Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Μια ζωή σε υποχώρηση, μια λίμνη με μυστικά
14/10/2015, 11:52 πμ

Μια ζωή σε υποχώρηση, μια λίμνη με μυστικά

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

«Στη Λίμνη» του Τζέιμς Σάλλις, Εκδ. Πόλις, σελ. 316

 

Ο όρος έχει εγγραφεί στο διεθνές λεξιλόγιο, ως ειδολογική διαφοροποίηση, από τις αρχές του ’70 και έκτοτε μάς ακολουθεί. Και όπως συμβαίνει με τους ορισμούς, η συμπερασματικότητά τους είναι τόσο αφοπλιστική που δεν σου επιτρέπουν να σκεφτείς αν, όντως, σημαίνουν κάτι.

Μιλώντας για το νέο νουάρ, έτσι όπως έρχεται από την άλλη άκρη του Ατλαντικού, είναι σαν να αναφέρεται κανείς στην μεταμοντέρνα εκδοχή της λογοτεχνίας η οποία –ωσαύτως- είναι αγγλοσαξωνικής έμπνευσης.

Κοινώς: δεν βγάζεις εύκολα άκρη.

Και καθώς αναζητούμε το «Γεράκι της Γιάλτας» της σημερινής εποχής, αίφνης, εμφανίζονται βιβλία και ταινίες που θέτουν σε πραγματική βάση τη συζήτηση γύρω από τι πραγματικά μπορεί να είναι το νουάρ στις μέρες μας. Το έπραξε ο Ελρόι, το αναζητούν οι συγγραφείς του polar, οι σκανδιναβοί ρέκτες του αστυνομικού, οι μεσόγειοι με το ιδιαίτερο «χρωματικό» τους αποτύπωμα και οι λατινοαμερικανοί που ερανίζονται στοιχεία από τις ιδιόμορφες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που καθορίζουν τις χώρες τους. Ναι, σε αυτή τη χορεία οφείλουμε να εντάξουμε και τον Τζέιμς Σάλλις. Άγνωστος μέχρι τώρα στο ελληνικό κοινό, ο αμερικανός από το Άρκανσω, έχει ήδη καταθέσει σημαντικό δείγμα γραφής από το 1992 όταν εμφάνισε στο προσκήνιο τον αντι-ήρωα ντετέκτιβ Λιού Γκρίφιν.

Στα μέρη μας έρχεται με τον έτερο ήρωά του, τον Τζων Τέρνερ. Πρώην βετεράνος του Βιετνάμ, πρώην αστυνομικός, πρώην φυλακόβιος και πρώην ψυχοθεραπευτής: γενικώς ένας… πρώην που ψάχνει να βρει το… νυν του μέσω της απομόνωσης σε ένα χωριό στα περίχωρα του Μέμφις. Στο «Στη Λίμνη» εκτίθενται όλα τα στοιχεία του νέου νουάρ: φαταλισμός, αμφιλεγόμενες φιγούρες, έντονη εσωτερικότητα, ένας κεντρικός ήρωας που φλέγεται από τις τύψεις και την ανάγκη να λυτρώσει τον εαυτό του και να λυτρωθεί από αυτόν. Η δράση περιορίζεται μόνο σε αναγκαίες δόσεις, καθώς η διαπάλη είναι ενδομορφική, τα φλας μπακ είναι συνεχόμενα και αναγκαία για να στερεώσουν την απαισιόδοξη φύση του. Ο κυνισμός αντιμάχεται τον ατόφιο ρομαντισμό και η ανάγκη για φυγή (παντός είδους) είναι μόνιμη και διαρκής. Ναι, όλα αυτά υπάρχουν στον Σάλλις αλλά με μια στιλιστική διατύπωση που δεν περνάει απαρατήρητη. Έχουμε να κάνουμε με έναν δυνατό γραφιά που δημιουργεί ατμόσφαιρα εκεί που δεν το περιμένεις. Η γραφή του εμφανίζει μια τελετουργική διάσταση που σε υπνωτίζει. Τόσο που στο τέλος ουδόλως ενδιαφέρεσαι να μάθεις ποιος είναι ο δολοφόνος και ποια ήταν τα κίνητρά του.

Σαφώς, υπάρχει φόνος και υπάρχει έρευνα, αλλά τελικά η κεντρική πλοκή –που υπό άλλες συνθήκες θα ήταν η ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος – εδώ λειτουργεί ως αφορμή.

Τη στιγμή που ο Τέρνερ προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια του δέχεται την επίσκεψη του σερίφη του χωριού και του ζητάει να τον βοηθήσει στην εξιχνίαση ενός περίεργου εγκλήματος. Φευ, ο Τέρνερ δεν είναι σίγουρος αν είναι σε θέση να αποδεχθεί τη συνάφεια με τους ανθρώπους. Η ζωή του έχει πάρει πολλές κλειστές στροφές. Σκότωσε το συνεργάτη του την περίοδο που ήταν στο Σώμα. Πέρασε οκτώ σκληρά χρόνια στη φυλακή όπου κι εκεί αναγκάστηκε να βάψει τα χέρια του με αίμα. Όταν αποφυλακίστηκε ακολούθησε το επάγγελμα του ψυχοθεραπευτή (είχε πάρει το πτυχίο του κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του), αλλά ούτε κι εκεί στέριωσε. Του λείπει το συγκολλητικό στοιχείο που θα κάνει τη ζωή του να αποκτήσει νόημα. Κι όμως, τελικά, δέχεται να βοηθήσει στην αναζήτηση του δολοφόνου.

Ο συγγραφέας Τζέιμς Σάλις

Ο Σάλλις δεν ξετυλίγει «εύκολα» το κουβάρι της υπόθεσης: δεν είναι αυτός ο σκοπός του. Ο χρόνος του Τέρνερ μοιράζεται ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Κατάλουστος από ενοχές και τύψεις, ακολουθεί από την ανάποδη τα βήματά του προσπαθώντας να καταλάβει τι πήγε λάθος, τι είναι αυτό το άχθος που έχει κάνει τη ζωή του τόσο ασαφή.

Παραπλεύρως, ο Σάλλις αναδεικνύει την ποιητική φλέβα του: σκλήθρες κίτρινου φωτός, μουσική κάντρι και μπλουζ, εκδραματισμός του κάλλους που μπορεί να κρύβεται παντού, άνθρωποι ρημαγμένοι και σακατεμένοι, ιστορίες από τις κρύπτες των πόλεων, πίσω από κλειστές πόρτες όπου η βία είναι μόνιμη επωδός των σχέσεων. Ο Σάλλις είναι ένας μάστορας στο να αναδεικνύει την ηδύγευστη ζωή των ανθρώπων της Αμερικής.

Στο μεταξύ, ο Τέρνερ εμπλέκεται συναισθηματικά με την τοπική δικηγόρο Βαλ, αποκτάει σχέσεις με τα μέλη της κοινότητας (φτάνει μέχρι το Δήμαρχο) και αναζητεί το δολοφόνο έχοντας στη διάθεσή του διάφορα αντικρουόμενα στοιχεία και καταλήγει να ψάχνει τη λύση του μυστηρίου με τη «βοήθεια» του ιδιόμορφου κόσμου των καλτ ταινιών, λόγω και της εμμονής που είχε το θύμα με αυτές. Αν θα βρει την άκρη του νήματος; Ναι, θα το κάνει και φυσικά πίσω από το σκούρο πέπλο μυστηρίου άλλη μια προσωπική τραγωδία θα κάνει την εμφάνισή της.

Ο Σάλλις έρχεται σε εμάς ως ευχάριστη έκπληξη και όχι άδικα. Το «Στη Λίμνη» εντάσσεται στην τριλογία με ήρωα τον Τέρνερ, άρα θα ήταν ευκταίο να δούμε και την εξέλιξή του από βιβλίο σε βιβλίο. Η μετάφραση ανήκει στην Κίκα Κραμβουσάνου.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top