Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Irvin D. Yalom. Η αυτοβιογραφία, η αυτοκριτική και η αυτο…ψυχανάλυσή του
04/07/2018, 9:58 πμ

Irvin D. Yalom. Η αυτοβιογραφία, η αυτοκριτική και η αυτο…ψυχανάλυσή του

Γράφει ο Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης //

 

“Irvin D. Yalom, Αυτό ήταν η ζωή; Τότε άλλη μια φορά! Αναμνήσεις ενός ψυχίατρου”, Μετάφραση: Ευαγγελία Ανδριτσάνου, εκδόσεις Άγρα 2018»

 

Ο πατέρας της μυθιστορηματικής ψυχανάλυσης Ίρβιν Γιάλομ μας μαγεύει λογοτεχνικά για μια ακόμα μια φορά με το νέο του βιβλίο Αυτό ήταν η ζωή; Tότε άλλη μια φορά! Αναμνήσεις ενός ψυχίατρου. Αυτή τη φορά πρωταγωνιστής των 40 διηγημάτων είναι ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος ουσιαστικά αυτοβιογραφείται στο ντιβάνι της ψυχοθεραπείας. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιεί τον ίδιο τρόπο και τις ίδιες τεχνικές που εφάρμοσε για πάνω από 50 χρόνια στους ασθενείς του.

Ο Γιάλομ ανασύρει από το χρονοντούλαπο της ιατρικής μνήμης περιστατικά, τα οποία διαχειρίστηκε κατά τη διάρκεια της καριέρας του ως ψυχοθεραπευτής και τα αντιστοιχεί με προσωπικά βιώματα που είτε είχαν περιπέσει στη λήθη είτε υπήρχαν ως ξεχασμένα «αγκάθια πόνου» στο υποσυνείδητο. Βήμα-βήμα αποκαλύπτει αρνητικά και θετικά περιστατικά τόσο της παιδικής ηλικίας όσο και της ενήλικης ζωής του χρησιμοποιώντας πολλές και διαφορετικές οπτικές γωνίες για να τα φωτίσει  όσο το δυνατόν περισσότερο με σφαιρικό τρόπο. Ο αναγνώστης με τον τρόπο αυτό «βλέπει» πότε με τα παιδικά μάτια, πότε με το γονικό βλέμμα, πότε με το ιατρικό και  πότε με το απλό ανθρώπινο τη ζωή του Γιάλομ: τις ιδέες, τα πιστεύω, τις πεποιθήσεις του για τη ζωή, τον θάνατο, τη θρησκεία, την οικογένεια, την ιατρική, την εργασία και την κοινωνία, καθώς και τα ταξίδια του. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι ο Έλληνας αναγνώστης θα κολακευθεί από τις θετικές του αναφορές για τα αισθήματα που νοιώθει για την Ελλάδα, την οποία έχει επισκεφθεί αρκετές φορές.

Αξιοσημείωτα είναι και τα κεφάλαια, τα οποία αναφέρονται στις ιατρικές σπουδές του, την εκπαίδευσή του στην ψυχιατρική ειδικότητα, καθώς και στο ιατρικό, ακαδημαϊκό και συγγραφικό του έργο. Με σημαντικούς σταθμούς, το Λονδίνο, το Παρίσι και τη Βιέννη στο εξωτερικό, το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και το Νοσοκομείο Τζων Χόπκινς στις ΗΠΑ εξιστορεί ουσιαστικά την ιστορία της ψυχανάλυσης και της ψυχιατρικής στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Με άλλα λόγια, το παρόν πόνημα, εκτός από λογοτεχνική αξία, έχει και σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία της Ψυχιατρικής.

Η γοργή αφηγηματική ροή, το διεισδυτικό βλέμμα, ο αυτοσαρκασμός, η αυτοκριτική και εντέλει η σοφία της τέταρτης ηλικίας (είναι πλέον 85 ετών), η οποία κάνει τον Γιάλομ πολύ ανθρώπινο, συναρπάζουν τον αναγνώστη. Ο συγγραφέας δεν διστάζει να ξεγυμνώσει την ψυχή του με τις αδυναμίες, τα λάθη, καθώς και τις επιτυχημένες και αποτυχημένες επιλογές της ζωής του ενώπιον εκατομμυρίων ανθρώπων δηλώνοντας έμμεσα ότι το μεγαλείο του ανθρώπινου όντος από καταβολής κόσμου είναι η αγάπη προς τον πλησίον (γνωστό ή άγνωστο, ασθενή ή υγιή, φίλο ή αντίπαλο), η οποία εκδηλώνεται έμπρακτα  κυρίως μέσα από την κατανόηση της στάσης ζωής, των επιλογών και των πράξεων του «άλλου». Έτσι, μπορεί να ερμηνεύσει και να επανεκτιμήσει τις πράξεις διαπαιδαγώγησης των γονέων του, τις αντιδράσεις των φίλων του, τις επαγγελματικές, κοινωνικές και συναισθηματικές επιλογές ασθενών και γνωστών, καθώς και τις δικές τους οπτικές γωνίες ως προς το άτομό του.

 

 

Ο συγγραφέας κατανοεί την ανθρώπινη ύπαρξη ως δοτική πηγή ζωής, χαράς και κοινωνίας με τον συνάνθρωπο. Θέτει το νόημα της οντολογίας γύρω από τα ερωτηματικά της ύπαρξης κι όχι της απουσίας, δηλαδή του θανάτου. Άλλωστε, σε προηγούμενο βιβλίο του υποστηρίζει την επικούρεια φιλοσοφία ως στάση απέναντι στο θάνατο (βλ. «Στον Κήπο του Επίκουρου»). Δεν πιστεύει στις θρησκείες («είμαι άθρησκος») ούτε στη μεταθάνατον ζωή. Η προσωπική του ενασχόληση με την υπαρξιακή φιλοσοφία (Σάρτρ, Μερλό-Ποντύ, Καμύ) τον οδήγησε στην δημιουργία μιας νέας ειδίκευσης στην ψυχιατρική, την υπαρξιακή ψυχανάλυση, η οποία στηρίχθηκε στη διαπροσωπική επαφή, επικοινωνία και σχέση με τον ασθενή. Σύμμαχοί του ήταν και είναι (ακόμα εργάζεται!) η πείρα της ζωής, ο διαρκής πειραματισμός σε νέες ιδέες και μεθόδους, τα άπειρα λογοτεχνικά του αναγνώσματα, η σκακιστική εμπειρία, η αδιάκοπη σωματική άσκηση, ακόμα αν θέλετε, και η μικροτζογαδόρικη έξη του. Όλα αυτά τον βοήθησαν να δημιουργήσει νέους ορίζοντες στην ψυχιατρική επιστήμη, ενώ ταυτόχρονα πέτυχε τη γνωριμία της με το ευρύ κοινό. Το δεύτερο με την χρήση της μυθιστορηματικής αφήγησης.

Ίσως τελικά ο Ίρβιν Γιάλομ να είναι ένας καλός παραμυθάς, με τη διαφορά ότι τα παραμύθια του είναι η ίδια η ζωή, η οποία περιλαμβάνει – για τον καθένα από εμάς –  χαρές και λύπες, αποτυχίες κι επιτυχίες, δυστυχία και ευτυχία οδηγώντας όμως στο συμπέρασμα, το οποίο είναι τίτλος και επίλογος συνάμα: «Αυτό ήταν η ζωή; Τότε άλλη μια φορά!» από το βιβλίο του Νίτσε Τάδε έφη Ζαρατούστρα.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top