Fractal
Home / Βιβλιοκριτικές / Ποιητικά κι ερωτικά αινίγματα
18/01/2017, 11:14 πμ

Ποιητικά κι ερωτικά αινίγματα

Γράφει ο Φίλιππος Φιλίππου //

 

ideologika-ipopti-gikaΕλένη Γκίκα “Ιδεολογικά ύποπτη”, Εκδόσεις Καλέντης, 2016, σελ. 132

 

Η Ελένη Γκίκα, δημοσιογράφος και βιβλιοκριτικός, το 1984 εμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας με την ποιητική συλλογή Σηματοδότες (εκδ. Ζερβός) και συνέχισε την ποιητική της διαδρομή το 1988 με το βιβλίο Δρασκελιές (εκδ. Θεωρία) του Θύμιου Παπανικολάου. Αυτή η επισήμανση έχει ειδική σημασία διότι στην πρόσφατη συλλογή διηγημάτων της με τον τίτλο Ιδεολογικά ύποπτη στο ομώνυμο, τέταρτο κατά σειρά, διήγημα, ο τότε εκδότης της, μνημονεύεται ως Θύμιος. Στο διήγημα, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2014, η αφηγήτρια απευθύνεται σε κάποιον και μιλάει για την επίσκεψή της σ’ ένα φιλικό σπίτι (έγινε το 2000), που της θυμίζει τη νεότητά της, όταν ανήκε σε μιαν αριστερίστικη, ή επαναστατική, οργάνωση. Θυμάται, λοιπόν, πως πήγαινε σε κάποια σχολή και οι Ρηγάδες την θεωρούσαν Κνίτισσα κι οι Κνίτες Ρηγού, ενώ αυτή απλώς έκανε εισοδισμό από την τροτσκιστική οργάνωση ΟΚΔΕ. «Κανείς από μας δεν έμεινε όρθιος», λέει η αφηγήτρια με πίκρα και αναφέρει κάποιον σύντροφο που τρελάθηκε, κάποιον που πέθανε σε τροχαίο, μια που πήδησε από το παράθυρο, άλλον που δεν άντεξε την Προδομένη Επανάσταση (του Τρότσκι), και νοικοκυρεύτηκε. Το συγκεκριμένο διήγημα που είναι και το πιο πολιτικό της συλλογής, η Ελένη Γκίκα προβαίνει σε αποκαλύψεις χρήσιμες στον αναγνώστη για την κατανόηση της ζωής και του έργου της.

H συλλογή περιλαμβάνει 23 κείμενα ποικίλου περιεχομένου, όπου η συγγραφέας μιλάει για τη μοναξιά, τον έρωτα, τον θάνατο, την πολιτική και άλλα θέματα, και είναι εξόχως εξομολογητικά. Σε αυτά, αποκαλύπτει κρυφές στιγμές των ηρώων της, ενώ με την αφήγησή της σκοπεύει να απαλύνει την σκληρότητα της ζωής άλλωστε, στην αρχή του βιβλίου χρησιμοποιεί ως μότο τρεις φράσεις της Σύλβια Πλαθ, του Αντονέν Αρτό και του Χένρι Τζέιμς που αναφέρονται στη θεραπευτική δύναμη ης τέχνης, άρα και της λογοτεχνίας. Λέει ο Αρτό: «Κι αν κανείς ποτέ έγραψε, ζωγράφισε, έκανε γλυπτό ή πρόπλασμα, έχτισε, το έκανε μόνο και μόνο για να ξεφύγει από την Κόλασή του».

Το πρώτο κείμενο-ιστορία-διήγημα, το «Κάκτος σε σχήμα καμέλιας», η αφηγήτρια μιλάει για τη Ρόζα, φοιτήτρια της γεωπονικής, και τα λουλούδια της, μια εργατικότατη κοπέλα που αρχίζει να γράφει κείμενα σ’ ένα περιοδικό και γίνεται δημοφιλής. Το δεύτερο κείμενο, το «Ράγισε!», αποτελεί φόρο τιμής στο μεγάλο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ και αρχίζει με μια ρήση του: «Το να γλεντάς δεν είναι παρά μια μορφή αυτοκτονίας». Εδώ γίνεται λόγος για τον έρωτα, για το γάμο του Φιτζέραλντ με τη Ζέλντα, κυρίως για τη Ζέλντα που του έστελνε γράμματα, που έγινε συγγραφέας, που τρελάθηκε, που κλείστηκε σε ίδρυμα, που τελικά διαλύθηκε ως ανθρώπινη ύπαρξη. Φαίνεται πως υπάρχει κάποια μυστική σχέση ανάμεσα στη Ζέλντα και την ανώνυμη ηρωίδα του διηγήματος, η οποία απευθυνόμενη στον αγαπημένο της του γράφει «Θα σβήσω τα πάντα, και τ’ όνομά σου, και τ’ όνομά μου, από παντού…Θα κάνω delete στη ζωή μου σε οτιδήποτε σε αφορά, σαν να μην πέρασες ποτέ απ’ αυτόν τον κόσμο».

 

Ελένη Γκίκα

Ελένη Γκίκα

 

To κείμενο «Ανεπίδοτες επιστολές» είναι ίσως το πιο ερωτικό από όλα. Εδώ, την αφήγηση την αρχίζει ο άντρας που απευθύνεται σε μια γυναίκα. «Σε σένα βρήκα την Ιθάκη μου. Πατρίδα μακρινή, νησί που πάντα νοσταλγούσα», της λέει ή μάλλον της γράφει. Μετά παίρνει τη σκυτάλη η γυναίκα που απευθύνεται στον άντρα. «Πες μου πώς αγαπάς, να δω αν θα σ’ αγαπήσω», του λέει ή του γράφει. Η κάθε φράση σε αυτό είναι και μια σκέψη που πιθανότατα έχουν κάνει όλοι οι άνθρωποι, γυναίκες και άντρες ή καλύτερα εκείνοι που έπεσαν στη θλίψη του έρωτα. Στο τέλος, υπάρχει μια άλλη καβαφικής έμπνευσης φράση που αποτελεί και το απόσταγμα κάθε ερωτικής σχέσης: «Τώρα γνωρίζω πια καλά, επιστροφές, αγάπες και Ιθάκες τι σημαίνουν».

Σε κάθε περίπτωση, τα κείμενα της Ελένης Γκίκα, ποιητικά, ερωτικά, συμβολικά, αλληγορικά, συναισθηματικά, είναι και αινιγματικά και μας αφορούν όλους Άλλωστε το διαβάζουμε και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Επειδή το αίνιγμα του άλλου σχεδόν πάντοτε είμαστε εμείς».

 

  • Μοιραστείτε το άρθρο:
Ετικέτες: , ,
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top