Fractal

«Είμαστε χτύποι στην παλάμη των λέξεων πουκάμισα συλλαβών στον αέρα μια ερμηνεία σώματος σε άδεια σελίδα»

Γράφει η Μίνα Ξηρογιάννη // *

 

anamneza«Αναμνέζα» του Διονύση Μαρίνου, εκδ. «Γαβριηλίδης», σελ. 72

 

Το 2011 είχαμε συναντηθεί για να μιλήσουμε για τις «Πληγές» μου. Τώρα συναντιόμαστε πάλι για να μιλήσουμε για τις Αναμνήσεις του. «Aφού το ξέρεις ότι για τα κείμενα που αγαπώ, με κείμενα μιλώ», του είπα. Το ξέρεις, οι αναμνήσεις δεν μπαίνουν εύκολα σε τάξη, δεν αξιολογούνται, δεν επιλέγονται καν πολλές φορές, αυτοεπιλέγονται κυρίως. Πολλές φορές, όση θάλασσα κι αν μεσολαβήσει ανάμεσα σε μας και τις αναμνήσεις μας, η αίσθηση δεν σβήνεται, η αίσθηση που αυτές αποπνέουν πάντα μας ακολουθεί, κάτι σαν την Πόλη του Καβάφη ,ας πούμε. Όπως και να’ χει είμαστε οι αναμνήσεις μας. Και οι αναμνήσεις είναι εμείς. Εμείς. Εγώ. Εσύ, το ή τα υποκείμενα ή και τα αντικείμενα ακόμα της γραφής. «Γράφω ποίηση: Mεριμνώ για τον γκρεμό μου υπό σκιάν». Μας προειδοποιεί ο Διονύσης Μαρίνος στις πρώτες σελίδες του πρώτου ποιητικού του βιβλίου. Εμπεριέχει αυτή η δήλωση και έναν ορισμό για την ποίηση. Έναν ορισμό που υπογραμμίζει την επικινδυνότητα που συνεπάγεται το να γράφει κανείς ποίηση. ‘Η αλλιώς υπαινίσσεται το ρόλο της αληθινής ποίησης :να είναι επικίνδυνη. Η ποίηση πρέπει να είναι επικίνδυνη με την έννοια του να αναταράσσει τα λιμνάζοντα ύδατα, να ταρακουνά, να ξεβολεύει. Και ο Διονύσης επιφέρει ένα τέτοιο αποτέλεσμα με τη γραφή του. Μπορεί -πλάθοντας λέξεις- να δηλώνει «εξώστιχος» και «αλεξίκενος» για να πάρει αποστάσεις από τα πράγματα, όμως είναι εντέχνως δεόντως επικίνδυνος. Επικίνδυνος ως προς την πολύ ιδιαίτερη χρήση της κοινής μας γλώσσας, την οποία καθιστά ανοίκεια και θαρραλέα ανασημασιοδοτεί ,ανασυγκροτώντας τον κόσμο και προτείνοντας ταυτόχρονα μια κριτική θεώρησή του ήδη υπάρχοντος. Μοντέρνοι, ανθεκτικοί και ατίθασοι γλωσσικοί συνδυασμοί πολιορκούν τον αναγνώστη. Στίχος ελεύθερος, λόγος πυκνός, σφικτός, μεστός, στοχευμένος. Λέξεις αυστηρά επιλεγμένες. Λέξεις όχι με ευκολία και ελαφρά τη καρδία συνταιριασμένες. Έχει σβήσει πολλά και περικόψει για να υπάρξει και να σταθεί και να ανθίσει. Δεν είναι ο απροκάλυπτος στοχασμός που υπερισχύει. Αντίθετα είναι καλυμμένος από μια γλώσσα που «δείχνει», από άπειρα ρήματα που μας εισάγουν σε θαυμαστές δράσεις. Άπειρη ενέργεια. Άπειρες ροές ενέργειας. Ευτυχώς με μέτρο τα επίθετα, δεν κουράζουν. Ένας ενεστώτας συνεχής, αέναος δίνει τον τόνο. Ένα αιώνιο παρόν. Στο τώρα όλα. «Τώρα» εδώ ίσως και να σημαίνει «πάντα». Βλέμμα κοφτερό, ανατρεπτικό και διεισδυτικό ,παραθέτει τη δική του ξεχωριστή και λοξή οπτική πάνω σε ζητήματα, πράγματα κοινά, που όλοι μοιραζόμαστε και όλους μας αφορούν. O κόσμος, το σώμα, οι λέξεις, το τέλος, ο φόβος.

«και ο φόβος μας ήταν παιδί», λέει κάπου.

Κι αλλού :

«Tα κρίσιμα ζητήματα του κόσμου: ένα κίτρινο αμύγδαλο στο χώμα της παλάμης το τσιγάρο ενός μαθητευόμενου μελλοθάνατου οι πρόκες του απόβραδου που σε κρατούν εδώ στην άνοιξη»

Κι αλλού:

«τι ομορφιά αυτός ο κόσμος τι ομορφιά το ήρεμο κομμάτιασμα με το χρώμα του ωκεανού στα δόντια».

Δεν είναι άμεσος λόγος, ακολουθεί τον δρόμο μιας ιδιάζουσας ποιητικότητας πασπαλισμένη με ουκ ολίγα κομματάκια μοντερνισμού. Εισπράττω πως ο Διονύσης έχει βαθιά παρατηρήσει τον κόσμο και τους ανθρώπους και τα αποστάγματα αυτής της διαρκούς και ενδελεχούς παρατήρησης τα μεταφράζει θαρραλέα σε μια «άλλη γλώσσα». Είπες ότι προσπαθεί να είναι ποίηση. Δεν προσπαθεί να είναι ποίηση, όπως είπες στο λογοτεχνικό varelaki. Είναι ποίηση. Ή είναι ένα από τα άπειρα πρόσωπα της ποίησης, τις ατελείωτες εκδοχές της, αν το επιθυμείς τοιουτοτρόπως.

Εδώ τίποτα δεν μοιάζει περιττό ή ξένο. Όλα με σοφία και οικονομία μοιάζουν να είναι. Και τα επίθετα-επαναλαμβάνω-ευτυχώς λιγοστά, αλλά καίρια, ικανά.

Γράφει:

«[…] υπάρχει λίγο δέρμα σε κάθε απώλεια ανέπαφο από συγκινήσεις ηλίανθους σε κοιμητήρια ροδαλό γυαλί στα μάτια και ενθύμια στο βάθος της ντουλάπας
υπάρχει πάντα ένα ψαλίδι που κόβει τα πόδια της πραγματικότητας σαν νικηθούμε απ’ τη μύγα του τρόμου»

Επειδή η διακειμενικότητα είναι αναγκαίο καλό στους συγγραφείς και τους ποιητές και αλίμονο αν δεν ήταν, την ανιχνεύουμε εδώ και στα ποιήματα του Διονύση. Επιδράσεις υπαρκτές, παρούσες, καλοχωνεμένες, αναδεύονται, αλληλεπιδρούν, προτείνουν, σχολιάζουν, μυούν σε νέες εμπειρίες και αποπνέουν μια νοσταλγική πνευματικότητα .

«ο Άμλετ αρνιέται πάλι το μαχαίρι’ προτιμάει να κόβει κυκλάμινα»

Κι αλλού:

«[..] οι στίχοι πάντα θα έρχονται αργά καρφί στα υστερόγραφα δίχως να αφήνουν στους επόμενους μια κάποια εξήγηση για κάτι που τυχόν συνέβη»

κι αλλού

«[…] είμαστε χτύποι στην παλάμη των λέξεων πουκάμισα συλλαβών στον αέρα μια ερμηνεία σώματος σε άδεια σελίδα».

DionysisΟ Σαίξπηρ, ο Σαχτούρης, ο Λειβαδίτης, ο Αναγνωστάκης, ο Τάσος Δενέγρης, αλλά και ο αγαπημένος μου καθηγητής Νάσος Βαγενάς και άλλοι περιδιαβαίνουν ελεύθεροι μέσα στην ποιητική συλλογή του Διονύση ,που νιώθω πως είναι και καλός αναγνώστης. Φαίνεται να ξέρει να διαβάζει κιόλας. Έχουν η λέξη μνήμη και η λέξη ανάμνηση την ίδια σημασία; O Διονύσης απαντά με το έργο του πως δεν έχουν. Αν οι αναμνήσεις του είχαν χρώμα τι χρώμα θα είχαν; Ο ελεγχόμενος συνειρμός και η μεταφορά έχουν χτυπήσει κόκκινο, ανεβάζοντας την εσωτερική θερμοκρασία και τον παλμό του αναγνώστη. Για να κάνεις τέχνη πρέπει να καίγεσαι μέσα σου. Και ο Διονύσης καίγεται μέσα του. Και θέλει να βάλει φωτιά και σε μας.

 

* Η Μίνα Ξηρογιάννη είναι ποιήτρια και δημιουργός του ιστολογίου http://varelaki.blogspot.gr

 

Ετικέτες:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top