Fractal
Home / ΒΙΒΛΙΟ / Γκρίζο Βλέμμα: Ο Εντιμότατος κύριος Τζον Λε Καρέ
17/02/2016, 12:26 μμ

Γκρίζο Βλέμμα: Ο Εντιμότατος κύριος Τζον Λε Καρέ

Γράφει ο Πάνος Ιωαννίδης //

 

jlk

 

Στο επεισόδιο “Οι Κεραίες της Εποχής μου” το αφιέρωμα στο έργο του Τζον Λε Καρε (κατά κόσμο Ντέιβιντ Κόρνγουελ), η Μικέλα Χαρτουλάρη και ο πρόωρα χαμένος Ανταίος Χρυσοστομίδης, επισκέπτονται τον συγγραφέα στο ησυχαστήριο του στην απόμακρη και γοητευτική Κορνουάλη. Στα πρώτα λεπτά ακούμε τον Λε Καρέ να δηλώνει ότι κάθε απόγευμα στον περίπατο του κατοικεί τους γύρω λόφους (as I populate the hills), με τις ιστορίες του. Βλέποντας και ξαναβλέποντας το βίντεο, το μυαλό μου περιφέρεται γύρω από αυτή τη φράση, προσπαθώντας να βρω το νόημα πίσω από τις λέξεις που θα με πάει στο βάθος του έργου του.

 

Έχω τη διαίσθηση ότι ο Λε Καρέ όντως έκανε ακριβώς αυτό που λέει, ότι δηλαδή πήρε τους ανθρώπους του μυστικού κόσμου, των μυστικών υπηρεσιών εν προκειμένω και τους έριξε στην πραγματική ζωή. Με αυτή την πανέξυπνη μέθοδο πέτυχε ένα διττό αποτέλεσμα: από τη μία παρουσίασε τους πράκτορες όπως ακριβώς ήταν και όχι ως φαντασμαγορικούς ήρωες που στο τέλος ξορκίζουν το υποτιθέμενο κακό· από την άλλη πλευρά δημιούργησε μια πρωτότυπη αλληγορία που τον επέτρεψε να ερευνήσει την ανθρώπινη συνθήκη έως και τα έσχατα της ύπαρξης.

Οι ιστορίες του Λε Καρέ είναι πολυεπίπεδες και έχουν το πλεονέκτημα να γίνονται αποδεκτές από διαφορετικές κατηγορίες αναγνωστών. Σε πρώτο επίπεδο αποτελούν κλασικές noir ιστορίες όπου δυο αντιμαχόμενες πλευρές παίζουν τη γάτα με το ποντίκι εναλλάσσοντας συνήθως τους ρόλους. Σε δεύτερο επίπεδο πρόκειται για σπουδαίες κοινωνιολογικές μελέτες ποικίλων θεμάτων- στα μυθιστορήματα του που εκτυλίσσονται μέχρι το 1989 το ενδιαφέρον εδράζεται στην αντίστιξη μεταξύ καπιταλισμού και κομμουνισμού· στα ύστερα βιβλία του παρατηρείται μια στροφή στη μελέτη των προβλημάτων που απορρέουν από τη δυτική νεοφιλελεύθερη κυριαρχία στα διεθνή res publica. Σε τρίτο επίπεδο αναπτύσσεται η υπαρξιακή σύγκρουση ανάμεσα στο άτομο και στον άλλο και η ένταση που απορρέει ανάμεσα στο καθήκον και στην επιθυμία, καθώς οι περισσότερες ιστορίες του βρίθουν από περιπτώσεις μυστικών πρακτόρων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πηγαίνουν κόντρα στην υπηρεσία και τις εντολές των ανωτέρων και συχνά γίνονται φυγάδες η μετατρέπονται ακόμη και σε διπλούς πράκτορες. Σε ένα τέταρτο επίπεδο συντίθεται η αισθητική διαλεκτική αντιπαράθεση μεταξύ ζωής και τέχνης μια και η καταγραφή των περιστατικών της μυστικής ζωής των πρακτόρων αιωρείται μεταξύ καλλιτεχνικής δημιουργίας και προστασίας συμφερόντων. Τέλος σε πέμπτο επίπεδο ολοκληρώνεται η φιλοσοφική πραγματεία του Λε Καρέ με το καλό και το κακό να βρίσκονται σε μόνιμη πολεμική αντιπαράθεση αφήνοντας πάντα ανοιχτούς τους λογαριασμούς τους.

Μέσω αυτής της συγγραφικής μεθόδου ο πρώην πράκτορας της MI6 έχει καταγράψει με μεγάλη εμβρίθεια ένα μεγάλο μέρος των ζητημάτων που απασχολούν τον δυτικό κόσμο, και εκκινούν από το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα και φτάνουν μέχρι σήμερα. Από την εναργή ανάλυση του Ψυχρού Πολέμου διήλθε στην ψύχραιμη αποτύπωση των όρων ανάπτυξης του Ύστερου Καπιταλισμού, δίχως να χαρίζεται σε κανέναν, ακόμη και στην ίδια του τη χώρα που τόσο έχει αγαπήσει και έχει υπηρετήσει σε έσχατο σημείο. Ακόμη δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι το λογοτεχνικό οπλοστάσιο του εκκινεί από το κλασικό βρετανικό μυθιστόρημα εποχής, διέρχεται από τους Γερμανούς ρομαντικούς και συνομιλεί ανοικτά με το σύγχρονο αστυνομικό αφήγημα.

Ίσως όμως το μεγαλύτερο επίτευγμα του Τζον Λε Καρέ να βρίσκεται στο ότι κατάφερε να αναδείξει την ομορφιά της ζωής και την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, έχοντας ως υπόβαθρο τη γκρίζα ατμόσφαιρα των μυστικών υπηρεσιών. Έτσι μας κοινώνησε το μήνυμα πως το ιερότερο πράγμα για έναν συγγραφέα είναι ο τρόπος που κοιτάζει τον κόσμο.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top