Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Εξιστορώντας αλλεργίες και αλλεργιογόνα
13/06/2018, 10:06 πμ

Εξιστορώντας αλλεργίες και αλλεργιογόνα

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη //

 

Χρήστος Γρηγορέας, “Ιστορία της Αλλεργιολογίας. Ημερολόγιο του 2018”. Βήτα Ιατρικές Εκδόσεις. 2018, Αθήνα

 

Κάποιες φορές ο ανυποψίαστος αναγνώστης βρίσκεται πραγματικά μπροστά σε πολύτιμους λογοτεχνικούς και ιστορικούς, εν προκειμένω ιατρικούς,  λίθους οι οποίοι συνέβαλαν αποφασιστικά στη δημιουργία του   σημερινού οικοδομήματος της ιατρικής επιστήμης. Αφορμή γι’ αυτό το σχόλιο και αναφορά, υπήρξε η ανεύρεση ενός κειμένου μερικών μόλις δεκάδων σελίδων που βρίσκονται ενσωματωμένες μέσα στο Ημερολόγιο του 2018, των Βήτα Ιατρικών Εκδόσεων, που ήρθε στο φως της δημοσιότητας μερικούς μήνες πριν, στις αρχές του χρόνου που διανύουμε. Συγγραφέας του ο γιατρός Χρήστος Γρηγορέας, ο οποίος αυτή την εποχή τυγχάνει να είναι και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας.

Μπορεί ίσως η σύγχρονη ιστορία της Αλλεργιολογίας να ανάγεται στον δέκατο ένατο αιώνα με την αναγνώριση και βεβαίως την περιγραφή των κλινικών οντοτήτων που σήμερα αποκαλούμε αλλεργίες και αλλεργικά νοσήματα, αλλά στην πραγματικότητα η πρώτη περίπτωση αλλεργικής αντίδρασης και μάλιστα σοβαρότατης, αναφέρεται ότι συνέβη στον βασιλιά της Αιγύπτου Menes, στα 2641 π.Χ. περίπου, όταν από τσίμπημα σφήκας επήλθε ο θάνατος του εν λόγω Φαραώ, προφανώς από το γνωστό σήμερα αναφυλακτικό ή αλλεργικό σοκ. Ο συγγραφέας του κειμένου ετούτου, αρχίζει την περιπλάνησή του από εκείνη τη χρονιά και συνεχίζει το ταξίδι της Αλλεργιολογίας ακάθεκτος μέχρι τα τελευταία χρόνια και τις αντίστοιχες προόδους και εφευρέσεις που έλαβαν χώρα στα διάφορα χρονικά διαστήματα τα οποία επισκέπτεται συγγραφικά. Αναφέρεται στη διεθνή χρήση της ελληνικής λέξεως ‘αναφυλαξία’, που στα καθ’ ημάς σημαίνει ακριβώς το αντίθετο της λέξεως  ‘προφύλαξη’, η οποία μάλιστα σηματοδοτήθηκε από την έκδοση αναμνηστικού γραμματοσήμου το 1902, στο Παρίσι.

 

 

Λίγο αργότερα, το 1906, αποτέλεσε σημαντικό έτος στην ιστορία της Αλλεργιολογίας, αφού χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος αλλεργία. Σύμφωνα με τους γιατρούς που εισήγαγαν τον όρο, ‘ο όρος αλλεργία περιλαμβάνει κάθε κατάσταση με μεταβολή της αντιδραστικότητας ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το αποτέλεσμα μπορεί να είναι ανοσία ή υπερευαισθησία’.  Να πούμε εδώ ότι και ο όρος ‘αλλεργία’ προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ‘άλλος’ (διαφορετικός ή μεταβαλλόμενος) και ‘έργο’ (εργασία ή δράση).

Ιδιαίτερα τονίζεται η ενδιαφέρουσα ιστορία της ανοσοσφαιρίνης Ε (IgE), η πέμπτη μεγάλη κατηγορία ανοσοσφαιρινών. Επίσης ξεχωριστά κεφάλαια αποτελούν οι ιστορίες που αφορούν τον ‘πυρετό εκ χόρτου’, τουτέστιν της εποχικής αλλεργικής ρινίτιδας και επιπεφυκίτιδας, καθώς επίσης και η ιστορία του άσθματος. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στο βιβλίο, ότι το έτος 1819 ήταν σημαδιακό για την συγκεκριμένη επιστήμη που αναφερόμαστε, αφού ο Άγγλος γιατρός John Bostock (1773-1846) παρουσίασε στην Βασιλική Ιατρική  Εταιρεία του Λονδίνου, την κλασσική περιγραφή της πρώτης νόσου, με την περιοδική προσβολή της ρινός, των οφθαλμών και του στήθους,  η οποία ονομάστηκε ‘ρινικός κατάρρους’. Το ενδιαφέρον βέβαια δεν είναι αυτό, αλλά ότι η περιγραφή αφορούσε τον εαυτό του, καθώς ο ίδιος ήταν εκείνος που έπασχε από τη νόσο! Σήμερα, κάπου δύο αιώνες αργότερα, ξέρουμε καλά ότι η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί το συχνότερο αλλεργικό νόσημα που ταλαιπωρεί αφάνταστα περίπου το 20% γενικού πληθυσμού με τα φοβερά και ενοχλητικά συμπτώματα που τούς προκαλεί. Λίγο μετά ήρθε στο προσκήνιο ο ιδιάζων και σημαντικός ρόλος της γύρης στην πρόκληση του ‘πυρετού εκ χόρτου’.

Η ιστορία του άσθματος είναι εξίσου σπουδαία και ενδιαφέρουσα. Δεν είναι περίεργο ότι η περιγραφή του βρίσκεται στο αρχαιότερο ιατρικό βιβλίο που γράφτηκε στα 2698 π.Χ., από τον κινέζο αυτοκράτορα Huang Ti, γνωστός  ως ο κίτρινος αυτοκράτορας της Κίνας. Πολλούς αιώνες αργότερα, ο γιατρός που ανακάλυψε το στηθοσκόπιο (Henry Laennec, 1781-1826), διαπίστωσε πως ο βρογχόσπασμος αποτελεί ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της πάθησης αυτής. Ακολούθησε η διάκριση μεταξύ εξωγενούς και ενδογενούς προέλευσης καθώς και η ανακάλυψη και εισαγωγή στη χρήση των κάθε φύσεως βρογχοδιασταλτικών φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένης της κορτιζόνης. Στο βιβλίο δεν θα μπορούσε να λείπει η ιστορία της αναγνώρισης και των άλλων αλλεργιογόνων και αλλεργικών νοσημάτων, η ιστορία των διαγνωστικών τεχνικών που χρησιμοποιούνται στην Αλλεργιολογία, κι ακόμα ένας μακρύς κατάλογος με τα ονόματα διάσημων πολιτικών, στρατιωτικών, βασιλέων, λογοτεχνών, δημοσιογράφων, μουσικών, τραγουδιστών, χορευτών κι επίσης αθλητών που έπασχαν από το άκρως ενοχλητικό βρογχικό αλλεργικό άσθμα.

Η μικρή αυτή αναφορά στην ιστορία της Αλλεργιολογίας, ενός σχετικά καινούργιου κλάδου της εσωτερικής Παθολογίας, μας αναγκάζει να τιμούμε το έργο των πρωτοπόρων επιστημόνων οι οποίοι μέσα από την ερευνητική τους δραστηριότητα διαμόρφωσαν τη σημερινή ιατρική που εξασκούμε και όπως μας υπενθυμίζει ο συγγραφέας της υπέροχης αυτής μονογραφίας, ‘… δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όταν ανατρέχουμε και μελετάμε το παρελθόν και την ιστορία μας, μπορεί να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα ερείσματα τα οποία μπορεί να οδηγήσουν με επιτυχία τα μελλοντικά βήματα για την απόκτηση νέων επιστημονικών γνώσεων’.

 

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top