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top