Fractal

Ιάκωβος Ανυφαντάκης: «Χωρίς το παρελθόν το παρόν μένει ακατανόητο»

Συνέντευξη στην Αργυρώ Μουντάκη //

 

AnyfantakisΓεννημένος το 1983 και υποψήφιος διδάκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ο Ιάκωβος Ανυφαντάκης αποτελεί μέλος της νέας γενιάς συγγραφέων που καλωσορίζουμε συγγραφείς και κοινό. Πώς αντιμετωπίζει την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα ο νέος συγγραφέας;

 

-Κύριε Ανυφαντάκη, γιατί “Αλεπούδες στην πλαγιά”;

Γιατί, όπως λέει ο Wallace Stevens, «Τα παιδιά που θα βρουν τα κόκαλά μας δεν θα πιστέψουν ποτέ ότι αυτά υπήρξαν γρήγορα σαν αλεπούδες στην πλαγιά». Είδα μια κρυφή ειρωνεία μέσα σε αυτούς τους στίχους. Ο όποιος ηρωισμός της νιότης χάνεται όταν τα σώματα βαραίνουν. Αλλά υπήρξαν όντως ηρωικοί, υπήρξαν νέοι ή μήπως αυτό είναι μια εκ των υστέρων επινόηση για να δικαιολογήσουν την πορεία του βίου τους; Μιλάω για τους δυο ήρωες του βιβλίου αυτή τη στιγμή. Αλλά όχι μόνο για αυτούς. Για μια ολόκληρη κοινωνία που νοσταλγεί ένα παρελθόν που δεν είχε τίποτα το μεγαλειώδες όταν το βίωνε.

-Τέλμα και πριν; Τέλμα και τώρα;

Αν με ρωτάτε για τους ήρωες δεν υπάρχει κανένα τέλμα. Έχουν επιτύχει τους στόχους που έθεσαν στη νεότητά τους. Όμως τότε συνειδητοποιούν ότι αυτό από μόνο του δεν είναι αρκετό. Θέλουν περισσότερα. Τα οποία αντιλαμβάνονται ότι δεν θα αποκτήσουν ποτέ.

-Αυτό έχει να κάνει με την απληστία του ανθρώπου ή με το ανικανοποίητο;

Mάλλον με το δεύτερο. Είναι δύσκολο να αντιληφθούμε ότι όταν πραγματοποιούνται τα όνειρα προφέρουν ελάχιστη ευτυχία σε σχέση με αυτή που αναμέναμε πριν ολοκληρωθούν.

-Η σύγχρονη ελληνική κοινωνία ονειρεύεται την ανάκαμψη, βλέπουμε νέους ανθρώπους – στην ηλικία σας- να αναζητούν την τύχη τους, τα όνειρά τους στο εξωτερικό. Πώς το παρατηρείτε αυτό; Μπαίνετε στον πειρασμό να κυνηγήσετε σε άλλη γη τα όνειρά σας;

Από κοινωνική άποψη το brain leaking που συμβαίνει αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά επιζήμιο. Αν το δούμε, όμως, ατομικά κρύβει και μια περιπέτεια μέσα της αυτή η φυγή, μια ευκαιρία να δοκιμαστούμε έξω από τις συνθήκες που έχουμε συνηθίσει. Αυτό μπορεί να αποβεί υπέροχα δημιουργικό. Ταυτόχρονα, το ίντερνετ και τα φτηνά αεροπορικά εισιτήρια έχουν μικρύνει τις αποστάσεις, το να διασχίσεις την Ευρώπη είναι τώρα πιο εύκολο από ότι ήταν τριάντα χρόνια πριν το να ταξιδέψεις από ένα χωριό στην πρωτεύουσα του νομού.

-Σίγουρα η σύγχρονη μετανάστευση γίνεται με άλλους όρους σε σχέση με το παρελθόν. Και η αλλαγή καλό είναι να αντιμετωπίζεται ως πρόκληση, ως ευκαιρία. Η αλλαγή είναι άλλο ένα θέμα που θίγετε στο βιβλίο σας.

Ακριβώς. Η απόφαση ενός ανθρώπου να ανατρέψει σε μια στιγμή όλη τη ζωή του είναι στα μάτια μου κάτι εξόχως συναρπαστικό και με ενδιαφέρει πολύ ως μυθιστορηματική ύλη.

Ιάκωβος Ανυφαντάκης, "Αλεπούδες στην πλαγιά", Εκδ. Πατάκης, σελ. 117

Ιάκωβος Ανυφαντάκης, “Αλεπούδες στην πλαγιά”, Εκδ. Πατάκη, σελ. 117

-Οι ήρωές σας ανατρέπουν τη ζωή τους προς τα έσω, δεν κάνουν την υπέρβαση, δένονται με κοινωνικά δεσμά, παλεύουν με τον εαυτό τους αλλά αρνούνται να δουν τίμια και με θάρρος τα «θέλω» τους. Σα να θέλετε μέσα από τους ήρωές σας να δώσετε ένα μήνυμα στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία…

Στόχος μου δεν είναι να δώσω κάποιο μήνυμα. Θέτω ερωτήματα που βασανίζουν και εμένα. Από εκεί και πέρα καθένας μπορεί να δώσει όποια απάντηση θέλει.

-Σε δομικό επίπεδο, η αφηγηματική τεχνική σας διαθέτει μια ενάργεια. Πολλές αναδρομές και αναδρομές μέσα στις αναδρομές.

Με ενδιέφερε να στήσω μια ιστορία όπου ο αναγνώστης δεν θα αγωνιά για το τι θα συμβεί μετά αλλά για το τι έγινε πριν. Πραγματικά η κίνηση είναι διαρκώς προς τα πίσω, και αυτό συμβαίνει γιατί χωρίς το παρελθόν το παρόν μένει ακατανόητο.

-Και η αλήθεια είναι ότι το έχετε πετύχει πολύ καλά αυτό. Οι ήρωες σας μέσα στο στενό φιλικό πλαίσιο εξελίσσουν και ερωτικές σχέσεις, οι περισσότερες σχέσεις κρυφές και άηχες, σχέσεις που οι ήρωες αρνούνται να υποστηρίξουν σε φανερό κοινωνικό επίπεδο. Απλώς αποτυπώνετε τη ζωή ή είναι κάτι πέρα από αυτό;

Πιστεύω ότι όλες οι σχέσεις είναι εν δυνάμει ρευστές. Μέσα σε μια φιλική σχέση ίσως κρύβεται μια επιθυμία που δεν βρήκε τον χώρο να εκδηλωθεί. Δυο σύντροφοι, από την άλλη, θα μπορούσαν να είναι μόνο καλοί φίλοι αν τα γεγονότα της ζωής τους ήταν αλλιώς. Επειδή κάτι έγινε με έναν τρόπο δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσε να είναι και εντελώς διαφορετικό.

-Η επιστημονική σας διάσταση πώς συμπορεύεται με τη λογοτεχνική; Υπερέχει η μία έναντι της άλλης;

Η έρευνά μου ως ιστορικός έχει επηρεάσει πολύ τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Τα ίδια τα ερωτήματά που θέτω μέσα στο βιβλίο για τη μνήμη και τη λήθη είναι κεντρικά στο χώρο τον κοινωνικών επιστημών. Από την άλλη, εκεί ενέχει ο κίνδυνος να κάνεις εγκεφαλική λογοτεχνία η οποία να μπορεί να αναλυθεί πολύ καλά αλλά να μη διαβάζεται.

-Ποια αναγνώσματα ήταν εκείνα που σας άγγιξαν στην παιδική σας ηλικία;

Δύσκολο να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Θυμάμαι βιβλία του Κόνραντ, του Βερν, του Ουόλτερ Σκοτ και του Όργουελ, αλλά δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι που με καθόρισε.

-Πώς βλέπετε ως νέος άνθρωπος γεννημένος τη δεκαετία του ’80 το μέλλον στην Ελλάδα;

Θα ζήσουμε ενδιαφέροντες καιρούς. Και αυτό δεν το λέω απαραίτητα ως κάτι θετικό.

-Σας ευχαριστώ πολύ, καλή και δημιουργική συνέχεια!

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top