Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Oνειρόδραμα στην Αμερική
08/03/2017, 11:06 πμ

Oνειρόδραμα στην Αμερική

Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος //

 

idou-oi-oneiropoloi«Ιδού οι ονειροπόλοι» της Ιμπόλο Μπούε, μτφ: Αργυρώ Μαντόγλου, εκδ. Κέδρος, σελ. 464

 

Να ένα μυθιστόρημα που ακόμη και αν αποφάσιζε να διαβάσει ο Ντόναλντ Τραμπ (πράγμα δύσκολο, καθώς δεν προτιμάει τέτοιες εκλεπτυσμένες ασκήσεις) δεν θα κατανοούσε το βάθος του ξενοφοβικού τραύματος που έχει προκαλέσει στην αμερικανική κοινωνία. Το «Ιδού οι ονειροπόλοι» είναι γραμμένο από την πρωτοεμφανιζόμενη Ιμπόλο Μπούε που έφτασε από το Καμερούν στον «παράδεισο» της Αμερικής, σπούδασε εκεί, κατάφερε να μείνει, να εργαστεί και τελικώς να ασχοληθεί και με τη λογοτεχνία. Ήταν μια από τους ελάχιστους τυχερούς που δεν τους απέκρουσε το «αμερικάνικο όνειρο». Ίσως διότι πρόλαβε να φτάσει στη Γη της Επαγγελίας πριν από την έλευση του μικρόνοα Τραμπ. Οι μεταναστευτικοί νόμοι που σκοπεύει να περάσει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ και οι λάβρες υποσχέσεις του για ανύψωση τείχους στα σύνορα με το Μεξικό, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια ελπίδας στις μυριάδες των μεταναστών (ειδικά εκείνων που προέρχονται από τον Τρίτο Κόσμο) για μακροημέρευση στην ποθητή χώρα.

Η ιστορία του Γιέντε Γιόνγκα και της γυναίκα του Νένι, Καμερουνέζοι και οι δύο, είναι τυπική των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες όταν καλούνται να πολεμήσουν τη σκληρή πραγματικότητα που ορθώνεται μπροστά τους. Το όνειρο της καλύτερης ζωής μπορεί να συντριβεί αυτοστιγμεί. Φευ, μήπως αυτό δεν ισχύει και για κάποιους Αμερικανούς; Για τον χρηματιστή της Γουόλ Στριτ και μεγαλοστέλεχος της Lehman Brothers και τη γυναίκα του Σένι, ομοίως, το όνειρο της διαρκούς ευτυχίας αποδεικνύεται έωλο. Βρισκόμαστε στο 2007, η «αθωότητα» του διαρκούς πλούτου συνεχίζει να ζεσταίνει τις καρδιές των εχόντων. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πως ένα χρόνο μετά η ιστορική επενδυτική τράπεζα θα κατέρρεε και μαζί της ολόκληρο το οικονομικό οικοδόμημα των ΗΠΑ ρίχνοντας τον δυτικό κόσμο σε ένα διαρκές σπιράλ ύφεσης και κρίσης; Η διαφορά ανάμεσα στα δύο ζευγάρια είναι αρχικά προφανής, ωστόσο, τα δράματα δεν κοιτούν κοινωνικές διαστρωματώσεις ή το… πάχος των τραπεζικών λογαριασμών. Όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικό τους μερτικό στη συντριβή. Ο Γιέντε και η Νένι φτάνουν με χίλιες δύο δυσκολίες στις ΗΠΑ με την ελπίδα ότι θα αφήσουν πίσω τους την ανέχεια του Καμερούν και θα προσφέρουν στα παιδιά τους ένα καλύτερο μέλλον. Η τύχη τους χαιρετάει εκμαυλιστικά στην αρχή. Ο Γιέντε που στη χώρα του ήταν οδοκαθαριστής, στις ΗΠΑ έγινε σοφέρ ενός κορυφαίου στελέχους της Lehman Brothers, του Κλαρκ Έντουαρντς. Η Νένι, από την μεριά της ξεκίνησε να χτίζει τα δικά της όνειρα να σπουδάσει φαρμακευτική. Δυνητικά η χαρά τους δεν είχε όρια, η τύχη τους δεν θα προσέκρουε σε εμπόδια. Μέρα με τη μέρα ο Γιέντε και η Νένι γίνονται απαραίτητοι στον Κλαρκ και την Σίντι. Μεταξύ τους πλέκεται μια ιδιότυπη σχέση που δεν παίζει με το δίπολο εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου. Αντιθέτως, δείχνει να είναι ειλικρινής χωρίς να περνάει κανείς την κόκκινη γραμμή που τους χωρίζει ταξικά, κοινωνικά και φυλετικά. Τα πάντα αλλάζουν δραματικά όταν ο Κλαρκ έρχεται αντιμέτωπος με τον στρόβιλο που προκλήθηκε αμέσως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers. Ο βασιλιάς αποδείχθηκε γυμνός. Ο γαλαντόμος και απροσπέλαστος χρηματιστής χάνει κάθε ικμάδα της δύναμής του. Η γυναίκα του χάνει εντελώς το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Βεβαίως, τη δύσκολη στιγμή βρέθηκε να είναι εξόχως ευάλωτη. Η σχέση της με τον Κλαρκ ήταν τυπική και ουσιαστικά τελματωμένη. Το όνειρό της να διατηρήσει ακέραια της δική της οικογένεια αποδεικνύεται φενάκη. Ο άνδρας της είναι ταυτισμένος με τη δουλειά του και τις εξωσυζυγικές περιπέτειές του, ο μεγάλος της γιος, σιχτιρίζοντας την υλική θαλπωρή των γονιών του, αναχωρεί για την Ινδία για να μυηθεί στην πνευματικότητα, ενώ ο μικρός τους γιος μεγαλώνει γρήγορα και με σκληρό τρόπο. Το τέλος της Σίντι θα είναι οδυνηρό και θα κλονίσει τους πάντες. Την ίδια στιγμή, οι πιθανότητες να λάβει ο Γιέντε την πράσινη κάρτα παραμονής στη χώρα μειώνονται δραματικά. Όταν χάνει και τη δουλειά του σοφέρ τότε έχει ξεπεράσει μέσα του το όριο της ανοχής. Αποφασίζει, παρά τη σφοδρή αντίδραση της γυναίκας του, να επιστρέψει στο Καμερούν. Ταπεινωμένος μεν, αλλά τουλάχιστον ελεύθερος από το άχθος της συντριβής. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ο καθένας για τους δικούς του λόγους, οι ονειροπόλοι του μυθιστορήματος της Μπούε μετατρέπονται βαθμηδόν σε ονειροβάτες. Περπατούν πλησίστιοι προς τον τερματισμό των φιλοδοξιών τους με έναν τρόπο αμιγώς τραγικό. Η πτώση τους είναι εκκωφαντική ακόμη κι αν προσπαθούν να βαφτίσουν τον συμβιβασμό τους (με εξαίρεση την πεθαμένη Σίντι) ωσαύτως ελπιδοφόρο. Μέσα τους γνωρίζουν πως κάθε άνθρωπος δεν μπορεί να απλώσει το χέρι του μακρύτερα από εκεί που μπορεί να φτάσει.

 

Imbolo Mbue

Imbolo Mbue

 

Η Μπούε, με το πρώτο της μυθιστόρημα ξεδιπλώνει μια ιστορία που ενδεχόμενα έχει πολλά προσωπικά στοιχεία. Η εμπλοκή της, λόγω του θέματος, φαίνεται να είναι μεγάλη δίχως να νομίζει κανείς πως αυτοβιογραφείται. Η δυναμική που εμφανίζει στο άπλωμα της ιστορίας, στη δόμηση των χαρακτήρων, στην αποφόρτιση των γεγονότων και στα αναγκαία δραματικά «γυρίσματα» δείχνουν μια ωριμότητα που δεν την συναντάει κανείς εύκολα ακόμη και σε δόκιμους συγγραφείς. Η πολύ καλή μετάφραση ανήκει στην Αργυρώ Μαντόγλου.

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top