Fractal

Η τζαζ γη του Αλέκου Βρέτου. Μια συνέντευξη με τον Έλληνα μουσικό.

του Γιάννη Παναγόπουλου //

 

v2Αυτός ο τύπος με το επίμονο βλέμμα και τα δεμένα -«αλογοουρά»- μαλλιά γνωρίζει πως η μουσική κάνει κουμάντο στη ζωή του. Δεν έχει καμία διάθεση ν’ αλλάξει. Κάνει το αντίθετο. Κινείται διαρκώς γύρω της. Αρκεί να τον δεις, να τον ακούσεις ζωντανά για να καταλάβεις πως ο ουτίστας, που παιδί για πιανίστας πήγαινε, Αλέκος Βρέτος, έχει τάξει τη ζωή του στη μελέτη, τη σύνθεση ήχων που δένουν τον αυτοσχεδιασμό της τζαζ με τη μελωδική ορμή της Ανατολίτικης μουσικής, τη διοργάνωση συναυλιών. Ο Βρέτος ζει ανάμεσα μας. Υπάρχουν καλοί λόγοι να λέμε πως είναι απαραίτητος στη τζαζ σκηνή της Αθήνας. Κάποιοι απ’ αυτούς διαβάζονται παρακάτω.

 

-Με το ούτι ήρθες σ’ επαφή όταν πήγες, για σπουδές, στις Η.Π.Α. Ένα όργανο που έχει αποθεωθεί στη Μεσόγειο, την περιοχή που γεννήθηκες, το γνώρισες σε άλλη ήπειρο. Πώς το εξηγείς αυτό;

Η ζωή παίζει περίεργα παιχνίδια. Μέσα στην Ελλάδα, ενώ γνώριζα το όργανο και μου άρεσε, δεν είχα το μυαλό να ασχοληθώ, λόγω του ότι με απασχολούσε η τζαζ πάρα πολύ και δεν παρέκλινα ιδιαιτέρως. Στην Αμερική μαθαίνοντας και αποκτώντας την εκεί νοοτροπία (when in Rome…) άρχισα να πειραματίζομαι με πολλά. Ψάχνοντας… βρήκα.

-Που συναντιούνται η Αραβική μουσική και η τζαζ;

Οι περισσότερες μουσικές συναντιούνται στον αυτοσχεδιασμό. Ο τρόπος προσέγγισης αλλάζει, αλλά ο αυτοσχεδιασμός είναι το κομμάτι που μπορεί να ενώσει όλες τις μουσικές του κόσμου.

-Μπορείς να μας δώσεις 3 βασικούς λόγους που θα θυμάσαι τις Η.Π.Α. για πάντα στη ζωή σου;

Τζαζ. Ούτι. Νέα Υόρκη.

-Η σχέση των Ελλήνων με τη τζαζ μουσική είναι…

…μηδαμινή, δύσκολη και αντιδραστική. Μόνο ένα μικρό ποσοστό την ακολουθεί, δεν προβάλλεται σαν είδος και δεν θεωρείται «δική μας». Την δεκαετία του ’50 και ’60, περισσότερη τζαζ ακουγόταν από τον κινηματογράφο παρά τώρα.

-Από τις τζαζ βραδιές που οργάνωσες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών ποια ήταν η περισσότερο ενδιαφέρουσα, για σένα;

Δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός λόγω του ότι έπαιζα κι εγώ. Αλλά αφού μου ζητάς να διαλέξω, θα διάλεγα την εμφάνιση του πιανίστα Kenny Barron. Είναι μια αναμενόμενη απάντηση αλλά…. είναι και αυτός που είναι.

-Τι ετοιμάζεις, μουσικά, αυτό το διάστημα;

Τελείωσα με τις μίξεις του νέου άλμπουμ και τώρα είμαστε στο mastering. Ευελπιστώ ότι μέσα στον Οκτώβριο θα έχουμε το CD στα χέρια μας.

vt-Η Ελληνική τζαζ σκηνή θα μπορούσε να είναι εξαγώγιμο πολιτιστικό αγαθό;

Ναι θα μπορούσε. Το λέω αυτό με όλη την πεποίθηση και την ευθύνη που πρέπει κάποιος να έχει για να πει κάτι τέτοιο. Έχουμε υλικό και μουσικούς που μπορούν να σταθούν σε όποια σκηνή του κόσμου χωρίς πρόβλημα.

-Τι πρέπει να γίνει, για να γίνει το παραπάνω;

Πρέπει να γίνουν πολλά βήματα ακόμα και από εμάς αλλά κυρίως από αυτούς που ελέγχουν τον πολιτισμό στην Ελλάδα. Οι καλοί και προικισμένοι μουσικοί καλούνται να επιβιώσουν με αμοιβές πείνας. Και όποτε τα «πάρουν» αυτό θα γίνει χωρίς ασφάλιση και χωρίς ασφάλεια. Κάνουν κάτι λιγότερο από αυτό που θα μπορούσαν μόνο και μόνο για να συμβαδίζουν με τις δήθεν φίρμες του ντόπιου σταρ – σύστεμ. Για μένα στην Ελλάδα οι διάφοροι «μεγαλοκαλλιτέχνες» κάνουν γάμους με άλλων κουφέτα και προικιά.

-Γνωρίζεις μουσικούς που έφυγαν από την Ελλάδα λόγω ανέχειας;

Ναι, γνωρίζω μερικούς. Και καλά έκαναν και έφυγαν. Προσπαθούν πάρα πολύ, μερικοί γυρίζουν και ξαναπροσπαθούν, άλλοι μένουν και δουλεύουν. Δεν είναι εύκολο το εξωτερικό. Όποιος έχει την εντύπωση ότι θα πάει έξω και θα δουλέψει άμεσα, είναι βαθιά γελασμένος. Θέλει χρόνο, χρήμα και κόπο αυτό.

-Έχεις ζηλέψει ποτέ μουσικό για το ταλέντο του;

Με την καλή έννοια πάρα πολλούς. Δεν φθονώ αυτούς που παίζουν καλά ή καλύτερα από εμένα. Αντίθετα χαίρομαι, τους θαυμάζω και προσπαθώ να μάθω απ’ αυτούς. Καταρχήν, αυτούς που ζηλεύω περισσότερο είναι τα μέλη της μπάντας μου. Τα παιδιά είναι καταπληκτικά. Και δίνουν όλη τους την ενέργεια σ’ αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε. Αυτό είναι αξιοζήλευτο από μόνο του. Έπειτα, πώς να μην ενθουσιάζεσαι όταν ακούς τον Πατερέλη, τον Κοντραφούρη, τον Μπαρμπέρη, τους Next Step Quintet, τους Crazy People Music και άλλους πολλούς και μαζί και χώρια και τον καθένα μόνο του. Ξεχειλίζει το ταλέντο και η γνώση και η καλή διάθεση για μεγάλα πράγματα, αλλά τα ακούμε μόνο εμείς και μερικοί που μας ακολουθούν. Ουδείς προφήτης στον τόπο του.

-Θα συνεργαζόσουν με καλλιτέχνη κατηγορίας “μεγάλη Αθηναϊκή πίστα”;

Θα ήθελα να μην το κάνω σε μουσικό επίπεδο, αλλά όπως είπα και παραπάνω πρέπει να ζήσουμε με κάποιον τρόπο.

-Μπορείς να θυμηθείς ένα από τα καλύτερα λάιβ που έδωσες στη διάρκεια της καριέρας σου;

Δεν νομίζω ότι το έχω παίξει ακόμα, αλλά αν θέλεις τα μέχρι τώρα θα πω το λάιβ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το ευχαριστήθηκα πάρα πολύ. Ήταν γεμάτο με εκπλήξεις μουσικά και πολύ καλές συνθήκες στην προετοιμασία αλλά και στην υλικοτεχνική υποδομή, που, πιστέψτε με, μετράει πάρα πολύ.

-Τι δεν έχεις κάνει ακόμα ως μουσικός που θέλεις να το κάνεις το συντομότερο δυνατό;

Να πάρω τη ζωή μου στα χέρια μου και να ζω μόνο από την μουσική.

-Η αναβίωση του “σουίνγκ” έχει μέλλον ή είναι απλά μόδα που θα περάσει;

Θα έλεγα πως είναι μόδα που στο πέρασμα του χρόνου θα εξελιχθεί σε κάτι άλλο. Είναι πάντως μία μετρήσιμη δύναμη στα μουσικά δρώμενα. Αρέσει σε πολύ κόσμο και θα παίξει το ρόλο του σαν είδος στην Τζαζ σκηνή.

-Ποιο είναι κατά τη γνώμη σου το σημαντικότερο Ελληνικό τζαζ άλμπουμ που κυκλοφόρησε ποτέ και γιατί;

Είμαι λίγο «πρωτοδισκάκιας» και συναισθηματικός. Θα πω το «Sphinx» από τους Sphinx το 1978. Το 1ο τζαζ άλμπουμ που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα. Έθεσε βάσεις για την μετέπειτα εξέλιξη της τζαζ δισκογραφίας.

-Ποιο μουσικό κομμάτι θ’ ακούσεις αμέσως μετά απ’ αυτή τη συνέντευξη;

Μου έχει κολλήσει τώρα τελευταία, πάλι, το «Time After Time» παιγμένο από τον Miles Davis.

v3-Ένας μουσικός πότε δικαιώνεται;

Δεν υπάρχει νόμος. Για άλλους είναι μία συναυλία στο τάδε μέρος, για άλλους είναι το χρήμα, για άλλους είναι η αποδοχή από το κοινό ή κάποιον μουσικό που εκτιμούν. Είναι πολλά. Το καταλαβαίνεις όταν γίνεται.

-Ποια είναι η σοφότερη κουβέντα που έχεις διαβάσεις ή ακούσει από τζαζίστα;

«Κάνε ό,τι θες στη μουσική, αλλά μην πουλήσεις την ψυχή σου» – Θόδωρος Αντωνίου.

-Με τι θ’ αντάλλαζες τη μουσική;

Με τίποτα. Ίσως με το… ψαροντούφεκο το οποίο είναι κι αυτό μορφή τέχνης.

-Στη σκηνή κάνεις λάθη; (και όταν τα κάνεις, τι κάνεις;)

Όλοι κάνουν λάθη. Αυτό είναι σίγουρο. Δεν υπάρχει flawless παράσταση. Ο Dizzy Gilespie έλεγε: «Αν κάνεις λάθος, κάνε το δυνατά. Αυτό είναι τζαζ». Τα λάθη τα χρησιμοποιώ για να γίνω καλύτερος. Αν μένουμε στα λάθη τείνουμε να τα επαναλαμβάνουμε. Προχωράω πάντα μπροστά.

-Το αύριο, της Ελληνικής τζαζ, θα είναι καλύτερο από το σήμερα αν…

Οργανωθούν οι μουσικοί σωστά. Αν βάλουν κοινές προτεραιότητες. Αν συμμαχήσουν μεταξύ τους και αρχίζουν να ορίζουν τον τρόπο που λειτουργεί η σκηνή. Τότε κάποια πράγματα αύριο θα είναι καλύτερα από σήμερα. Πρέπει επιτέλους να υπάρξουν κάποιοι στοιχειώδεις κανόνες. Αυτή τη στιγμή οι Έλληνες τζαζίστες τρέχουν για μεροκάματα των 40 και 50 ευρώ, χωρίς ασφάλεια και χωρίς καμία εξασφάλιση. Πρέπει το κοινό να επιβάλει το σεβασμό για τους μουσικούς που τάχθηκαν σε μία μουσική που δεν έχει πέραση λόγω κοινωνικών συνθηκών. Δεν είναι όλα μαύρο – άσπρο. Όλα συνδέονται μεταξύ τους και πρέπει να θέσουμε τα θέματα που μας απασχολούν και να τα λύσουμε στην βάση τους και όχι επιφανειακά. Να μην ζούμε για το επόμενο κακοπληρωμένο gig, μόνο και μόνο για να παίξουμε. Πρέπει να δείξουμε σοβαρότητα, αν θέλουμε να μας παίρνουν στα σοβαρά. Να δείξουμε στο κόσμο ότι παίρνουμε τη δουλειά μας στα σοβαρά και θα πρέπει να σέβονται τη δουλειά του άλλου. Πιστεύω ότι με αυτά τα ολίγα θα αλλάξουμε τη σκηνή προς το καλύτερο και τον κόσμο.

 

* Ο Αλέκος Βρέτος με το κουιντέτο του θα εμφανιστούν στο Ναύπλιο στο πλαίσιο του Fougaro Jazz Festival #2. Την Κυριακή 28 Σεπτέμβρη. Ώρα έναρξης 9.00 μ.μ.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Back to Top